Μια πλήρως βιώσιμη οικονομία με τη συμμετοχή πλαστικών είναι εφικτή αρκεί να ανακυκλώνεται το 74% αυτών αντί για το 15% που ανακυκλώνεται στην Ευρώπη. Νέα μελέτη με επικεφαλής τον André Bardow, Καθηγητή Μηχανικής Συστημάτων Ενέργειας και Διεργασιών στο ETH Zurich, υποστηρίζει ότι τα πλαστικά μπορούν να αποτελούν βραχίονα της βιώσιμης οικονομίας αρκεί να ενισχυθούν οι όροι κυκλικότητας.
Η έρευνα ουσιαστικά αναγνωρίζει ότι η κοινωνία δεν μπορεί να ζήσει χωρίς τα πλαστικά καθώς, όπως είναι γνωστό παρουσιάζουν πολλά πλεονεκτήματα. Είναι ευέλικτα και οικονομικά αλλά στο τέλος της ζωής τους συχνά καταλήγουν σε μονάδες καύσης απορριμμάτων. Σήμερα, τα πλαστικά παράγονται κυρίως από αργό πετρέλαιο και η ενεργοβόρα παραγωγή και αποτέφρωσή τους απελευθερώνουν μεγάλες ποσότητες CO2 στην ατμόσφαιρα, συνεισφέροντας σημαντικά στην κλιματική αλλαγή.
Μια διέξοδος θα ήταν να βασιστούν οι κοινωνίες σε βιώσιμες μεθόδους παραγωγής, όπως η κυκλική οικονομία, στην οποία ανακυκλώνεται όσο το δυνατόν περισσότερο πλαστικό. Τότε η κύρια πρώτη ύλη για τα πλαστικά προϊόντα δεν θα είναι πλέον το αργό πετρέλαιο αλλά τα τεμαχισμένα πλαστικά απόβλητα. Και αυτό θα μπορούσε να καταστεί εφικτό αλλά απαιτείται μαζικά αυξημένο ποσοστό ανακύκλωσης.
Τι έδειξε η μελέτη
Οι επιστήμονες εξέτασαν τις πλήρεις αλυσίδες αξίας των 14 πιο κοινών τύπων πλαστικών, συμπεριλαμβανομένου του πολυαιθυλενίου, του πολυπροπυλενίου και του χλωριούχου πολυβινυλίου. Αυτά τα 14 πλαστικά αντιπροσωπεύουν το 90% των πλαστικών προϊόντων που κατασκευάζονται παγκοσμίως. Στη μελέτη τους, οι ερευνητές διερεύνησαν για πρώτη φορά εάν είναι δυνατόν η βιομηχανία πλαστικών να σεβαστεί τα πλανητικά όρια, τα οποία ουσιαστικά αποτελούν ένα μέτρο συνολικής βιωσιμότητας καθώς εκτείνονται πέρα από τα ενεργειακά και κλιματικά ζητήματα και περιλαμβάνουν, για παράδειγμα, επιπτώσεις στους πόρους της γης και του νερού, στα οικοσυστήματα και στη βιοποικιλότητα.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, τα κυκλικά πλαστικά είναι εφικτά εντός των πλανητικών ορίων. Αλλά αυτό θα απαιτούσε τουλάχιστον το 74% του πλαστικού να ανακυκλωθεί. Πρόκειται για σημαντική αύξηση αν αναλογιστεί κανείς ότι στην Ευρώπη σήμερα ανακυκλώνεται μόνο το 15% και το ποσοστό αυτό είναι πιθανό να είναι πολύ χαμηλότερο σε άλλες περιοχές του κόσμου. Επιπλέον, η μελέτη διαπιστώνει ότι οι διαδικασίες ανακύκλωσης θα πρέπει να βελτιωθούν. Συγκεκριμένα, η ανακύκλωση πλαστικών θα πρέπει να γίνει εξίσου αποτελεσματική με άλλες χημικές διεργασίες και να ενταχθούν στη διαδικασία της ανακύκλωσης πλαστικά που δεν ανακυκλώνονταν μέχρι τώρα.
Για το υπόλοιπο 26% των πλαστικών, ο άνθρακας που απαιτείται για την παραγωγή θα μπορούσε να προέλθει από δύο άλλες τεχνολογίες, σύμφωνα με τη μελέτη: αφενός, από το CO2 που δεσμεύεται από διαδικασίες καύσης ή από την ατμόσφαιρα (γνωστό ως δέσμευση και χρήση άνθρακα ή CCU ), και από την άλλη πλευρά, από βιομάζα. «Η ανακύκλωση από μόνη της δεν θα το κάνει· χρειαζόμαστε και τους τρεις πυλώνες», υποστηρίζει ο Bardow.
«Η αύξηση του ποσοστού ανακύκλωσης στο 74% παγκοσμίως είναι ένας πολύ φιλόδοξος στόχος», παραδέχεται ο Bardow. Ως εκ τούτου, είναι απίθανο να επιτευχθεί έως το 2030, αλλά το 2050 είναι πιο ρεαλιστικό. Μια άλλη πρόκληση, ωστόσο, είναι ότι αυτή τη στιγμή κατασκευάζονται περισσότερα πλαστικά προϊόντα κάθε χρόνο. Εάν η τρέχουσα τάση συνεχιστεί μέχρι το 2050, δεν θα αρκεί απλώς να βελτιωθούν οι διαδικασίες ανακύκλωσης, καθώς τα πλανητικά όρια θα εξακολουθήσουν να εξαντλούνται το 2050.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι συγγραφείς της μελέτης προτείνουν επίσης την αντιμετώπιση της ζήτησης καθώς και την απόδοση διαφορετικής αξίας στο πλαστικό. «Το πλαστικό θεωρείται φθηνό, το οποίο για πολύ καιρό ήταν ευλογία αλλά τώρα έχει γίνει κατάρα», λέει ο Bardow. «Δεδομένων των εξαιρετικών ιδιοτήτων του, θα πρέπει να βλέπουμε το πλαστικό ως το υλικό υψηλής ποιότητας που είναι πραγματικά. Με αυτόν τον τρόπο, θα ήταν εντάξει να κοστίσει λίγο περισσότερο, καθώς και η ανακύκλωσή του».
