Σε κρίσιμη καμπή βρίσκονται οι συνομιλίες στη Διάσκεψη του ΟΗΕ για το Κλίμα για το μείζον θέμα της εμπορίας ρύπων, το οποίο θα αποτελέσει και τη λυδία λίθο για την επιτυχή έκβαση της COP26. Η εμπορία εκπομπών άνθρακα έχει τεθεί στο επίκεντρο των διαπραγματεύσεων μεταξύ των εθνικών κυβερνήσεων ενώ η αγορά παρακολουθεί από απόσταση «αναπνοής». Η επίτευξη μιας συμφωνίας θα επιτρέψει τη μείωση των εκπομπών, την κινητοποίηση επενδύσεων στα φτωχότερα κράτη, επενδύσεις σε έργα χαμηλών εκπομπών άνθρακα και τα ενώ θα καταστήσει την αγορά αντιστάθμισης ύψους 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων πιο διαφανή και αυστηρή.
Οι κυβερνήσεις έχουν κολλήσει στο ζήτημα του πόσα έσοδα από τις εμπορικές συναλλαγές θα πρέπει να αφαιρεθούν για να βοηθηθούν οι φτωχές χώρες να προσαρμοστούν στην κλιματική αλλαγή.
Οι διαπραγματεύσεις είναι περίπλοκες καθώς διεξάγονται σε δύο επίπεδα: το ένα επικεντρώνεται στις διμερείς ανταλλαγές πιστώσεων άνθρακα από χώρα σε χώρα οι οποίες θα συμβάλουν στην επίτευξη των εθνικών στόχων για το κλίμα ενώ το άλλο αφορά στη δημιουργία μιας παγκόσμιας αγοράς αντισταθμίσεων, στην οποία συμμετέχουν παίχτες από τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα.
Οι αναπτυσσόμενες χώρες θέλουν ένα ποσοστό των εσόδων από το εμπόριο όλων των τύπων πιστώσεων άνθρακα να διοχετεύεται σε φτωχές χώρες. Αλλά οι ΗΠΑ μαζί με την Ευρωπαϊκή Ένωση αντιτάσσονται σε μία τέτοια φόρμουλα στις διμερείς ανταλλαγές.
Στις συζητήσεις της ολομέλειας αυτή την εβδομάδα, αξιωματούχοι των ΗΠΑ ανέφεραν ότι αυτό είναι τεχνικά ανέφικτο, σύμφωνα με το Bloomberg. Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση των ΗΠΑ δεν σκοπεύει να χρησιμοποιήσει αντισταθμίσεις για να πετύχει τους στόχους μείωσης των εκπομπών έως το 2050. Και δεν υπάρχει κανονισμός ή νόμος των ΗΠΑ που να υποχρεώνει τις πολιτείες και τις εταιρείες να κατευθύνουν τα έσοδα από τις διμερείς εμπορικές συμφωνίες σε έργα προσαρμογής στο εξωτερικό.
Ένα άλλο βασικό σημείο διαμάχης είναι ο τρόπος με τον οποίο θα πρέπει να λειτουργούν οι λογιστικοί κανόνες για να αποφευχθεί η διπλή καταμέτρηση της μείωσης εκπομπών. Μια ατελής συμφωνία θα μπορούσε να επιτρέψει τη διατήρηση της πίστωσης τόσο στη χώρα που την αγοράζει όσο και σε αυτήν που την πουλά. Υπάρχει επίσης διαφωνία για το εάν οι πιστώσεις από ένα πλέον ανενεργό καθεστώς άνθρακα θα πρέπει να συνεχίσουν να ισχύουν ή μάλλον να καταργηθούν σταδιακά. Και αυτό, γιατί όπως υποστηρίζουν κάποιοι, όσο λιγότερες παλιές πιστώσεις στο σύστημα, τόσο πιο αποτελεσματική θα είναι η αγορά.
Για παράδειγμα, η Βραζιλία θέλει να μπορεί να χρησιμοποιήσει τουλάχιστον μερικές από τις παλιές πιστώσεις ενώ οι αφρικανικές χώρες επιδιώκουν μεγαλύτερο μερίδιο των εσόδων που θα διοχετευθεί σε περιοχές που χρειάζονται κεφάλαια. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, από την άλλη, έχει ζητήσει επανειλημμένα ισχυρούς λογιστικούς κανόνες και αντιτίθεται στην πρόταση του αφρικανικού μπλοκ για τα έσοδα.
Μια καλά σχεδιασμένη συμφωνία θα κινητοποιήσει επενδύσεις 1 τρισ. δολαρίων σε φτωχότερες χώρες και θα ενθαρρύνει την καινοτομία. Αλλά εάν οι κανόνες είναι πολύ χαλαροί, στο τέλος θα ευνοηθούν με δωρεάν άδειες χώρες και εταιρείες που εκπέμπουν περισσότερους ρύπους από όσους θα έπρεπε.
Η αγορά ζητά ενιαία πρότυπα, διαφάνεια, αυστηρότητα ή διεθνή εποπτεία, προκειμένου να μην υπάρχουν περιθώρια για κατάχρηση σε μια αγορά, η οποία για την ώρα αναπτύσσεται λίγο «ακατάστατα».
Ο πρόεδρος της COP, Άλοκ Σάρμα, είπε στους δημοσιογράφους το Σάββατο ότι ενώ είχε σημειωθεί κάποια πρόοδος στο θέμα, έπρεπε να γίνει περισσότερη δουλειά και οι τελικές διαπραγματεύσεις θα διεξαχθούν από τους υπουργούς την επόμενη εβδομάδα. Στο πλαίσιο αυτό, ο Σάρμα ασκεί πιέσεις για να επιτευχθεί μια συμφωνία. Μάλιστα, προειδοποίησε τους εκπροσώπους των κρατών ότι οι άνθρωποι θα μείνουν «έκπληκτοι» εάν η σύνοδος κορυφής για άλλη μια φορά δεν καταλήξει σε συμφωνία. «Το συζητάμε για έξι χρόνια», σημείωσε χαρακτηριστικά.
