Ένα δύσκολο γρίφο για τις πλαστικές συσκευασίες καλείται να λύσει η βιομηχανία τροφίμων τα επόμενα χρόνια καθώς η ανάγκη προστασίας του περιβάλλοντος από τις επιπτώσεις των πλαστικών προσκρούει στην ασφαλή συντήρηση και διανομή των τροφίμων στους τελικούς καταναλωτές. Οι συσκευασίες τροφίμων συντηρούν ένα μεγάλο μέρος των επιχειρήσεων του κλάδου καθώς για κάποιες, όπως είναι για παράδειγμα οι κονσερβοποιίες, αποτελούν το βασικό λόγο ύπαρξής τους. Από την άλλη, οι πλαστικές συσκευασίες τείνουν να αυξηθούν σημαντικά στο εγγύς μέλλον και αυτό συμβαίνει σε μια κρίσιμη περίοδο όπου η κυκλική οικονομία θέτει νέους κανόνες στον τρόπο λειτουργίας της αγοράς αλλά και στις καταναλωτικές συνήθειες.
Η ελληνική βιομηχανία τροφίμων περιλαμβάνει 1.225 επιχειρήσεις με κύκλο εργασιών 15 δις. ευρώ και εξαγωγές 5 δις. ευρώ ενώ απασχολεί 360.000 εργαζομένους. Αντίστοιχα, η ευρωπαϊκή βιομηχανία τροφίμων αριθμεί 289.000 επιχειρήσεις με κύκλο εργασιών 1.093 δις. και εξαγωγές 145 δις ενώ απασχολεί 4,5 εκατ. εργαζομένους.
Τα συγκεκριμένα μεγέθη διαγράφουν με πιο έντονα χρώματα τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο κλάδος σε μια εποχή όπου τα κράτη έχουν επιδοθεί σε έναν αγώνα δρόμου για τη μείωση των εκπομπών και την υιοθέτηση στρατηγικών κυκλικής οικονομίας.
Η διατροφή, η υγεία, η αντιμετώπιση του υποσιτισμού και της παχυσαρκίας, η κλιματική κρίση, η υπεύθυνη διαχείριση των πόρων, η αξιοποίηση των απορριμμάτων, η πρόληψη της σπατάλης τροφίμων, η εφαρμογή ενεργειακά αποδοτικών τεχνολογιών, ο επανασχεδιασμός και η επανάχρηση αποτελούν βασικές παραμέτρους που καθορίζουν τα επόμενα βήματα της βιομηχανίας τροφίμων. Αυτές ήταν κάποιες από τις διαπιστώσεις τις οποίες παρέθεσε ο κ. Πασχάλης Καστανάς, μέλος της Επιτροπής Περιβάλλοντος & Αειφορίας του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών Τροφίμων (ΣEBT) μιλώντας την Τετάρτη στο Plastics Conference 2022.
Από 47% στο 65% το μερίδιο της πλαστικής συσκευασίας στον κλάδο των τροφίμων
Τα δύο τελευταία χρόνια η κατανάλωση συσκευασμένων τροφίμων καταγράφει ανοδική πορεία ενώ οι πλαστικές συσκευασίες αναμένεται να αυξήσουν το μερίδιό τους από το 47% στο 65% το 2040 κάτι που συνεπάγεται αύξηση των απορριμμάτων. Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρέθεσε ο κ. Καστανάς, το 2019 κάθε Ευρωπαίος κάτοικος παρήγαγε 34,4 κιλά απορριμμάτων πλαστικών συσκευασιών ενώ μόνο τα 14,1 κιλά ανακυκλώθηκαν. Ωστόσο, η συσκευασία στα τρόφιμα είναι απαραίτητη καθώς προσφέρει ασφάλεια, προσδίδει συγκεκριμένα τεχνολογικά χαρακτηριστικά, βελτιώνει την ποιότητα του προϊόντος και διευκολύνει την επικοινωνία με τον καταναλωτή, όπως επεσήμανε.
Η σύνδεση της πλαστικής συσκευασίας με το κλίμα
Το πλαστικό ως υλικό υπάρχει σε όλη την αλυσίδα παραγωγής, από τη γεωργική παραγωγή μέχρι την απόληψη της συσκευασίας μετά από τη χρήση του προϊόντος. Οι εκπομπές που σχετίζονται με τη βιομηχανία τροφίμων είναι τύπου 1 και 2 ενώ ορισμένοι κλάδοι της βιομηχανίας τροφίμων (π.χ κονσερβοποιία) έχουν χτίσει τη δραστηριότητά τους με γνώμονα την παραγωγή αμιγώς τυποποιημένων τροφών/ποτών.
Για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που θέτει η βιώσιμη ανάπτυξη, σημαντικό ρόλο διαδραματίζει η επιλογή του κατάλληλου τύπου συσκευασίας. Όπως τόνισε ο κ. Καστανάς, ο εφοδιασμός της αγοράς είναι δυνατός χάρη στην επιλογή του κατάλληλου είδους συσκευασίας που επιτρέπει τη μέγιστη χρήση του όγκου με αποτέλεσμα τον περιορισμό του διοξειδίου του άνθρακα κατά τη μεταφορά. Το σχήμα είναι επίσης σημαντικό για την επικοινωνία του μηνύματος αλλά και για την ιδανικότερη χρήση στα ράφια των σούπερ μαρκετ και στους καταψύκτες. Η συσκευασία είναι σημαντική καθώς επικοινωνεί σημαντικές πληροφορίες στον καταναλωτή οι οποίες μπορεί να αφορούν στην εξοικονόμηση ηλεκτρικής ενέργεις κατά τη χρήση των τροφίμων ή στην ασφαλή χρήση τους.
Η ανακύκλωση των υλικών συσκευασίας είναι κομβικής σημασίας και όπως ανέφερε ο κ. Καστανάς, οι επιπτώσεις της χρήσης πλαστικών συσκευασιών μπορούν να μετριαστούν αν ληφθούν μέτρα που θα οδηγούν τελικά στον περιορισμό της όσον αφορά στο μέγεθος και το βάρος, εάν υπάρχει δυνατότητα επαναχρησιμοποίησης και ανασχεδιασμού με εναλλακτικά υλικά και εάν υπάρξουν οι προϋποθέσεις για ένα καλύτερο σύστημα συλλογής και κατ’ επέκταση ανακύκλωσης.
«Το σημαντικό είναι να φθάσουμε να χρησιμοποιούμε λιγότερο πρωτογενές υλικό. Μπορούμε να το πετύχουμε είτε με τη μείωση του κενού χώρου συσκευασίας είτε με τη χρήση ανακυκλωμένου πλαστικού το οποίο μειώνει τις εκπομπές διοξειδίου κατά 50%. Το σημαντικό είναι να αξιολογήσουμε τις επιλογές και να εφαρμόσουμε την επαναχρησιμοποίηση και την επαναγέννηση και στις πλαστικές συσκευασίες», σημείωσε ο κ. Καστανάς.
Στο πλαίσιο αυτό απαιτείται αναθεώρηση συμπεριφορών και της λογικής της νομοθεσίας και του τρόπου με τον οποίο επιβάλλονται οι φόροι και οι εισφορές που αφορούν σε συσκευασίες προϊόντα καθώς «δεν πρέπει να έχουν σκοπό να τιμωρήσουν τους καταναλωτές ή τα προϊόντα αλλά να επιβραβεύσουν αυτούς που ακολουθούν σωστή πρακτική», όπως εκτίμησε.
