Πριν από 12 χρόνια, η Ισπανία ήταν συνώνυμο της οικονομικής αποτυχίας. Η κυβέρνηση και οι τράπεζες φαινόταν να είναι εγκλωβισμένες σε ένα θανατηφόρο σπιράλ που έπαιρνε ανάσες ζωής από προγράμματα διάσωσης. Οι νέοι εγκατέλειπαν τη χώρα ή διαμαρτύρονταν για την έλλειψη ευκαιριών, ενώ πολλά σπίτια και αεροδρόμια ήταν εγκαταλελειμμένα. Η Ισπανία βασανίζονταν από την φούσκα που έσκασε σε κατασκευές και real estate.
Όμως πλέον, η κατάσταση έχει αλλάξει δραματικά με την χώρα να κατακτά την κορυφή ως η οικονομία με τις καλύτερες επιδόσεις του 2024 στον Εconomist (3η η Ελλάδα) σε μια σειρά παραμέτρων, όπως η άνοδος του ΑΕΠ, η καταπολέμηση του πληθωρισμού, η μείωση της ανεργίας, η σύνεση της δημοσιονομικής πολιτικής και οι χρηματιστηριακές επιδόσεις.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Financial Times: Success story η Ελλάδα - Πώς η Αθήνα ξεπέρασε το Παρίσι
Τόσο η συνολική οικονομική ανάπτυξη όσο και ο ρυθμός δημιουργίας θέσεων εργασίας τρέχουν ταχύτερα από ό,τι στις ΗΠΑ. Σύμφωνα με τον Εconomist, η Ελλάδα και η Ιρλανδία, που επίσης είχαν πληγεί από την κρίση πριν από μια δεκαετία, τα πήγαν καλά και το 2024. Το ίδιο και η Δανία, όπου η οικονομία της έχει ενισχυθεί από την επιτυχία των φαρμάκων κατά της παχυσαρκίας της Novo Nordisk.
Αλλά είναι η Ισπανία που προσφέρει την καλύτερη απάντηση σε όσους λένε ότι η Ευρώπη είναι καταδικασμένη σε στασιμότητα. Η οικονομία της καρπώνεται τα οφέλη των προηγούμενων, σκληρών αλλά αναγκαίων μεταρρυθμίσεων. «Αυτό προσφέρει μαθήματα για την υπόλοιπη Γηραιά Ήπειρο, αλλά θα πρέπει επίσης να χρησιμεύσει ως προειδοποίηση για τους Ισπανούς φορείς χάραξης πολιτικής σήμερα» διαμηνύεται στο επίμαχο δημοσίευμα.
Ένα μάθημα είναι το focus στις υπηρεσίες και όχι ο φετιχισμός των κατασκευών. Αν και η βιομηχανική παραγωγή δεν μειώθηκε τόσο γρήγορα στην Ισπανία όσο στη Γερμανία, εν μέρει χάρη στο χαμηλότερο ενεργειακό κόστος, παραμένει στάσιμη. Όμως, ο τουρισμός έχει ανακάμψει από το πανδημικό χαμηλό του και πλέον οι εξαγωγές ανεβάζουν ταχύτητα, με την Ισπανία να μοιράζεται με τον υπόλοιπο κόσμο τις τεχνολογικές τεχνογνωσίες της, τις κορυφαίες υπηρεσίες της, τον ήλιο και την... σαγκρία.
Ένα άλλο μάθημα είναι η σωστή εφαρμογή των πολιτικών ανοιχτών συνόρων και η λειτουργική ενσωμάτωση των μεταναστών στον κοινωνικό ιστό. Ενώ οι νέοι κάποτε εγκατέλειπαν την Ισπανία αναζητώντας ευκαιρίες, πλέον επιστρέφουν στην πατρίδα τους, αντιστρέφοντας το brain drain. Από το 2019 το εργατικό δυναμικό της χώρας έχει αυξηθεί κατά περίπου 1,2 εκατ. με τους περισσότερους ανθρώπους να προέρχονται κυρίως από χώρες της Λατινικής Αμερικής.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Οι 11 πιο δύσκολες δουλειές σήμερα
Πολλοί από αυτούς τους μετανάστες βρίσκονται σε χαμηλά αμειβόμενες και μικρής ειδίκευσης θέσεις εργασίας, πράγμα που σημαίνει ότι αν και η οικονομία έχει μεγεθυνθεί κατά 7% από το 2019, ο πληθυσμός της Ισπανίας έχει αυξηθεί μόλις 3%. Τα αποτελέσματα από την εισφορά των εργαζόμενων μεταναστών είναι φανερά τη στιγμή που σε Βρετανία και Καναδά, δεν υπήρξε σωστή διαχείριση και το μεταναστευτικό έφερε μείωση του κατά κεφαλήν ΑΕΠ.
Η Ισπανία καλωσόρισε επίσης επενδύσεις από κινεζικές εταιρείες. Στις 10 Δεκεμβρίου η Stellantis και η CATL, μια κινεζική εταιρεία κατασκευής μπαταριών, ανακοίνωσαν ότι θα χτίσουν ένα νέο εργοστάσιο μπαταριών στη Σαραγόσα. Η Chery International, μια κινεζική αυτοκινητοβιομηχανία, επέλεξε τη Βαρκελώνη ως τόπο για το πρώτο της ευρωπαϊκό εργοστάσιο παραγωγής.
Το πιο σημαντικό, όμως, μάθημα είναι πως η Ισπανία δείχνει ότι οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις φέρνουν μακροπρόθεσμα οφέλη. Μεγάλο μέρος της πρόσφατης επιτυχίας της αντανακλάται στις αποφάσεις μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση για μεταρρύθμιση των τραπεζών και της αγοράς εργασίας της. Ο χρηματοπιστωτικός τομέας είναι εύρωστος και οι μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας διευκόλυναν την επαναδιαπραγμάτευση των συμβάσεων και ενθάρρυναν τους εργοδότες να προσλάβουν περισσότερο μόνιμο προσωπικό.
Μια δέσμη μέτρων με στόχο την ενίσχυση των ΑΠΕ, με κατάργηση φόρων που επέβαλαν πρόσθετα τέλη στην ηλιακή ενέργεια, βοήθησε στην άνθηση της πράσινης ενέργειας. Ωστόσο, η Ισπανία δεν πρέπει να επαναπαυτεί. Ο τουρισμός και η μετανάστευση αυξάνουν τις τιμές των κατοικιών. Οι επενδύσεις και η αύξηση της παραγωγικότητας παραμένουν πάντα ζητούμενα.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Το πιο ακριβό εστιατόριο με αστέρι Michelin στον κόσμο - Το μενού του
Μια δυσκίνητη και εύθραυστη κυβέρνηση συνασπισμού δεν είναι σε θέση να περάσει τις περαιτέρω μεταρρυθμίσεις που απαιτούνται για την τόνωση της μακροπρόθεσμης ανάπτυξης, συμπεριλαμβανομένης της εκπαίδευσης και των υπηρεσιών. Παράλληλα, είναι αναγκαίος ο εκσυγχρονισμός ορισμένων κανόνων που αυξάνουν τα κόστη για τις επιχειρήσεις, ενώ θα χρειαστούν πόροι για την στήριξη των αμυντικών δαπανών που είναι μόλις στο 1,3%. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, η Ισπανία δείχνει ότι οι ευρωπαϊκές οικονομίες μπορούν να ξεπεράσουν τις φαινομενικά ανυπέρβλητες προκλήσεις.
