Ιδού τι προβλέπουν οι Κεντρικοί Τραπεζίτες για χρέος και πληθωρισμό σε καύσιμα - τρόφιμα

Πρόσφατα στην μακρινή Κουάλα Λουμπούρ, στην Μαλαισία, ολοκληρώθηκε με την εποπτεία της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών (BIS), το Master of Central Banking για στελέχη Κεντρικών Τραπεζών στο Asia School of Business (ASB).

Στην τελική του ομιλία ο Luiz Pereira da Silva, Αναπληρωτής Γενικός Διευθυντής της BIS στις 19 Αυγούστου, παρουσίασε τα βασικά ζητήματα προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι Κεντρικές Τράπεζες στο σημερινό διεθνές περιβάλλον. Συγκέντρωσε την προσοχή της παρέμβασής του σε πέντε ζητήματα, τον πληθωρισμό, την κλιματική αλλαγή, την κοινωνική ανισότητα, την ψηφιακή χρηματοοικονομική καινοτομία και την τεχνητή νοημοσύνη.

Είναι αυτά τα πέντε σημεία που οι «υποψήφιοι» Κεντρικοί Τραπεζίτες πρέπει να συγκεντρώσουν την προσοχή τους, κατά την BIS, καθώς αυτά καθορίζουν τα χαρακτηριστικά της επόμενης ημέρας που πρέπει να αντιμετωπίσουν.

Θα μπορούσε να πει κανείς ότι οι επισημάνσεις του κ. Pereira αποτελούν τον «οδικό άξονα» των εκτιμήσεων και της πολιτικής «σήμερα» των Κεντρικών Τραπεζών.

Το Οικονογράφημα, από την συνολική παρουσίαση «αποσπά» το σημείο της «κλιματικής αλλαγής» για να φωτίσει κατά το δυνατόν τόσο το πως βλέπουν οι Κεντρικές Τράπεζες την κατάσταση σήμερα, όσο και το ποια είναι τα ζητήματα «φωτιά» για το πολύ κοντινό μας «αύριο».

Το απόσπασμα που ακολουθεί, «φωτίζει» ιδιαίτερα το πως συνδέεται η «Κλιματική Aλλαγή» με την υπερχρέωση αλλά και το γιατί ο πληθωρισμός δεν πρόκειται να μας... εγκαταλείψει τουλάχιστον σε δύο βασικά επίπεδα τιμών, της ενέργειας και των τροφίμων.

Ιδού πως ακριβώς βλέπει τα πράγματα η Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών:

«Η κλιματική αλλαγή επηρεάζει τις βασικές εντολές των κεντρικών τραπεζών, διότι επηρεάζει τόσο τη σταθερότητα των τιμών όσο και τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα.

Πράγματι, η κλιματική αλλαγή αντιπροσωπεύει ένα νέο είδος συστημικού κινδύνου, τον οποίο έχουμε χαρακτηρίσει ως "Πράσινο Κύκνο".

Σε αντίθεση με σπάνια γεγονότα «ουράς», όπως οι «Μαύροι Κύκνοι» της Παγκόσμιας Οικονομικής Κρίσης (2008), οι «Πράσινοι Κύκνοι» είναι υποχρεωμένοι να συμβούν με βεβαιότητα, εάν δεν αντιμετωπιστούν με κατάλληλες πολιτικές.

Η κλιματική αλλαγή παρουσιάζει δύο βασικά είδη κινδύνου:

Οι φυσικοί κίνδυνοι απορρέουν άμεσα από τις επιπτώσεις συχνότερων ακραίων καιρικών φαινομένων, όπως συχνότερες πλημμύρες, καύσωνες, άνοδος της στάθμης της θάλασσας ή χαμηλότερες αποδόσεις των καλλιεργειών.

Οι κίνδυνοι μετάβασης απορρέουν από τη μετάβαση σε μια οικονομία μηδενικού ισοζυγίου άνθρακα η οποία μπορεί να επιφέρει αλλαγές στην αποτίμηση των περιουσιακών στοιχείων λόγω της έκθεσης σε κινδύνους που σχετίζονται με το κλίμα.

Δεδομένου ότι δεν υπάρχει «ασημένια σφαίρα» (silver bullet) για την αντιμετώπιση αυτών των κινδύνων, οι κεντρικές τράπεζες πρέπει να συντονίσουν τις ενέργειές τους με άλλα ενδιαφερόμενα μέρη, όπως κυβερνήσεις, άλλους δημόσιους οργανισμούς, τον ιδιωτικό τομέα και άλλους παράγοντες της κοινωνίας, σε τοπικό και παγκόσμιο επίπεδο.

Ο συντονισμός είναι ακόμη πιο σημαντικός επειδή η κλιματική αλλαγή είναι μια παγκόσμια αρνητική εξωτερικότητα, που αναγκάζει τις κοινωνίες μας στο σύνολό τους να αντιμετωπίσουν πολύπλοκες προκλήσεις.

Αφενός, οι κλιματικοί κίνδυνοι απειλούν τη μακροοικονομική σταθεροποίηση.

Από την άλλη, οι χρηματοδοτικές απαιτήσεις των επενδύσεων στις καινοτομίες που απαιτούνται για την προώθηση μιας οικονομίας μηδενικού ισοζυγίου άνθρακα απαιτούν την κινητοποίηση πολύ μεγάλων δημόσιων και ιδιωτικών χρηματοδοτικών πόρων.

Η μετάβαση προς μια οικονομία μηδενικού άνθρακα είναι μια τυπική διαδικασία δημιουργικής καταστροφής, του “Schumpeterian” που έχει μεγάλες μακροοικονομικές επιπτώσεις.

Οι καλύτεροι επιστημονικοί μας εμπειρογνώμονες εκτιμούν ότι πρέπει να γίνουν γρήγορα τεράστιες επενδύσεις σε πράσινες τεχνολογίες, με αντίστοιχες χρηματοδοτικές ανάγκες.

Το μείγμα χρηματοδότησης είναι πιθανό να περιλαμβάνει διάφορες πηγές: φόρους (συμπεριλαμβανομένου του άνθρακα) και δημόσιο και ιδιωτικό χρέος.

Ενώ ο οικονομικός αντίκτυπος θα εξαρτηθεί από την ταχύτητα μετάβασης και το ακριβές μείγμα χρηματοδότησης, είναι πιθανό οι επενδύσεις που σχετίζονται με το κλίμα να επηρεάσουν σημαντικά τις μακροοικονομικές χρηματοπιστωτικές συνθήκες.

Αυτές οι μεγάλες επενδύσεις μπορεί να αυξήσουν το ουδέτερο ποσοστό στην οικονομία και μπορεί επίσης να απαιτήσουν νέες μορφές κατανομής των βαρών μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου τομέα.

Τελευταίος αλλά εξίσου σημαντικός, η χρηματοπιστωτική ρύθμιση και εποπτεία που σχετίζεται με τον κλιματικό κίνδυνο ενδέχεται να είναι απαραίτητη για να μπορέσει το χρηματοπιστωτικό σύστημα να χαρτογραφήσει επαρκώς την έκθεσή του σε κλιματικούς κινδύνους, καθώς και να διοχετεύσει αποτελεσματικά αυτές τις μεγάλες επενδύσεις, σε συνδυασμό με αυστηρότερες ρυθμίσεις στην πραγματική οικονομία, ώστε να διασφαλιστεί η πορεία προς το καθαρό μηδέν ισοζυγίου άνθρακα στις διαδικασίες παραγωγής και κατανάλωσης.

Για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, οι κεντρικές τράπεζες επιδεικνύουν προσεκτική ισορροπία στις ενέργειές τους και έχουν ήδη ενώσει τις δυνάμεις τους στο πλαίσιο του Δικτύου για την ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής διάστασης στο χρηματοπιστωτικό σύστημα (Network for Greening the Financial System - NGFS).

Η ανάλυσή τους αντικατοπτρίζεται σε μια σειρά σημαντικών δημοσιευμένων εκθέσεων: την κατασκευή κλιματικών σεναρίων που θα βοηθήσουν τους χρηματοπιστωτικούς τομείς να εργαστούν με βάση ένα κοινό σύνολο υποθέσεων· κατευθυντήριες γραμμές για τον προσδιορισμό των κλιματικών κινδύνων· συζητήσεις σχετικά με τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στη νομισματική πολιτική· λύσεις για τη χρηματοδότηση της μετάβασης με μικτή χρηματοδότηση κλπ

Η δράση που σχετίζεται με το κλίμα θέτει προφανείς προκλήσεις για τις κεντρικές τράπεζες, ορισμένες από τις οποίες σχετίζονται αυστηρά με τις παραδοσιακές εντολές τους για σταθερότητα των τιμών (πληθωρισμό) και τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα (χρέος) και άλλες όταν λαμβάνεται υπόψη η ριζική αβεβαιότητα που φέρνουν οι «Πράσινοι Κύκνοι», όπως οι παράγοντες αύξησης του κόστους που σχετίζονται με τις επιπτώσεις της υπερθέρμανσης του πλανήτη στη γεωργία, τη μετανάστευση και την εργασία, καθώς και η χρηματοδότηση της μετάβασης στο καθαρό μηδενικό ισοζύγιο άνθρακα.

Τέλος, η κλιματική αλλαγή έχει διανεμητικές συνέπειες: πλήττει κυρίως τις φτωχές χώρες και τους φτωχούς στις πλούσιες χώρες.

Είναι πιθανό ότι θα πρέπει να αντιμετωπίσετε τις σοβαρές διανεμητικές συνέπειες της υπερθέρμανσης του πλανήτη, ειδικά αν δεν καταφέρουμε να το αντιμετωπίσουμε εγκαίρως. Αυτή την αίσθηση του επείγοντος και τον αντίκτυπο στους φτωχούς πρέπει πάντα να τα θυμόμαστε προκειμένου να ενισχύσουμε και να βαθμονομήσουμε τις πολιτικές μας απαντήσεις...».

Γ. Αγγέλης