Σχέδιο 4 σημείων «για ασφαλή και ανθεκτική Ευρώπη» που θα μπορούσε να κινητοποιήσει αμυντικές δαπάνες 800 δισ. ευρώ, παρουσίασε η Πρόεδρος της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η οποία αναφέρθηκε εμφατικά στους επικίνδυνους καιρούς στους οποίους ζούμε αλλά και για τις συντριπτικές συνέπειες που θα βιώσει η Ευρώπη εάν οι απειλές επαληθευτούν.
Το ερώτημα δεν είναι πλέον εάν απειλείται η ασφάλεια της Ευρώπης, αλλά εάν η Ευρώπη είναι έτοιμη να αντιδράσει τόσο αποφασιστικά όσο υπαγορεύει η κατάσταση και αν μπορεί να το κάνει με την απαιτούμενη ταχύτητα και φιλοδοξία, σύμφωνα με την Λάιεν.
Η Λάιεν απάντησε πως η Ευρώπη είναι έτοιμη να ενισχύσει μαζικά τις αμυντικές δαπάνες, τόσο για τη στήριξη της Ουκρανίας, όσο και για την «μακροπρόθεσμη ανάγκη να αναλάβουμε οι ίδιοι μεγαλύτερη ευθύνη της ίδιας μας της ασφάλειας».
Το σχέδιο 4 σημείων
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες έλαβαν από την Λάιεν επιστολή που περιγράφει το σχέδιο «Rearm Europe» το οποίο εστιάζει στο πώς η Ευρώπη θα χρησιμοποιήσει όλα τα χρηματοδοτικά μέσα που έχει στη διάθεσή της για να βοηθήσει όλα τα κράτη μέλη να αυξήσουν σημαντικά και γρήγορα τις δαπάνες για την αμυντική ικανότητα: με επείγον χαρακτήρα τώρα αλλά και σε ορίζοντα δεκαετίας.
Εθνική ρήτρα διαφυγής: Το πρώτο μέρος του σχεδίου προβλέπει την ενίσχυση των δημόσιων αμυντικών δαπανών σε εθνικό επίπεδο. «Τα κράτη μέλη είναι έτοιμα να αυξήσουν τις δαπάνες για την ίδια τους την ασφάλεια εάν έχουν τον δημοσιονομικό χώρο και η Κομισιόν πρέπει να τα βοηθήσει», είπε η Λάιεν και ανακοίνωσε την πρόταση για ενεργοποίηση της εθνικής ρήτρας διαφυγής του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, κάτι που θα επιτρέψει στα κράτη να αυξήσουν τις αμυντικές δαπάνες χωρίς να εκκινήσει η διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος. «Εάν τα κράτη μέλη αυξήσουν κατά μέσο όρο τις αμυντικές δαπάνες κατά 1,5% του ΑΕΠ τους, αυτό θα μπορούσε να δημιουργήσει δημοσιονομικό χώρο κοντά στα 650 δισ. ευρώ σε περίοδο 4 ετών», εξήγησε η Λάιεν.
Κοινός εξοπλισμός: Η δεύτερη πρόταση αφορά ένα καινούριο εργαλείο το οποίο θα παράσχει δάνεια 150 δισ. ευρώ στα κράτη μέλη για επενδύσεις στην άμυνα. «Δαπανούμε καλύτερα, δαπανούμε μαζί», είπε χαρακτηριστικά η Λάιεν, κάνοντας λόγο για πανευρωπαϊκές δυνατότητες εξοπλισμού, όπως αεράμυνα και πυραυλική άμυνα, συστήματα πυροβολικού, πυραύλους και όπλα, drones και συστήματα αντιμετώπισης drones αλλά και αντιμετώπιση ψηφιακών αναγκών και αναγκών στρατιωτικής κινητικότητας. Αυτό θα βοηθήσει τα κράτη μέλη να διαμορφώσουν από κοινού τη ζήτηση και να αγοράσουν μαζί και με αυτόν τον εξοπλισμό, τα κράτη μέλη θα μπορέσουν να ενισχύσουν ραγδαία τη στήριξή τους προς την Ουκρανία», είπε η Λάιεν. Η προσέγγιση του κοινού εξοπλισμού θα μειώσει τα κόστη, τον κατακερματισμό και θα ενισχύσει την ευρωπαϊκή στρατιωτική βιομηχανία.
Χρήση του προϋπολογισμού της ΕΕ: Σύμφωνα με την Λάιεν, μπορούν να γίνουν πολλά βραχυπρόθεσμα για να κατευθυνθούν περισσότερα κεφάλαια σε επενδύσεις που σχετίζονται με την άμυνα. Για το σκοπό αυτό, η Κομισιόν θα προτείνει πρόσθετες δυνατότητες και κίνητρα για τα κράτη μέλη, ώστε να αποφασίσουν μόνα τους εάν θέλουν να χρησιμοποιήσουν τα προγράμματα συνοχής (τύπου ΕΣΠΑ) για να ενισχύσουν τις αμυντικές δαπάνες.
Κινητοποίηση ιδιωτικών κεφαλαίων: Τόσο μέσω της επιτάχυνσης της Ένωσης Αποταμιεύσεων και Επενδύσεων όσο και μέσω της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων.
«Το Rearm Europe μπορεί να κινητοποιήσει αμυντικές δαπάνες ύψους περίπου 800 δισ. ευρώ για ασφαλή και ανθεκτική Ευρώπη», είπε η Λάιεν, λέγοντας πως η ΕΕ θα συνεχίσει να συνεργάζεται στενά με τους συμμάχους της στο ΝΑΤΟ. «Αυτή είναι η ώρα της Ευρώπης και είμαστε έτοιμη να ανταποκριθούμε», κατέληξε.
