Κενά στην ευρωπαϊκή αντιμετώπιση του greenwashing μέσω του οποίου κάποιες επιχειρήσεις παραπλανούν το καταναλωτικό κοινό και τις ομάδες ενδιαφέροντος χρησιμοποιώντας ψευδείς ή ανεπαρκείς οικολογικούς ισχυρισμούς βλέπει η αγορά.
Όπως είναι γνωστό, πριν από λίγες ημέρες, η Κομισιόν πρότεινε κάποια κοινά κριτήρια κατά της προβολής ψευδοοικολογικής ταυτότητας και των παραπλανητικών περιβαλλοντικών ισχυρισμών με στόχο οι καταναλωτές να είναι καλύτερα ενημερωμένοι για το εάν ένα προϊόν ή υπηρεσία είναι πράγματι οικολογικά.
Σύμφωνα με την πρόταση που προωθεί η ΕΕ, όταν οι εταιρείες επιλέγουν να διατυπώσουν έναν «οικολογικό ισχυρισμό» σχετικά με τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες τους, θα πρέπει να τηρούν τους ελάχιστους κανόνες σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο τεκμηριώνουν τους ισχυρισμούς αυτούς και τον τρόπο με τον οποίο τους προβάλλουν. Στο πλαίσιο αυτό, προτού οι εταιρείες προβάλουν οποιοδήποτε από τα καλυπτόμενα είδη «οικολογικών ισχυρισμών» στους καταναλωτές, οι ισχυρισμοί αυτοί θα πρέπει να επαληθεύονται με ανεξάρτητο τρόπο και να αποδεικνύονται με επιστημονικά στοιχεία. Στο πλαίσιο αυτής της επιστημονικής ανάλυσης, οι εταιρείες θα πρέπει να προσδιορίζουν τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις που είναι πράγματι σημαντικές για το προϊόν τους, καθώς και να εντοπίζουν τυχόν πιθανούς συμβιβασμούς, ώστε να παρέχουν πλήρη και ακριβή εικόνα.
Η πρόταση στοχεύει σε ρητούς ισχυρισμούς, όπως για παράδειγμα: «μπλουζάκι από ανακυκλωμένες πλαστικές φιάλες», «με αντιστάθμιση των εκπομπών CO2», «συσκευασία από 30 % ανακυκλωμένο πλαστικό» ή «αντηλιακό φιλικό προς τον ωκεανό».
Μια σειρά από κανόνες θα διασφαλίσουν ότι οι ισχυρισμοί προβάλλονται με σαφήνεια. Για παράδειγμα, δεν θα επιτρέπονται πλέον ισχυρισμοί ή σήματα που χρησιμοποιούν συγκεντρωτική βαθμολόγηση των συνολικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων του προϊόντος, εκτός αν εντάσσονται στους κανόνες της ΕΕ.
Παράλληλα, η πρόταση θα ρυθμίζει επίσης τα περιβαλλοντικά σήματα. Επί του παρόντος υπάρχουν τουλάχιστον 230 διαφορετικά σήματα και υπάρχουν στοιχεία που αποδεικνύουν ότι αυτό οδηγεί σε σύγχυση και δυσπιστία των καταναλωτών. Για τον έλεγχο της αύξησης των εν λόγω σημάτων, δεν θα επιτρέπονται νέα δημόσια συστήματα επισήμανσης, εκτός αν αναπτυχθούν σε επίπεδο ΕΕ, και τυχόν νέα ιδιωτικά συστήματα θα πρέπει να επιδεικνύουν υψηλότερες περιβαλλοντικές φιλοδοξίες από τα υφιστάμενα και να λαμβάνουν προηγούμενη έγκριση. Υπάρχουν λεπτομερείς κανόνες σχετικά με τα περιβαλλοντικά σήματα εν γένει: πρέπει επίσης να είναι αξιόπιστα, διαφανή, επαληθευμένα με ανεξάρτητο τρόπο και να επανεξετάζονται τακτικά.
Τα κενά που βλέπει η αγορά στους νέους κανόνες κατά του Greenwashing
Mελέτη της Επιτροπής, του 2020, κατέδειξε ότι το 53,3 % των περιβαλλοντικών ισχυρισμών που εξετάστηκαν στην ΕΕ διαπιστώθηκε ότι ήταν ασαφείς, παραπλανητικοί ή αβάσιμοι και ότι το 40 % ήταν ατεκμηρίωτοι. Αυτό το φαινόμενο δεν δείχνει να αντιμετωπίζεται επαρκώς μέσω των νέων κανόνων, όπως αναφέρουν φορείς της αγοράς.
Τα μέτρα μπορεί να στοχεύουν σε ρητούς ισχυρισμούς όπως «συσκευασία από 30% ανακυκλωμένο πλαστικό» αλλά δεν καλύπτει σημαντικούς όρους όπως «ουδετερότητα άνθρακα», αναφέρουν φορείς, σημειώνοντας ότι αυτή είναι μια προτιμώμενη στρατηγική μάρκετινγκ για εταιρείες που επιδιώκουν να προσφέρουν στα προϊόντα τους έναν πράσινο … μετασχηματισμό.
Ενδεικτική είναι η δήλωση της Lindsay Otis, εμπειρογνώμονα πολιτικής για τις παγκόσμιες αγορές άνθρακα στο Carbon Market Watch η οποία ανέφερε ότι «αυτή η πρόταση είναι μια τεράστια χαμένη ευκαιρία για να στείλουμε ένα ισχυρό μήνυμα στις εταιρείες ότι η ΕΕ λαμβάνει σοβαρά υπόψη την εταιρική ευθύνη για το κλίμα».
