Η τουριστική βιομηχανία επιδεικνύει υψηλότερες ταχύτητες στον πράσινο μετασχηματισμό σε σχέση με άλλους κλάδους αλλά εξακολουθεί να αποτελεί βασική πηγή ρύπανσης της ατμόσφαιρας και παράγοντα καταστροφής των οικοσυστημάτων.
Πριν από λίγες ημέρες, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε τον πρώτο απολογισμό της πορείας μετάβασης για τον Τουρισμό, η οποία βρίσκεται στο πλέον προχωρημένο στάδιο σε σχέση με άλλες πορείες μετάβασης. Πρόκειται για στοιχεία τα οποία συλλέχθηκαν με την συμμετοχή 204 οργανισμών (μεταξύ άλλων και μικρομεσαίες επιχειρήσεις), οι οποίοι ανταποκρίθηκαν στην πρόσκληση και ανέλαβαν 424 δεσμεύσεις που συνέβαλαν στην ανανέωση του τουριστικού τομέα στην ΕΕ. Όσον αφορά στην υιοθέτηση τεχνολογιών πράσινης μετάβασης και κυκλικής οικονομίας στο πλαίσιο του έργου πραγματοποιήθηκε έρευνα σε ΜμΕ του Τουρισμού και τα αποτελέσματα μαρτυρούν έντονη κινητικότητα παρά το γεγονός ότι εξακολουθούν να υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης.
Συγκεκριμένα, το 35% των ερωτηθέντων οργανισμών υιοθέτησε τουλάχιστον μία μορφή τεχνολογίας ή λύση σχετική για την πράσινη μετάβαση και το 44% των δήλωσε ότι προβαίνει σε αυξημένες επενδύσεις για την πράσινη μετάβαση και την βιωσιμότητα κατά την τελευταία πενταετία. Το 30,6% υιοθέτησε πρακτικές ανακύκλωσης (ανακυκλωμένα υλικά συμπεριλαμβανομένων και μέτρων όπως η χρήση ανακυκλωμένα κύπελλα, μπουκάλια ή βιοδιασπώμενες συσκευασίες σε ξενοδοχεία, εστιατόρια και τουριστικά αξιοθέατα όπως π.χ. μουσεία ή εκθέσεις) ενώ το 28% επένδυσε σε τεχνολογίες εξοικονόμησης ενέργειας, με πολλές επιχειρήσεις να τονίζουν την σημασία των λύσεων εξοικονόμησης ενέργειας και την εφαρμογή συναφών μέτρων. Στον τομέα των κυκλικών πρακτικών, το 26% υιοθέτησε λύσεις για τη μείωση της σπατάλης τροφίμων, συμπεριλαμβανομένης της βελτιστοποίησης στις τεχνολογίες απογραφής αποθεμάτων, της καλύτερης διαχείρισης τροφίμων και της δωρεάς τροφίμων σε ντόπιους. Όσον αφορά στην ανακύκλωση των απορριμμάτων τροφίμων, σχεδόν οι μισοί από τους ερωτηθέντες δήλωσε ότι ανακυκλώνει μεταξύ 20-50% των τροφίμων, ωστόσο το 37% ισχυρίζεται ότι ανακυκλώνει λιγότερο από 5%. Τέλος, το 21,7% δήλωσε ότι έχει στραφεί στον οικοτουρισμό,
Ένας από τους σημαντικούς πυλώνες για τη στήριξη της πράσινης μετάβασης είναι οι εξειδικευμένοι επαγγελματίες με τις απαραίτητες γνώσεις στον τομέα της προστασίας του περιβάλλοντος και της κυκλικής οικονομίας. Σε αυτή τη μελέτη, η προσφορά και η ζήτηση για περιβαλλοντικές δεξιότητες διερευνήθηκε με βάση τα δεδομένα του LinkedIn και την ανάλυση των διαδικτυακών αγγελιών εργασίας που ελήφθησαν από το Cedefop (το Ευρωπαϊκό Κέντρο για την Ανάπτυξη της Επαγγελματικής Κατάρτισης). Από τους εγγεγραμμένους επαγγελματίες στο LinkedIn που απασχολούνται στην τουριστική βιομηχανία, το 1,8% έδειξε ότι διαθέτει έναν τύπο πράσινης ικανότητας.
Η σημασία της προσαρμογής του Τουρισμού στην πράσινη μετάβαση
Οι σημαντικότερες περιβαλλοντικές επιπτώσεις του τουριστικού βιομηχανικού οικοσυστήματος συνδέονται με αυξημένες εκπομπές άνθρακα, αναλώσιμα υλικά και απόβλητα (πιο συγκεκριμένα απόβλητα τροφίμων), τη μη βιώσιμη χρήση νερού και την απώλεια βιοποικιλότητας.
Οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από το τοπικό πλαίσιο και από το επίπεδο της κατασκευαστικής δραστηριότητας. Η αλόγιστη δόμηση μπορεί να καταστρέψει τα τοπικά περιβάλλοντα και να πλήξει την βιοποικιλότητα. Ο υπερτουρισμός μπορεί να βλάψει ιστορικούς χώρους και περιβάλλοντα διαβίωσης των ντόπιων επομένως, εκτός από την παρακολούθηση παγκόσμιων στοιχείων, πρέπει να συλλέγονται συστηματικά και δεδομένα σχετικά με τις τοπικές επιπτώσεις.
Η ανάλυση των δεδομένων της Exiobase διαπίστωσε ότι ο Τουρισμός συνεισέφερε στο 10% των συνολικών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου όλων των βιομηχανικών συστημάτων (GHG), ένα από τα υψηλότερα μεταξύ όλων, το 2021.Και το ανησυχητικό είναι ότι οι εκπομπές έχουν μειωθεί με την πάροδο του χρόνου από το 2011, αλλά εμφανίζουν εκ νέου αύξηση από το 2021. Οι εκπομπές σωματιδίων παρουσιάζουν παρόμοιο μοτίβο. Μέσα σε αυτό το μερίδιο, την μεγαλύτερη συνεισφορά καταγράφουν οι δραστηριότητες παροχής υπηρεσιών διαμονής και εστίασης και των αεροπορικών μεταφορών.
Ταυτόχρονα, ο Τουρισμός (και η κατασκευή υποδομών) βασίζεται σε ένα ευρύ φάσμα υλικών που συνήθως λαμβάνονται μέσω εξόρυξης. Η ανάλυση της Exiobase δείχνει ότι ο κλάδος ήταν υπεύθυνος για το 5,9% της εξόρυξης υλικών το 2021. Αν και η εξόρυξη υλικών μειώθηκε από το 2011 και μετά. Ο Τουρισμός είναι ο κύριος καταναλωτής γλυκού νερού και ευθύνεται για το 5,7% της συνολικής κατανάλωσης νερού όλων των βιομηχανικών οικοσυστημάτων όπως συμπεραίνει η Exiobase. Αν και η κατανάλωση νερού έχει μειωθεί με την πάροδο του χρόνου και είναι κάτω από τον μέσο όρο όλων των βιομηχανικών οικοσυστημάτων που παρακολουθούνται, ο αντίκτυπος μπορεί να είναι ιδιαίτερα σημαντικός σε περιοχές όπου το νερό είναι σπάνιο.
Η πράσινη μετάβαση του τουριστικού βιομηχανικού οικοσυστήματος θεωρείται ζωτικής σημασίας και απευθύνεται σε διάφορα επίπεδα από την πολιτική, τη βιομηχανία έως τις τοπικές κοινωνίες και τις περιβαλλοντικές οργανώσεις.
Μια θετική εξέλιξη που καταγράφτηκε είναι μια ολοένα και πιο δυναμική δραστηριότητα για τις startup που στοχεύουν στην αλλαγή και στο να βοηθήσουν τον κλάδο να υιοθετήσει πιο βιώσιμες πρακτικές. Όπως δείχνει η ανάλυση των δεδομένων των Crunchbase και Net Zero Insights, ο αριθμός των νεοσύστατων περιβαλλοντικών startups στον τουρισμό είχε αυξηθεί από το 2012 καταγράφοντας σταθερή δυναμική τα τελευταία χρόνια.
Οι περιβαλλοντικές νεοφυείς επιχειρήσεις στον βιώσιμο (πλέον) Τουρισμό επικεντρώνονται κυρίως στην οικονομία του διαμοιρασμού, σε υπηρεσίες ενοικίασης, στην διαχείριση απορριμμάτων (λύσεις για απορρίμματα τροφίμων) και σε φιλικές προς το περιβάλλον τουριστικές υπηρεσίες. Υπάρχει επίσης έντονη παρουσία νεοφυών επιχειρήσεων που βασίζονται σε ψηφιακές τεχνολογίες για να παρέχουν υπηρεσίες εστιασμένες στο περιβάλλον (νέες εφαρμογές λογισμικού, τεχνητή νοημοσύνη και ΙοT).
