Οι κεντρικές τράπεζες ενσωματώνουν ολοένα και περισσότερο τα κριτήρια ESG στις κύριες δραστηριότητές τους – από την εποπτεία των τραπεζών έως τη νομισματική πολιτική και τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα ενώ δίνουν και το παράδειγμα μέσω μιας προσαρμοσμένης πλέον επενδυτικής δραστηριότητας και λειτουργίας στις επιταγές της βιώσιμης ανάπτυξης.
Πριν από λίγο καιρό, η πρόεδρος της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, επεσήμανε ότι η κλιματική αλλαγή έχει συνέπειες για τις κεντρικές τράπεζες, στο πλαίσιο της εκπλήρωσης της πρωταρχικής εντολής τους για σταθερότητα των τιμών αλλά και σε άλλους τομείς αρμοδιότητάς τους, συμπεριλαμβανομένης της διατήρησης της χρηματοοικονομικής σταθερότητας και της τραπεζικής εποπτείας.
Σύμφωνα με τελευταία έκθεση της Invesco, πάνω από το ένα τρίτο των κεντρικών τραπεζών παγκοσμίως συνδέουν πολιτικές και τη διαχείριση αποθεματικών με το περιβάλλον ενώ συμμετέχουν σε κοινές πρωτοβουλίες προώθησης βιώσιμων πρακτικών στο χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Ενδεικτικό είναι ότι οι κεντρικές τράπεζες και εποπτικές αρχές που είναι μέλη του Δικτύου για ένα Πράσινο του Χρηματοπιστωτικού Συστήματος (NGFS) έχουν δεκαπλασιαστεί τα τελευταία τρία χρόνια σε περισσότερα από 80 και όλα συμμετέχοντας στην κοινή αυτή πρωτοβουλία συμμερίζονται την ιδέα ότι οι κλιματικές επιπτώσεις αποτελούν πηγή κινδύνου για το χρηματοπιστωτικό σύστημα και την οικονομία.
Η χώρα μας μέσω της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ) έχει βρεθεί στη πρώτη γραμμή αυτών των πρωτοβουλιών και σε πολλές περιπτώσεις έχει αναλάβει ηγετική δράση. Η Τράπεζα της Ελλάδος είναι μέλος του Δικτύου NGFS από το 2019 και αποτελεί μία από τις πρώτες κεντρικές τράπεζες παγκοσμίως που ασχολήθηκαν με την κλιματική αλλαγή και τη βιωσιμότητα, έχοντας συγκροτήσει, ήδη από το 2009, την Επιτροπή Μελέτης Επιπτώσεων Κλιματικής Αλλαγής (ΕΜΕΚΑ), η οποία συμβάλλει στην έρευνα για την ανάδειξη των κινδύνων αλλά και των ευκαιριών, που προκύπτουν από την κλιματική αλλαγή. Ομοίως, η ΤτΕ ήταν η πρώτη κεντρική τράπεζα που στήριξε και συνεχίζει να προωθεί τις Αρχές Υπεύθυνης Τραπεζικής (ΑΥΤ) της Χρηματοοικονομικής Πρωτοβουλίας του Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον (UN Environment Program – Finance Initiative, UNEP-FI). Οι ΑΥΤ θέτουν παγκόσμιους όρους αειφορία αποσκοπώντας στη δημιουργία ωφέλειας για τις τράπεζες αλλά και για την κοινωνία προσδιορίζοντας κριτήρια βιωσιμότητας μέσα από μια ολιστική αξιολόγηση των κινδύνων και των ευκαιριών που πηγάζουν από τις δραστηριότητες των τραπεζών.
Οι προσπάθειες των κεντρικών τραπεζών και των ρυθμιστικών αρχών βρίσκονται σε εξέλιξη για την ανάπτυξη διεθνώς συνεπών προτύπων για τις γνωστοποιήσεις για το κλίμα και το περιβάλλον, που θα επιτρέψουν στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και τις εισηγμένες εταιρείες να παρέχουν συγκρίσιμα, υψηλής ποιότητας δεδομένα που προσφέρουν μεγαλύτερη σαφήνεια στην αγορά. Βασικός άξονας αυτής της στρατηγικής είναι η πολιτική που αναπτύσσουν οι κεντρικές τράπεζες σε εθνικό επίπεδο. Η ΤτΕ συμμετείχε στην Επιτροπή του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), συμβάλει στο σχεδιασμό των εθνικών πολιτικών προσαρμογής (ΕΣΠΚΑ και Life IP AdaptInGR) ενώ τον Ιούνιο του 2021 σύστησε το Κέντρο Κλιματικής Αλλαγής και Βιωσιμότητας.
Το νεοσύστατο κέντρο επιφορτίζεται με το σχεδιασμό, το συντονισμό, την υποστήριξη και την υλοποίηση των δράσεων της ΤτΕ και της ΕΜΕΚΑ αναφορικά με το κλίμα και τη βιωσιμότητα, τη συμβολή στην έρευνα και την εκπόνηση μελετών σε συνεργασία με εξωτερικούς φορείς, τα σχεδιασμό προώθησης συναφών δράσεων στο χρηματοπιστωτικό σύστημα και ευρύτερα, καθώς και την υποστήριξη της ΤτΕ στο πλαίσιο της εκπροσώπησής της στο Ευρωσύστημα και σε διεθνή fora.
Δεδομένου ότι η ΤτΕ επικεντρώνεται στην παρακολούθηση και την ανάλυση της έκθεσης των ελληνικών τραπεζών σε κινδύνους λόγω του κλίματος, πριν από έναν χρόνο ξεκίνησε τη χαρτογράφηση της έκθεσης των ελληνικών τραπεζών σε περιβαλλοντικούς κινδύνους και συνεργάζεται συστηματικά μαζί τους προς αυτή την κατεύθυνση.
Όμως, εκτός από το χαρτοφυλάκιο νομισματικής πολιτικής, οι κεντρικές τράπεζες διατηρούν και ένα δικό τους χαρτοφυλάκιο στη διαχείριση του οποίου επιδιώκουν επίσης να ενσωματώσουν στρατηγικές που περιλαμβάνουν την κλιματική αλλαγή αλλά και το ESG. Μέσα στο 2021, η ΤτΕ επενδύει σε προϊόντα όπως χρεόγραφα που εκδίδονται από το επενδυτικό ταμείο πράσινων ομολόγων σε ευρώ για τις κεντρικές τράπεζες (Green BISIP) της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών (Bank for International Settlements, BIS), ενώ μέσα στην επόμενη διετία σκοπεύει να υλοποιήσει μια ολοκληρωμένη στρατηγική για τα επενδυτικά της χαρτοφυλάκια, με στόχο μεταξύ άλλων την αύξηση του ποσοστού των πράσινων επενδύσεων και την εισαγωγή νέων πράσινων επενδυτικών εργαλείων.
Εκτός από το περιβαλλοντικό κριτήριο (Ε), η ΤτΕ δίνει έμφαση και στα κριτήρια που αφορούν στην Κοινωνία (S) και τη Διακυβέρνηση (G). Η τράπεζα συμβάλει στην ενημέρωση των πολιτών σε θέματα οικονομικά, πολιτιστικά, τεχνολογικά και περιβαλλοντικά μέσω της διοργάνωσης συνεδρίων, ημερίδων, εκθέσεων, εκπαιδευτικών προγραμμάτων και οικονομικών και πολιτιστικών εκδηλώσεων καθώς και μέσω των εκδόσεών της από το Κέντρο Πολιτισμού, Έρευνας και Τεκμηρίωσης (ΚΕΠΟΕΤ) και τη Διεύθυνση Οικονομικής Ανάλυσης και Μελετών (ΔΟΑΜ).
Στο πλαίσιο της κοινωνικής ευθύνης, η ΤτΕ ενσωματώνει τα κριτήρια ESG στις καθημερινές της λειτουργίες, επενδύοντας σε βιοκλιματικά κτίρια και έργα ενεργειακής αναβάθμισης η αναλαμβάνοντς δράσεις για τη μείωση του περιβαλλοντικού της αποτυπώματος, την κατάρτιση του προσωπικού της καθώς και την ενίσχυση της ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των εργαζομένων της.
