Με ένα ξεκάθαρο σκοπό ήρθε ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ στην Ευρώπη, στο πρώτο του επίσημο ταξίδι στην περιοχή μετά από πέντε χρόνια: να αποφύγει τον εμπορικό πόλεμο με τις Βρυξέλλες με σημείο αιχμής την έκρηξη της μεταποιητικής δραστηριότητας που καθοδηγεί την οικονομική ανάκαμψη της Κίνας. Από την πλευρά του ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν έχει από καιρό υποστηρίξει την ανάγκη στρατηγικής αυτονομίας της Ευρώπης από την Ουάσιγκτον, ενώ προσπαθεί να θωρακιστεί από την πλυμμήρα των φθηνών κινεζικών εξαγωγών ηλεκτρικών αυτοκινήτων και άλλων πράσινων προϊόντων, τα οποία, όπως υποστηρίζει η Κομισιόν, υποστηρίζονται από τις αθέμιτες κρατικές επιτοδοτήσεις.
Η Κίνα με τα τεράστια εμπορικά πλεονάσματα ύψος 840 δισ. το 2022 (395 δισ. με την ΕΕ και 380 δισ. με τις ΗΠΑ) εξακολουθεί να στηρίζει την οικονομική της ανάπτυξη στα εξαγωγικά εμπορικά πλεονάσματα.
Η αποφασιστικότητα του Μακρόν να μην γίνει ««υποτελής» των ΗΠΑ τον καθιστά το καλύτερο στοίχημα του Σι για να επηρεάσει τη γνώμη των Βρυξελλών, καθώς η ΕΕ παρακολουθεί την ολοένα και πιο επιθετική πολιτική του Αμερικανού προέδρου Τζο Μπάιντεν απέναντι στην Κίνα.
Ωστόσο, η απόφαση του Κινέζου ηγέτη να επισκεφθεί εν συνεχεία τη Σερβία και την Ουγγαρία ενόχλησε τον Μακρόν επειδή θα προτιμούσε να επικεντρωθεί αποκλειστικά στις γαλλο-κινεζικές σχέσεις, σύμφωνα με πηγές. Και τα δύο κράτη της κεντρικής Ευρώπης θέλουν να συσφίξουν τις σχέσεις τους με το Πεκίνο και ειδικά για την Ουγγαρία, αυτό τη θέτει σε αντιπαράθεση με την ευρύτερη θέση της ΕΕ.
Αυτά τα φιλικά προς τη Ρωσία κράτη αντιπροσωπεύουν επίσης το άλλο σημαντικό σημείο τριβής του Σι με την Ευρώπη: την υποστήριξή του στον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν στον απόηχο της εισβολής της Μόσχας στην Ουκρανία. Προσδίδοντας στο ταξίδι του μία χροιά υπέρ του Κρεμλίνου, ο Σι υπογραμμίζει σαφώς την αποφασιστικότητα του Πεκίνου να χαράξει το δικό του μονοπάτι και να μην υποκύψει στην πίεση της παγκόσμιας τάξης υπό την ηγεσία των ΗΠΑ. Όμως, αυτό θα κινδύνευε να χαλάσει κάθε καλή θέληση που χτίστηκε στο Παρίσι και τελικά να πλήξει τις βιομηχανίες που ο Σι προσπαθεί να προστατεύσει.
Έκκληση ΕΕ προς Σι Τζινπίνγκ
Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν και η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν απηύθυναν έκκληση στον Κινέζο πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ να διασφαλίσει ένα πιο ισορροπημένο εμπόριο με την Ευρώπη. Η επίσκεψη Σι γίνεται με φόντο τις αυξανόμενες εμπορικές και επιχειρηματικές σχέσεις ανάμεσα στις δύο πλευρές, με την ΕΕ να έχει αρχίσει έρευνες σε κινεζικές βιομηχανίες, όπως ηλεκτρικά αυτοκίνητα και το Πεκίνο να πραγματοποιεί δικές του έρευνες για τις οινοπνευματώδη ποτά που εισάγονται από τη Γαλλία. Η ΕΕ αδυνατεί να απορροφήσει την υπερπαραγωγή των κινεζικών βιομηχανικών αγαθών που πλημμυρίζουν τις αγορές της, ανέφερε η φον ντερν Λάιεν στη συνέντευξη Τύπου, μετά τη συνάντηση που είχε με τον Μακρόν και τον Σι στο Μέγαρο των Ηλυσίων.
«Η Ευρώπη δεν έχει άλλες επιλογές από το να λάβει σκληρές αποφάσεις για να προστατεύσει τις αγορές της», είπε αναφερόμενη στις εμπορικές έρευνες και στις κυρώσεις που θα μπορούσαν να ακολουθήσουν. Οι διμερείς σχέσεις πλήττονται από απουσία ισότιμης πρόσβασης στις αγορές και από τις τεράστιες κρατικές επιδοτήσεις της Κίνας, προσέθεσε. Ο Μακρόν είπε στον Σι ότι Ευρώπη και Κίνα θα πρέπει να επιλύσουν τις διαρθρωτικές δυσκολίες, ειδικά στο εμπόριο, σημειώνοντας ότι το μέλλον της Ευρώπης εν μέρει εξαρτάται από την ικανότητά της να αναπτύξει ισορροπημένες σχέσεις με την Κίνα.
Η Κίνα από την πλευρά της αρνήθηκε τις κατηγορίες περί πλεονάζουσας παραγωγικής ικανότητας και κατηγόρησε την ΕΕ για προστατευτισμό. Ο Σι θεωρεί τις σχέσεις με την Ευρώπη προτεραιότητα για την εξωτερική πολιτική της Κίνας. «Καθώς ο κόσμος εισέρχεται σε μία νέα περίοδο αναστάτωσης και αλλαγών, η Κίνα και η Ευρώπη, ως δύο σημαντικές δυνάμεις του πλανήτη, θα πρέπει να τηρούν τις θέσεις τους ως εταίροι, να τηρούν το διάλογο και τη συνεργασία», ανέφερε.
Στη διάρκεια των συνομιλιών τους, που έγιναν κεκλεισμένων των θυρών, ο Σι εξέφρασε την άποψη ότι τα θεσμικά όργανα της ΕΕ θα αναπτύξουν τη σωστή αντίληψη για την Κίνα, όπως μετέδωσαν κινεζικά κρατικά μέσα ενημέρωσης. Συμφώνησε δε, ότι οι οικονομικές και εμπορικές τριβές θα πρέπει να αντιμετωπίζονται μέσω του διαλόγου. Γαλλικές διπλωματικές πηγές ανέφεραν ότι ο Σι φαινόταν δεκτικός στα σχόλια των ομολόγων του για τις εμπορικές ανισορροπίες, προσθέτοντας ότι η στόχος της επίσκεψης ήταν η μετάδοση μηνυμάτων.
Τι είπε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν έστειλε στον Σι Τζινπίνγκ το μήνυμα ότι η ΕΕ είναι αποφασισμένη να χρησιμοποιήσει όλα τα διαθέσιμα εργαλεία για να προστατεύσει τις οικονομίες της εάν η Κίνα δεν προσφέρει ισότιμη πρόσβαση στις αγορές της. «Για να είναι δίκαιο το εμπόριο, η πρόσβαση του ενός στην αγορά του άλλου θα πρέπει να είναι αμοιβαία. Συζητήσαμε τρόπους για να υπάρξει πρόοδος σε αυτή την πρόσβαση στις αγορές. Είμαι αισιόδοξη ότι θα υπάρξει πρόοδος. Όμως, ταυτοχρόνως, είμαστε έτοιμοι να κάνουμε χρήση όλων των εμπορικών εργαλείων μας, εάν αυτό κριθεί αναγκαίο», είπε η πρόεδρος της Κομισιόν.
Η ίδια επικαλέστηκε το παράδειγμα του Διεθνούς Εργαλείου Προμηθειών που δημιουργήθηκε το 2022 και το οποίο χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά τον προηγούμενο μήνα στην έναρξη της έρευνας στις προμήθειες κινεζικού ιατρικού εξοπλισμού και συστημάτων ασφαλείας. Οι Βρυξέλλες είναι αποφασισμένες να απαγορεύσουν την πρόσβαση της Κίνας σε διαγωνισμούς εάν διαπιστώσει έλλειψη διαφάνειας. «Η Ευρώπη δεν μπορεί να δεχθεί πρακτικές που στρεβλώνουν την αγορά και οι οποίες θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε αποβιομηχάνιση», είπε η φον ντερ Λάιεν.
Η φον ντερ Λάιεν προσέθεσε ότι ενθάρρυνε την κινεζική κυβέρνηση να αντιμετωπίσει τις «διαρθρωτικές πλεονάζουσες παραγωγικές ικανότητες» καθώς η Κίνα «συνεχίζει να υποστηρίζει μαζικά τον μεταποιητικό της τομέα» ενώ η εγχώρια ζήτηση δεν αυξάνεται.
Η φον ντερ Λάιεν πρόσθεσε ότι η ίδια και ο Μακρόν προέτρεψαν τον Σι να χρησιμοποιήσει την επιρροή του στον Ρώσο Βλαντιμίρ Πούτιν για να τερματίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία, προσθέτοντας ότι η στάση της Κίνας στη σύγκρουση αυτή επηρεάζει τις σχέσεις μεταξύ του Πεκίνου και της ΕΕ.
Το τέλος της εποχής της παγκοσμιοποίησης
Ο Γάλλος υπουργός Οικονομικών Μπρινό Λεμέρ είπε ότι οι έρευνες που έχουν ξεκινήσει και από τις δύο πλευρές σηματοδοτούν το τέλος της εποχής της «παγκοσμιοποίησης» και ότι η ΕΕ πρέπει τώρα να δείξει τα δόντια της με περισσότερα εργαλεία για να εξισορροπήσει το εμπόριο με την Κίνα.
Βεβαίως, η Κίνα δεν έχει μείνει με σταυρωμένα τα χέρια καθώς η Ευρώπη γίνεται πιο δυναμική. Τον Ιανουάριο, το Πεκίνο ξεκίνησε έρευνα αντιντάμπινγκ για τα αλκοολούχα ποτά, μια κίνηση που θα μπορούσε να βλάψει δυσανάλογα τους παραγωγούς κονιάκ της Γαλλίας. Οι παραγωγοί ζήτησαν μια συμφωνία για την επίλυση του ζητήματος κατά την επίσκεψη του Σι, προειδοποιώντας ότι ο συγκεκριμένος κλάδος εκπροσωπεί 70.000 άμεσες και έμμεσες θέσεις εργασίας στη Γαλλία.
Λίγο προτού ο Σι φθάσει στο Μέγαρο των Ηλυσίων τη Δευτέρα, ο Λεμέρ υπέγραψε συμφωνία με τον κλάδο αυτοκινήτων της Γαλλίας που επιδιώκει να διαφυλάξει και να αυξήσει την παραγωγή ηλεκτρικών οχημάτων σε γαλλικό έδαφος. Αυτό περιλαμβάνει δεσμεύσεις για συνέχιση του περιορισμού της χρηματικής υποστήριξης των καταναλωτών για οχήματα με το χαμηλότερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα - μια κίνηση που de facto αποκλείει πολλά κινεζικά ηλεκτρικά οχήματα.
Ωστόσο, με την επίσκεψη του Σι, ο Μακρόν επιδιώκει να έρθει πιο κοντά με το Πεκίνο, καθώς η Γαλλία χρειάζεται τις κινεζικές επενδύσεις για να ενισχύσει την εγχώρια αυτοκινητοβιομηχανία της. Μιλώντας μαζί με εκπροσώπους από τη γαλλική αυτοκινητοβιομηχανία, ο Λεμέρ είπε ότι η κυβέρνηση είναι υπέρ του να ανοίξει εργοστάσια η κινεζική BYD στη Γαλλία, όπως έκανε στο παρελθόν η ιαπωνική Toyota Motor. "Η BYD είναι ευπρόσδεκτη στη Γαλλία και η κινεζική αυτοκινητοβιομηχανία είναι ευπρόσδεκτη στη Γαλλία", είπε χαρακτηριστικά.
Οι 27 χώρες μέλη της ΕΕ - ιδίως Γαλλία και Γερμανία - δεν ακολουθούν ενιαία γραμμή απέναντι στην Κίνα, γεγονός που δεν βοηθά στο να γίνουν αλλαγές. Ενώ το Παρίσι τάσσεται υπέρ μίας πιο σκληρής γραμμής στην έρευνα για τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα, το Βερολίνο θέλει η όλη διαδικασία να προχωρήσει με μεγαλύτερη προσοχή, σύμφωνα με πηγές. Ο Γερμανός Καγκελάριος Όλαφ Σολτς δεν συμμετείχε στη συνάντηση του Μακρόν με τον Σι στο Παρίσι λόγω προηγούμενων δεσμεύσεων, ανέφεραν πηγές. Αξιωματούχοι της γαλλικής κυβέρνησης αναφέρουν κατ΄ιδίαν ότι ανησυχούν πως το Βερολίνο θα προσπαθήσει να υπονομεύσει την έρευνα για τα ηλεκτρικά οχήματα. Η Κίνα είναι βασική αγορά για την εξαρτημένη από τις εξαγωγές οικονομία της Γερμανίας και τις αυτοκινητοβιομηχανίες της, όπως η BMW και Mercedez-Benz. Επίσης, οι Γάλλοι παρασκευαστές κονιάκ είναι εκτεθειμένοι σε πιθανά αντίποινα της Κίνας και η έρευνα αντιντάμπινγκ του Πεκίνου περιλαμβάνει τη Remy Cointreau, την Pernod Ricard και την Hennessey που ανήκει στην LVMH
Η Γαλλία ελπίζει επίσης να πιέσει για να ανοίξει η κινεζική αγορά για τα αγροτικά προϊόντα της, αλλά και για την επίλυση ζητημάτων γύρω τις ανησυχίες της βιομηχανίας καλλυντικών σχετικά με τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, σύμφωνα με αξιωματούχους.
Τα μηνύματα από Σερβία και Ουγγαρία
Μετά το Παρίσι, ο Σι Τζινπίνγκ θα αναχωρήσει για Σερβία και Ουγγαρία. Ουσιαστικά, ο Κινέζος πρόεδρος έρχεται σε ευρωπαϊκές χώρες της πρώην σοβιετικής Ένωσης για να συνάψει συμφωνίες με σκοπό να μεταφερθεί εκεί η πλεονάζουσα παραγωγική δυναμικότατα των εργοστασίων της, συνεχίζοντας να εξάγει δια της πλαγίας οδού στην ΕΕ όπως κάνει και μέσω του Μεξικού στις ΗΠΑ χωρίς τον κίνδυνο των δασμών.
Το σερβικό κρατικό πρακτορείο ειδήσεων Tanjug μετέδωσε πως ο Σι θα επισκεφθεί το Βελιγράδι κατόπιν πρόσκλησης του ομολόγου του Αλεξάνταρ Βούτσιτς στις 7 Μαΐου, ακριβώς 25 χρόνια μετά τον βομβαρδισμό των ΗΠΑ στην κινεζική πρεσβεία στο Βελιγράδι, ο οποίος είχε στοιχίσει τη ζωή τριών κινέζων δημοσιογράφων, προκαλώντας οργή στο Πεκίνο. Το NATO είχε χαρακτηρίσει τότε τον βομβαρδισμό δυστύχημα.
Η Σερβία, αν και έχει αρχίσει διαπραγματεύσεις για την εισδοχή της στην ΕΕ από το 2014, διατηρεί στενές σχέσεις με την Κίνα και ο ίδιος ο Βούτσιτς επισκέφθηκε το Πεκίνο τον Οκτώβριο. Η βαλκανική χώρα αποτελεί μέρος της κινεζικής επενδυτικής πρωτοβουλίας «Μια Ζώνη, Ενας Δρόμος», ενώ η Κίνα προχώρησε σε επενδύσεις οι οποίες επέτρεψαν, μεταξύ άλλων, τη σιδηροδρομική σύνδεση με τρένα υψηλής ταχύτητας μεταξύ του Βελιγραδίου και της Βουδαπέστης.
Εν συνεχεία, ο Σι θα μεταβεί στην Ουγγαρία την Τετάρτη για τριήμερη επίσκεψη, σύμφωνα με τον υπουργό Εξωτερικών της χώρας, Πέτερ Σζιγκάρτο. Η Ουγγαρία σχεδιάζει να υπογράψει τουλάχιστον 16 συμφωνίες με την Κίνα, ενώ ήδη δύο βρίσκονται υπό διαπραγμάτευση, με απώτερο στόχο την επέκταση των δραστηριοτήτων της χώρας στην κινεζική πρωτοβουλία «Μία Ζώνη, Ένας Δρόμος», έτσι ώστε να συμπεριληφθούν περαιτέρω επενδύσεις σε σιδηροδρομικιά δίκτυα, αυτοκινητοδρόμους και ενεργειακά προγράμματα. Οι δύο πλευρές εξετάζουν και το ενδεχόμενο συνεργασίας στην πυρηνική ενέργεια.
Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, στόχος του Σι είναι να εμβαθύνει τις σχέσεις με τις περιοχές αυτές της Ευρώπης που είναι φιλικά διακείμενες απέναντι στην Κίνα και έχουν επανειλημμένως αντιταχθεί σε ευρωπαϊκές πολιτικές. Υπενθυμίζεται ότι η Ουγγαρία έχει περιορίσει ή εμποδίσει πολιτικές της ΕΕ, όπως πακέτο βοήθειας προς την Ουκρανία πέρυσι το Δεκέμβριο, με αποτέλεσμα να καθυστερήσει έξι εβδομάδες. Επίσης, είχε μπλοκάρει τη δημιουργία μαύρης λίστας με κινεζικές εταιρείες στις οποίες απαγορευόταν η προμήθεια τεχνολογικού εξοπλισμού με την αιτιολογία ότι ο εξοπλισμός αυτός προοριζόταν για ρωσικά αμυντικά συστήματα.
Φώτο: ΑP
