Ένα αγωνιώδες ερώτημα ταλανίζει πλέον τις Βρυξέλλες εν μέσω αλλεπάλληλων κρίσεων και προκλήσεων, στις οποίες έρχεται τώρα να προστεθεί η επανεκλογή Τραμπ στις ΗΠΑ και η κατάρρευση της κυβέρνησης συνασπισμού στη Γερμανία. Μπορεί η ενότητα της Ευρώπης να επιβιώσει την ώρα που μεγαλώνει η κρίση; H διακήρυξη ανταγωνιστικότητας στην οποία προέβη η ΕΕ δια στόματος του Ούγγρου πρωθυπουργού, του οποίου η χώρα έχει την προεδρία, στη σημερινή άτυπη σύνοδο κορυφής στη Βουδαπέστη, δεν περιλαμβάνει συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα και επαναλαμβάνει ουσιαστικά τα αναγκαία μέτρα που πρέπει να πραγματοποιηθούν προκειμένου να κλείσει το κενό ανταγωνιστικότητας με τις ΗΠΑ και την Κίνα.
Κατά τον Βίκτορ Ορμπάν, ο κοινός στόχος είναι «να κάνουμε την Ευρώπη μεγάλη ξανά» κάτι αντίστοιχο με το δόγμα MAGA του Τραμπ (να γίνει ξανά μεγάλη η Αμερική). Ο Ορμπάν, που είναι σύμμαχος του Ντόναλντ Τραμπ, είπε πως μεταξύ των μέτρων που παρατίθενται στη διακήρυξη της Βουδαπέστης περιλαμβάνονται σημαντικές επενδύσεις, ολοκλήρωση ενιαίας αγοράς και ένωση κεφαλαιαγορών, καθώς και επείγοντα βήματα, ώστε να μειωθούν οι υψηλές τιμές της ενέργειας.
Πολιτικές ζυμώσεις στη Γερμανία
Ωστόσο, χωρίς σαφή βήματα και συγκεκριμένες ημερομηνίες, είναι πολύ δύσκολο η ΕΕ να επιτύχει όλα όσα χρειάζονται για να στηρίξει την οικονομία της. Αυτή τη στιγμή, ο γαλλο-γερμανικός άξονας είναι σε αδράνεια, καθώς η Γερμανία ετοιμάζεται για πρόωρες εκλογές και στη Γαλλία σοβεί η δημοσιονομική κρίση εν μέσω προσκομμάτων για την έγκριση του προϋπολογισμού.
Λίγες μόλις ώρες μετά την ανακοίνωση της σαρωτικής νίκης Τραμπ στις αμερικανικές εκλογές, ο τρικομματικός κυβερνητικός συνασπισμός του Όλαφ Σολτς στη Γερμανία κατέρρευε, σε μία εξέλιξη που αποδυναμώνει ακόμη περισσότερο τη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης. Ο δρόμος πλέον ανοίγει για πρόωρες κάλπες, με τον Σολτς να δείχνει ότι είναι ανοιχτός να συζητήσει το χρονοδιάγραμμα των πρόωρων εκλογών, ακόμη και τον Ιανουάριο, εφόσον οι βουλευτές της αντιπολίτευσης υποστηρίξουν τα νομοσχέδια που θέλει να περάσει πριν από τη λήξη της θητείας του. Ήδη, ο υπουργός Οικονομίας Ρόμπερτ Χάμπεκ ανακοίνωσε την υποψηφιότητά του για το χρίσμα των Πρασίνων και για Καγκελάριος στις επερχόμενες εκλογές.
Νέα δημοσκόπηση έδειξε ότι τα δύο τρίτα των ψηφοφόρων στη Γερμανία θέλουν οι εκλογές να γίνουν το συντομότερο δυνατό και επιχειρηματίες ζητούν τον τερματισμό της πολιτικής αναταραχής. Τόσο η Γερμανία όσο και η πιο προστατευτική εμπορική πολιτική που αναμένεται να ακολουθήσει ο Τραμπ καθιστούν άκρως επείγουσα τη ριζική αναθεώρηση της βιομηχανικής προσέγγισης της ένωσης, την ώρα που τίθεται υπό αμφισβήτηση η μακροπρόθεσμη οικονομική της υπόσταση. Αναλυτές της Goldman Sachs εκτιμούν ότι οι δεσμεύσεις του Τραμπ να επιβάλει δασμούς στις εισαγωγές των ΗΠΑ από την Ευρώπη και να απαιτήσει από τη γηραιά ήπειρο να ξοδέψει περισσότερα για τη δική της άμυνα θα περιορίσει περαιτέρω την οικονομική ανάπτυξη στην ΕΕ.
Τι είπε ο Ντράγκι
Αλλά το ερώτημα πώς να χρηματοδοτηθεί η τόνωση της ανταγωνιστικότητας της ΕΕ και να μετριαστεί ο αντίκτυπος του Τραμπ επαναφέρει παλιούς διχασμούς και καθυστερεί την όποια συμφωνία. «Δεν μπορείς να πληρώσεις για την ανταγωνιστικότητα. Πρέπει να δημιουργήσεις τις προϋποθέσεις για αυτό. Και από πού υποτίθεται ότι θα προέλθουν αυτά τα νέα χρήματα; Δανεισμός έναντι των επόμενων γενεών; Ή να περιμένετε από άλλα κράτη μέλη να πληρώσουν για εσάς;», αναφέρει στους FT ανώτερος διπλωμάτης της ΕΕ που συμμείχε στην άτυπη σύνοδο της ΕΕ στη Βουδαπέστη.
Ο Ντράγκι, ο οποίος συμμετείχε επίσης στην άτυπη σύνοδο κορυφής της Παρασκευής, χαρακτήρισε την έκδοση κοινού χρέους απαραίτητη, τονίζοντας ωστόσο ότι δεν είναι το πρώτο πράγμα στην ημερήσια διάταξη.
Αυτό που λέει η έκθεση είναι ότι υπάρχουν πολλές άλλες αποφάσεις που μπορούν να ληφθούν χωρίς να αντιμετωπιστεί άμεσα το ζήτημα της κοινής δημόσιας χρηματοδότησης, είπε ο Ντράγκι στους δημοσιογράφους.
Ο Ντράγκι προέβλεψε ότι η εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στις αμερικανικές εκλογές θα έκανε τη μεγάλη τη διαφορά στις σχέσεις ΗΠΑ-ΕΕ, καθώς ο Ρεπουμπλικάνος πρόεδρος έχει χαράξει μια βαριά προστατευτική ατζέντα για τη μετεγκατάσταση βιομηχανιών και την επιβολή γενικών δασμών στις εισαγωγές.
Γι΄αυτό και η αίσθηση του επείγοντος είναι μεγαλύτερη σήμερα από ό,τι πριν από μια εβδομάδα, προειδοποίησε ο Ντράγκι. Κάλεσε δε τους ηγέτες της ΕΕ να σταματήσουν να καθυστερούν και να λάβουν αποφασιστικά μέτρα προτού το χάσμα ανταγωνιστικότητας μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ καταστεί μη αναστρέψιμο.
Μπορεί να υπάρξει συναίνεση;
Το μεγάλο ερώτημα βέβαια είναι εάν θα εκδοθεί νέο κοινό χρέος για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ΕΕ, ένα θέμα που συνεχίζει να διχάζει τους πολιτικούς ηγέτες.
«Όλα είναι στο τραπέζι, συμπεριλαμβανομένης της έκδοσης νέου κοινού χρέους, για να τονωθεί η υποτονική ανταγωνιστικότητα της ΕΕ και να κλείσει το βαθύτερο χάσμα με τις ΗΠΑ και την Κίνα, δήλωσε στο Euronews ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ.
Ο Σαρλ Μισέλ πιστεύει ότι υπάρχει ενότητα στα βασικά ζητήματα γύρω από τον καθορισμό της ανταγωνιστικότητας, αλλά παραδέχεται ότι υπάρχουν μεγάλες διαφωνίες σχετικά με τις λεπτομέρειες και τα κεφάλαια που εμπλέκονται. «Φυσικά υπάρχουν πράγματα που το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα πρέπει να διορθώσει. Και αυτό σχετίζεται με τα χρήματα. Συμφωνούμε ότι πρέπει να επενδύσουμε περισσότερα χρήματα. Το ερώτημα όμως είναι πώς πληρώνουμε; Ποιο μέρος είναι δημόσιο, ποιο μέρος είναι ιδιωτικό;», δήλωσε στους FT ο Μισέλ.
Eάν θέλουμε να προχωρήσουμε σε συμβιβασμούς, αν θέλουμε να κάνουμε μια συμφωνία, πρέπει να διαβεβαιώσουμε ο ένας τον άλλον ότι είμαστε σοβαροί και ότι η αλληλεγγύη δεν είναι μόνο ζήτημα μεταφοράς χρημάτων από τη μία τσέπη στην άλλη, προσέθεσε.
Επιμένει στην ένωση κεφαλαιαγορών η Λαγκάρντ
Η πρόεδρος της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, κάλεσε την ΕΕ να προχωρήσει άμεσα στην οικοδόμηση μιας ένωσης κεφαλαιαγορών, αντιμετωπίζοντας τα σχετικά εθνικά εμπόδια, προκειμένου να προωθήσει την καινοτομία με ένα πιο κατάλληλο οικοσύστημα χρηματοδότησης. Τόνισε επίσης ότι σημαντικά τμήματα των αποταμιεύσεων δεν διοχετεύονται σε καινοτόμες επιχειρήσεις γεγονός που οδηγεί σε διαρροή ταλέντων και αναποτελεσματικότητα της χρηματοδότης.
Η επικεφαλής της ΕΚΤ τόνισε ότι η προτεραιότητα θα πρέπει να είναι η μετατροπή των υφιστάμενων μεγάλων δεξαμενών αποταμιεύσεων της περιοχής σε κεφάλαιο για επενδύσεις που διευκολύνονται από μια ενιαία υποδομή και ένα ενιαίο νομικό πλαίσιο.
Οι ηγέτες των 27 κρατών μελών συζήτησαν πώς να βελτιώσουν την προβληματική ανταγωνιστικότητα της Ένωσης ώστε να ανταγωνιστεί καλύτερα τις ΗΠΑ και την Κίνα. Η ανάγκη αύξησης της δημόσιας και ιδιωτικής χρηματοδότησης είναι ένα από τα πιο ακανθώδη ζητήματα, με το μπλοκ να αντιμετωπίζει ετήσιο επενδυτικό κενό που φτάνει τα 800 δισ. ευρώ, σύμφωνα με την έκθεση που συνέταξε ο Ντράγκι.
Tο θέμα της ένωσης κεφαλαιαγορών συζητείται εδώ και σχεδόν μια δεκαετία με ελάχιστα αποτελέσματα και η Λαγκάρντ ζήτησε να βρεθούν νέοι τρόποι προσέγγισης. Χώρες όπως η Γαλλία και η Ισπανία είχαν προτείνει να συζητηθεί το σχέδιο σε μικρότερες ομάδες για να σημειωθεί ταχύτερη πρόοδος και να ξεπεραστούν τα συμφέροντα.
Η πρόεδρος της Κομισιόν για το LNG
Από την πλευρά της, η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν διαμήνυσε ότι η πορεία προς την βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της ΕΕ είναι ξεκάθαρη και αυτό οφείλεται στο ανεκτίμητο έργο του Μάριο Ντράγκι αλλά και στην αφοσίωση των Ευρωπαίων ηγετών.
Αναφέρθηκε και στo ενδεχόμενο η ΕΕ να αντικαταστήσει τις εισαγωγές LNG από τη Ρωσία με εισαγωγές από τις ΗΠΑ. «Εξακολουθούμε να λαμβάνουμε πολύ LNG από τη Ρωσία και γιατί να μην το αντικαταστήσουμε με αμερικανικό LNG, το οποίο είναι φθηνότερο για εμάς και μειώνει τις τιμές της ενέργειάς μας», δήλωσε η φον ντερ Λάιεν σε δημοσιογράφους.
Η ίδια δήλωσε ότι η προσέγγιση της ΕΕ στις εμπορικές πολιτικές που θα εφαρμοστούν όταν ο Τραμπ αναλάβει και πάλι την εξουσία θα είναι η δέσμευση, η εξέταση των κοινών συμφερόντων και η διαπραγμάτευση.
