Η εκατέρωθεν επιβολή δασμών μεταξύ των ΗΠΑ, των γειτόνων τους Καναδά και Μεξικό και Κίνας ξεκίνησε με σφοδρότητα. Η επίσημη δικαιολογία από πλευράς των ΗΠΑ, σχετίζεται με την «τιμωρία» των γειτονικών χωρών για τις λιγοστές τους ενέργειες να περιορίσουν την διακίνηση του ναρκωτικού φαιντανύλη. Η πράξη όμως φαίνεται ότι είναι λίγο διαφορετική, ιδιαίτερα μετά την πρόσκληση Τραμπ προς τους Αμερικάνους αγρότες να παράγουν για την εσωτερική τους αγορά! Μήπως το αμερικάνικο αγροτικό θαύμα έχει ξεμείνει από καύσιμα; Μήπως δεν υπήρξε ποτέ το απαραίτητο συμπλήρωμά του, το ελκυστικό διατροφικό πρότυπο; Υπάρχουν αρκετές ενδείξεις για αυτό.
Τι είπε πρώην συνεργάτης Τραμπ σε συνέδριο του Αμερικάνικου Υπουργείου Γεωργίας
Επειδή η κατάσταση εμφανίζεται λίγο περισσότερο περιπεπλεγμένη από ό,τι φαίνεται με την πρώτη ματιά, θα προσπαθήσουμε να την αποκρυπτογραφήσουμε, παρακολουθώντας την ομιλία του κ Gregg Doud, που είναι σήμερα Πρόεδρος και Δ/νων Σύμβουλος της Ένωσης Γαλακτοπαραγωγών ΗΠΑ. Στο παρελθόν όμως, και συγκεκριμένα κατά την πρώτη θητεία Τραμπ, κατείχε πολύ σημαντικές θέσεις, απόλυτα ρυθμιστικές του εμπορίου αγροτικών προιόντων. Ηταν αρχικά επικεφαλής της Commodity Markets Council, ενός εποπτεύοντος οργανισμού των Αμερικάνικων Αγροτικών Χρηματιστηρίων. Από εκεί, με υπογραφή Τραμπ to 2017, μεταπήδησε σαν επικεφαλής αγροτικών υποθέσεων και με τον τίτλο του Trade Ambassador, (εμπορικός πρεσβευτής) στο Office of the United States Trade Representative.
Με άλλα λόγια θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως His masters Voice.
Τόσο από τις περγαμηνές του όσο και από τα λεγόμενά του, γνωρίζει άριστα και πρακτικά τα αγροτικά θέματα της χώρας του και αυτό που θα λέγαμε την δικαιολογητική βάση της επιβολής δασμών στο εμπόριο αγροτικών προιόντων. Για τον λόγο αυτό, θα βασιστούμε στην ομιλία του στις 27 Φεβρουαρίου στο ετήσιο συνέδριο του Αμερικάνικου Υπουργείου Γεωργίας, στην προσπάθειά μας να γίνουμε σοφότεροι επί του θέματος δασμών στα αγροτικά προιόντα
Είναι άραγε τυχαίο ότι ο κ Doud, αν και σήμερα εκπρόσωπος ενός συγκεκριμένου κλάδου, επέλεξε να τοποθετηθεί επί του συνόλου των αγροτικών προϊόντων των ΗΠΑ που επηρεάζονται από το διεθνές εμπόριο; Η συνολική του αυτή τοποθέτηση και όχι μόνο επί των γαλακτοκομικών που είναι η σημερινή του απασχόληση, έγινε άραγε με ιδίαν πρωτοβουλία ή σε συνεννόηση με τους παλιούς του φίλους και συνεργάτες, της εποχής που ήταν Τrade Ambassador; Επέλεξε τυχαία το βήμα ενός τόσο σημαντικού συνεδρίου, οργανωμένου από το Αμερικάνικο Υπουργείο Γεωργίας, για να προβάλει όχι ακριβώς τις απόψεις του αλλά γεγονότα και κυρίως πλήθος εντυπωσιακών αριθμών γύρω από τα αμερικάνικα συμφέροντα, όπως αυτά διαμορφώνονται από το διεθνές εμπόριο αγροτικών προιόντων;
Αναφέρει λοιπόν ο κ Dould ότι το εισόδημα των Αμερικάνων αγροτών, είναι στενά συνυφασμένο με το διεθνές εμπόριο αγροτικών προιόντων: «Το καθαρό αγροτικό εισόδημα έφτασε σε επίπεδο ρεκόρ των 195 δισ. δολαρίων το 2022, όταν οι εξαγωγές κορυφώθηκαν, ενώ αντίθετα μειώθηκε στα 176 δισ. δολ. το 2024, οταν οι εξαγωγές έπεσαν». Πάντως η διαπίστωση αυτή, έρχεται σε μερική αναντιστοιχία με τις δηλώσεις του Αμερικάνου Προέδρου που προαναφέρθηκαν και κάλεσε τους αμερικάνους αγρότες να παράγουν για την εσωτερική τους αγορά. Πού θα χωρέσουν τόσα πολλά προιόντα.
Το εμπόριο ΗΠΑ με ΕΕ
Κι από το σημείο αυτό, ξεκινάει το ξεκαθάρισμα λογαριασμών, αρχικά με την ΕΕ, και στη συνέχεια με τους υπόλοιπους: «To μεγάλο αγκάθι ακούει στο όνομα ΕΕ. Το μεταξύ μας αγροτικό εμπόριο αφήνει ένα έλλειμμα για τις ΗΠΑ της τάξης των 23,6 δισ. δολαρίων. Τα τελευταία 25 χρόνια οι αμερικάνικες εξαγωγές στην ΕΕ είναι απoλύτως σταθερές στο επίπεδο των 13 εκατ. δολ, ενώ οι εισαγωγές αυξάνουν συνεχώς. Ο κ Doud, ευθυγραμιζόμενος απολύτως με τις θέσεις του Αμερικάνου Προέδρου, αποδίδει την αδυναμία περαιτέρω διείσδυσης αμερικάνικων αγροτικών προιόντων στις ευρωπαϊκές αγορές, στις γραφειοκρατικού τύπου ενέργειες, που σκοπό έχουν να κρατήσουν τους Αμερικάνους παραγωγούς εκτός των ευρωπαϊκών αγορών.
Χαρακτηριστικά αναφέρει οτι δεν είναι δυνατόν να επενδύουν αμερικάνικες εταιρείες σε νέες τεχνολογίες, οι οποίες όμως μπορεί να γίνουν αποδεκτές από τις ευρωπαϊκές αρχές, μπορεί όμως και να απορριφθούν. Πώς θα γίνει η αποπληρωμή των επενδύσεων, αναρωτιέται. «Οι ευρωπαίοι αξιωματούχοι, έχουν ανακαλύψει μια μεγάλη γκάμα μέτρων διατήρησης του προστατευτισμού. Τα πιο πρόσφατα είναι η πρωτοβουλία ‘Από το χωράφι στο ράφι’, η οποία απαιτεί προαπαιτούμενα και πιστοποιητικά σχετικά με τον τρόπο καλλιέργειας αλλά και επεξεργασίας προιόντων διατροφής. Είναι όλα σχεδιασμένα να μας κρατήσουν εκτός».
Διευκρινίζει οτι «Αυτή τη στιγμή οι γαλατάδες των ΗΠΑ έχουν εν εξελίξει επενδύσεις 8 δισ. δολ» και εμφανώς επιθυμεί να προβάλει τα συμφέροντα των μελών της Ενωσης που εκπροσωπεί, στον νέο επερχόμενο παγκόσμιο πόλεμο πρωτείνης. «Εδώ (σς στις ΗΠΑ) είναι το μόνο μέρος (παγκοσμίως) που θα παραχθεί περισσότερη πρωτείνη» δηλώνει με απόλυτο τρόπο, αλλά υπονοεί οτι θα πρέπει τα νέα προϊόντα να μπορούν να εξαχθούν και στις υψηλής αξίας ευρωπαϊκές αγορές, εαν θέλουμε να διασφαλίσουμε τις επενδύσεις μας…
Οι ΗΠΑ, συνεχίζει ο κ Doud, εισάγουν γαλακτοκομικά προιόντα αξίας 3 δισ. δολαρίων από την Ευρώπη, ενώ οι αντίστοιχες Αμερικάνικες εξαγωγές είναι μόλις 115 εκατ. δολάρια. «Εξάγουμε 15 φορές περισσότερο τυρί στην Γουατεμάλα, από ό,τι στην Ευρώπη! Ακόμη και στη Νέα Ζηλανδία εξάγουμε περισσότερο τυρί», συμπλήρωσε. Προφανώς όμως ο ίδιος και τα μέλη του προτιμάνε την αλληλεπίδραση με τις ανεπτυγμένες αγορές της ΕΕ παρά με τους... παραδοσιακούς εμπόρους της Γουατεμάλα ή άλλων χωρών της Λατινικής Αμερικής, με τα όποια προβλήματα συνεννόησης και επικοινωνίας υπάρχουν.
Η νέα τάξη πραγμάτων στις ΗΠΑ και η Διατροφική κυριαρχία της ΕΕ.
Οι σκέψεις αυτές του κ Doud, ευθυγραμίζονται πλήρως με το νέο-διαμορφούμενο καθεστώς περί του δίκαιου του ισχυροτέρου, το οποίο είναι αυτό των ΗΠΑ. Ολα πρέπει να κινούνται γύρω από αυτό! Δεν μοιάζει να αντιλαμβάνεται ότι σε κάποιο άλλο μέρος του πλανήτη, μπορεί και να επικρατούν διαφορετικές διατροφικές προτεραιότητες! Προβάλλοντας τέτοιες θέσεις, γίνεται άθελά του ο καλύτερος σύμμαχος των ευρωπαικών αγροτικών συνδικάτων. Αυτών που πέρυσι κατέκλυσαν τους δρόμους των ευρωπαϊκών πρωτευουσών, συμφωνώντας κατά το ήμισυ με την άποψη περί γραφειοκρατικοποίησης της παραγωγής, αλλά παράλληλα απαίτησαν με τον πλέον εκκωφαντικό τρόπο, οτι πρέπει να ισχύουν στον κύκλο παραγωγής των εισαγόμενων προϊόντων ότι ακριβώς ισχύει και για τα ευρωπαϊκά!
Κι εδώ οι Αμερικάνοι αγρότες, έχουν αρκετό δρόμο να διανύσουν.
Για παράδειγμα, όταν στην Ευρώπη διεξάγεται ένας αγώνας κατάργησης της γλυφοσάτης, η οποία απεφεύχθη κυριολεκτικά στο νήμα, πως μπορούν να εισάγονται σιτηρά που έχουν ψεκαστεί με το προϊόν αυτό, όχι για να προστατευθούν από ανταγωνιστικά ζιζάνια σε κάποιο πρώιμο καλλιεργητικό στάδιο, αλλά ελάχιστα πριν το τέλος της καλλιέργειας για να επιταχυνθεί η συγκομιδή τους;
Περιοριζόμενος αυστηρά στα νούμερα, ο κ Doud, προσπαθεί να δημιουργήσει εντυπώσεις ώστε να προωθήσει τα επιχειρήματά του. Απέναντι όμως, έχει αυτό που οι Ευρωπαιοι αποκαλούν Παγκόσμια διατροφική κυριαρχία, η οποία εκφράζεται με τα συνεχή και διευρυνόμενα πλεονάσματα του παγκόσμιου εμπορίου διατροφικών προιόντων της ΕΕ! Σε μια εποχή που η Ευρώπη κατηγορείται ότι έχει αποποιηθεί κάθε παραγωγικής διαδικασίας και το συνολικό της εμπορικό πλεόνασμα υποφέρει, είναι τουλάχιστον εντυπωσιακό οτι οι εξαγωγές διατροφικών προιόντων πάνε πολύ καλύτερα των εισαγωγών της σε παγκόσμιο επίπεδο.
Είναι άραγε η μακραίωνη ιστορία των ευρωπαϊκών προϊόντων; Είναι το επιτυχημένο μάρκετινγκ και η διασύνδεσή του με το τουριστικό προιόν; Είναι η γεωγραφική θέση της είναι ο,τιδήποτε άλλο, αλλά το γεγονός είναι οτι τα ευρωπαικά διατροφικά προϊόντα είναι περιζήτητα στις διεθνείς αγορές. Προσπαθήστε να σκεφτείτε, τώρα επι τόπου, ορισμένα χαρακτηριστικά αμερικάνικα διατροφικά προιόντα. Δεν θα σας έλθουν και πολλά στο μυαλό. Παρατηρήστε σε μια από τις πολλές περιοχές που είναι συγκεντρωμένα διεθνή εστιατόρια. Δύσκολα θα εντοπίσετε κάποιο Αμερικάνικο κι αυτό θα είναι περιορισμένο στο burger.
Ισως εξαντλήθηκε το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα των Αμερικάνικων πρώτων υλών.
Άρα ο κ Doud και οι άνθρωποι που κουβεντιάζουν τα θέματα των Αμερικάνικων αγροτικών προιόντων, θα πρέπει μάλλον να ενσκύψουν στο Αμερικάνικο αγροτικό και διατροφικό παραγωγικό μοντέλο, παρά στα νούμερα καθ’ευατά. Οσο εξάγονται καραβιές ολόκληρες καλαμπόκι από τις ομολογουμένως εκπληκτικής απόδοσης εγκαταστάσεις του Μισσισιπή ή των μεγάλων Λιμνών, θα αντισταθμίζονται εύκολα με κάποιες δεκάδες κοντέινερ φέτας, Parmiggiano regato, Προσιούτο, Χαμόν και ροκφόρ, η μοναδιαία αξία των οποίων είναι πολλαπλάσια του καλαμποκιού.
Είναι άραγε τυχαίο οτι στις ΗΠΑ γίνονται μεγάλες επενδύσεις από ευρωπαϊκές εταιρείες για την παραγωγή ευρωπαϊκού στυλ τροφίμων; Πρόσφατα αναφερθήκαμε στην δημιουργία μονάδας φέτας στην Καλιφόρνια από γαλλικών συμφερόντων πολυεθνική. Αλλά και ο γνωστός Οίκος ζυμαρικών Barilla διαθέτει στις ΗΠΑ μεγάλες εγκαταστάσεις άλεσης σιτηρών και παρασκευής ιταλικού στυλ ζυμαρικών. Στα λιγότερα από 30 χρόνια λειτουργίας του στην αμερικάνικη αγορά, έχει κερδίσει μερίδιο αγοράς πάνω από 30%, ενώ αποτελεί την πιο αναγνωρίσιμη εταιρεία του χώρου μεταξύ των καταναλωτών!
Και η άλλη παγκόσμια εταιρεία παρασκευής γλυκών σνακ με βάση το φουντούκι και έδρα στην Βόρειο Ιταλία, η γνωστή μας Ferrero Roche, τα πηγαίνει περίφημα στην Αμερικάνικη ήπειρο, διαθέτοντας και αυτή ένα από τα μεγαλύτερα εργοστάσιά της εκεί. «Τα πρώτα ξαδέλφια» των Αμερικάνων, οι Ιρλανδοί αγρότες εξάγουν από την γη των προγόνων τους ολοένα και μεγαλύτερες ποσότητες του βούτυρου Kerrygold, το οποίο κατέχει την δεύτερη θέση στην αγορά και ανεβαίνει με ρυθμό πάνω από 10% ετησίως.
Σαφώς και υπάρχουν αντίστοιχα παραδείγματα για Αμερικάνικες εταιρείες στην Ευρώπη αλλά δεν έιναι ούτε τόσα πολλά ούτε τόσο πετυχημένα. Οι ευρωπαϊκές αυτές εταιρείες, κομίζουν μαζί τους στις ΗΠΑ, ένα αναπτυγμένο και ελκυστικό διατροφικό πρότυπο και όχι μόνο ανταγωνιστικά παραγμένες πρώτες ύλες.
Από όσα έχουμε μέχρι τώρα ακούσει από την αμερικάνικη πλευρά περί σκοπιμότητας επιβολής δασμών σε Ευρωπαικά αγροτικά και διατροφικά προιόντα, δεν έχουν δοθεί πειστικές απαντήσεις για την χρησιμότητά τους. Ναι, οι αριθμοί είναι σε βάρος των Αμερικάνων και λογικό είναι να επιθυμούν να βελτιωθούν υπέρ τους.
Πάντως μέχρι σήμερα, τα εμπορικά προβλήματα λύνονταν με άλλο τρόπο...
