Προστασία της πρώτης κατοικίας με το... πάτημα ενός κουμπιού χωρίς δικαστήρια και λοιπά έξοδα προσφέρει η ανανεωμένη πλατφόρμα που θα ενσωματώνει τα νέα, απλουστευμένα κριτήρια, η οποία θα «βγει» στον αέρα την ερχόμενη Δευτέρα 11 Νοεμβρίου, σύμφωνα με πληροφορίες του insider.gr.
Οι «κόκκινοι» δανειολήπτες που βρίσκεται μπροστά στην απειλή του πλειστηριασμού μπορούν να προστατέψουν την πρώτη κατοικία ρυθμίζοντας το στεγαστικό ή επιχειρηματικό δάνειο (με εξασφάλιση α' κατοικία) και εξασφαλίζοντας επιδότηση μηνιαίας δόσης που μπορεί να αγγίξει έως και το 50%. Επιπλέον, παρέχονται ευνοϊκοί όροι αποπληρωμής, όπως διάρκεια έως 25 χρόνια και γενναίο κούρεμα όταν η αξία του δανείου υπερβαίνει το 120% της αξίας της κατοικίας.
Η ανταπόκριση των οφειλετών μέχρι σήμερα δεν ήταν η αναμενόμενη και οι τράπεζες δηλώνουν ότι ανέμεναν «χιλιάδες» αιτήσεις, ενώ προς το παρόν έχει υποβληθεί πολύ περιορισμένος αριθμός. Ένας λόγος είναι και η γραφειοκρατία, γεγονός που οδήγησε τις οικονομικές αρχές να απλουστεύσουν τη διαδικασία.
Η αίτηση διαβιβάζεται ηλεκτρονικά στις εμπλεκόμενες τράπεζες, οι οποίες σε διάστημα έως ενός μήνα παρέχουν μια πρόταση ρύθμισης, με τους ακόλουθους ευνοϊκούς όρους:
• διαγραφή οφειλής, εφόσον το ανεξόφλητο υπόλοιπο του δανείου ξεπερνά το 120% της εμπορικής αξίας της 1ης κατοικίας (π.χ. αν κάποιος χρωστάει 100 χιλ. ευρώ, ενώ το σπίτι του αξίζει 50 χιλ. ευρώ, τότε θα γίνει «κούρεμα» 40 χιλ. ευρώ)
• αποπληρωμή σε 25 έτη, έτσι ώστε να προκύπτουν χαμηλές μηνιαίες δόσεις. Εάν ο οφειλέτης υπερβαίνει το 80ο έτος της ηλικίας του, τότε είτε μειώνονται αντίστοιχα τα έτη ρύθμισης ή μπορεί να συμβληθεί κάποιος άλλος νεότερης ηλικίας ως εγγυητής του δανείου (π.χ. τέκνο που θα κληρονομήσει το ακίνητο)
• χαμηλός τοκισμός με επιτόκιο 2%, προσαυξημένο με το Euribor τριμήνου.
Επιδότηση δόσης
Το Δημόσιο επιδοτεί την πληρωμή των ανωτέρω μηνιαίων δόσεων του δανείου σε ποσοστό από 20% έως 50%. Η επιδότηση είναι ανάλογη με την εισοδηματική κατάσταση του νοικοκυριού, όπως προβλέπεται στην ΚΥΑ 39100/2019 (π.χ. για πολυπρόσωπο νοικοκυριό με τρία ή περισσότερα εξαρτώμενα μέλη και με ετήσιο οικογενειακό εισόδημα από 27.000,01 ευρώ έως 36.000 ευρώ, η Κρατική επιδότηση ισούται με το 30% της μηνιαίας δόσης για επιχειρηματικά δάνεια και στο 20% για στεγαστικά και καταναλωτικά δάνεια).
Αμέσως μετά την υποβολή της αίτησης και τη διενέργεια των σχετικών ελέγχων (επιλεξιμότητας κλπ), παρέχεται προστασία της 1ης κατοικίας από πλειστηριασμό, έναντι όλων των πιστωτών (ιδιωτών και δημοσίου). Επιπρόσθετα, αν ο πλειστηριασμός είχε ήδη ξεκινήσει πριν την αίτηση, τότε αναστέλλεται, μέχρι να ολοκληρωθούν οι διαδικασίες. Με την επίτευξη συμφωνίας αίρονται οι κατασχέσεις λογαριασμών (εφόσον είχαν γίνει πριν την αίτηση) και ακυρώνεται ο πλειστηριασμός που είχε ήδη ξεκινήσει, ενώ ταυτόχρονα απαγορεύεται η διενέργεια πλειστηριασμού στην 1η κατοικία από κάθε πιστωτή, τόσο ιδιώτη όσο και του δημοσίου (ΑΑΔΕ και ΕΦΚΑ), εφόσον ο πολίτης τηρεί τη ρύθμισή του.
Τα ανωτέρω ισχύουν για κάθε είδους δάνεια (στεγαστικά, καταναλωτικά, επιχειρηματικά) που βαρύνουν την 1η κατοικία και για κάθε είδους πιστωτή: τράπεζα, εκκαθαριστή τράπεζας, καθώς και οποιαδήποτε εταιρεία ανέλαβε τη διαχείριση απαιτήσεων ή την τιτλοποίηση των δανείων (δηλ. fund / servicer). Επίσης αφορούν και στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων.
Επιπρόσθετα, αίτηση μπορεί να κάνει και ο εγγυητής δανείου, ακόμη και χωρίς την υποβολή αίτησης από τον οφειλέτη. Σε αυτή την περίπτωση ο εγγυητής θα πρέπει να πληροί τα κριτήρια επιλεξιμότητας του Νόμου. Σε περίπτωση που υπάρχουν εγγυητές ή συνοφειλέτες ή συνιδιοκτήτες, τότε ο πρωτο-οφειλέτης έχει τη δυνατότητα να ρυθμίσει ολόκληρο το χρέος από μόνος του, εφόσον επιθυμεί. Υπάρχει η δυνατότητα ρύθμισης του δανείου ακόμη και από οφειλέτες οι οποίοι δεν διαμένουν στην 1η κατοικία τους, εξαιτίας της εργασίας τους, που αναγκάζονται να διαμένουν σε άλλη πόλη (π.χ. σώματα ασφαλείας, ιατροί, εκπαιδευτικοί κλπ).
Χωρίς προσφυγή στο δικαστήριο
Πρέπει να σημειωθεί ότι δεν απαιτείται η προσφυγή στο δικαστήριο, αφού με την επιτυχή ολοκλήρωση της διαδικασίας μέσω της πλατφόρμας, υπογράφεται η σχετική σύμβαση. Δηλαδή αποτελεί μια πλήρως εξωδικαστική διαδικασία. Εφόσον ο πολίτης απειλείται (με κατασχέσεις λογαριασμών) και από άλλους πιστωτές, τότε μπορεί να προσφύγει και στο δικαστήριο, για τη ρύθμιση των υπόλοιπων οφειλών του, μέσω του Νόμου 3869/2010. Ωστόσο εάν δεν επέλθει μια βιώσιμη συμφωνία ρύθμισης του δανείου με τις τράπεζες, μέσω της πλατφόρμας, τότε ο πολίτης μπορεί να προσφύγει και στο δικαστήριο, για τη ρύθμιση των οφειλών του.
Σε ισχύ ο νόμος Κατσέλη
Παράλληλα και ανεξάρτητα συνεχίζει να ισχύει ο Νόμος 3869/2010 (με τις τροποποιήσεις του, γνωστός και ως Νόμος «Κατσέλη») για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά, όπου κάθε φυσικό πρόσωπο που δεν διαθέτει πτωχευτική ικανότητα ή αποτελεί μικρο-έμπορο, μπορεί με μια αίτηση στο δικαστήριο να ρυθμίζει ευνοϊκά όλα τα χρέη του, προς τράπεζες, λοιπούς ιδιώτες και δημόσιο (ΑΑΔΕ και ΕΦΚΑ), χωρίς ωστόσο να παρέχεται απαραίτητα προστασία της 1ης κατοικίας.
Ειδικότερα αμέσως μετά την αίτηση παρέχεται αναστολή από όλα τα μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης, δηλ. προστατεύονται όλοι οι τραπεζικοί λογαριασμοί από κατασχέσεις, καθώς και όλα τα ακίνητα από πλειστηριασμούς, μέχρι την έκδοση της οριστικής δικαστικής απόφασης (δηλ. μετά και την ενδεχόμενη έφεση). Ωστόσο σημειώνεται ότι στη δικαστική απόφαση δεν θα περιέχεται πλέον (από 1/3/2019) η εξαίρεση της 1ης κατοικίας από την εκποίηση περιουσίας, που σημαίνει ότι εάν η αξία της λοιπής περιουσίας δεν επαρκεί για να εξοφληθούν οι συνολικές οφειλές, τότε θα δύναται να διενεργηθεί ρευστοποίηση της 1ης κατοικίας.
Αιτήσεις μπορούν να υποβληθούν στην πλατφόρμα έως την 31η Δεκεμβρίου 2019. Ο Νόμος για την προστασία της 1ης κατοικίας αφορά μόνο σε φυσικά πρόσωπα που έχουν πραγματική οικονομική αδυναμία. Για το σκοπό αυτό περιλαμβάνονται κατάλληλες δικλείδες ασφαλείας, όπως η άρση τραπεζικού και φορολογικού απορρήτου, καθώς και η διενέργεια ειδικών ελέγχων και διασταυρώσεων, προκειμένου να μην επωφεληθούν οι «στρατηγικοί κακοπληρωτές», οι οποίοι αποφεύγουν να πληρώσουν και πλουτίζουν εις βάρος της οικονομίας και της κοινωνίας.
Η διαδικασία του Νόμου υλοποιείται στην πράξη από ειδικό πληροφοριακό σύστημα, μέσω του οποίου διενεργείται ηλεκτρονικά ολόκληρη η διαδικασία, βήμα – βήμα. Η ηλεκτρονική πλατφόρμα υποβολής αιτήσεων ενεργοποιήθηκε στις 1/7/2019, όπου και εισέρχεται ο πολίτης με τους υφιστάμενους κωδικούς TAXISnet. Η πλατφόρμα παρέχει πολλούς αυτοματισμούς και διευκολύνσεις τους χρήστες (π.χ. πληροφορίες, δικαιολογητικά κλπ). Έτσι ο πολίτης για να υποβάλλει την αίτηση του χρειαζόταν να συλλέξει μόνο 1 δικαιολογητικό (δηλ. το πιστοποιητικό βαρών από το υποθηκοφυλακείο), καθώς όλα τα υπόλοιπα δικαιολογητικά είναι διαθέσιμα στην πλατφόρμα. Ωστόσο με την ΚΥΑ 245/2019 οι Υπουργοί Οικονομικών κ. Σταϊκούρας, Ανάπτυξης και Επενδύσεων κ. Γεωργιάδης, καθώς και Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων κ. Βρούτσης κατάργησαν την υποχρέωση προσκόμισης του πιστοποιητικού βαρών από τους πολίτες, καθιστώντας τη συνολική διαδικασία πλήρως ηλεκτρονική.
«Γραμμή» βοήθειας
Στην ιστοσελίδα της ΕΓΔΙΧ παρέχονται αναλυτικές οδηγίες για τους χρήστες, ενώ παράλληλα μέσω της πλατφόρμας λειτουργεί κανάλι υποστήριξης (δηλ. helpdesk με email). Επιπρόσθετα λειτουργούν πανελλαδικώς 39 Γραφεία Ενημέρωσης και Υποστήριξης Δανειοληπτών της ΕΓΔΙΧ, όπου οι πολίτες μπορούν να εξυπηρετούνται και λαμβάνουν συμβουλευτική καθοδήγηση (τηλ. για ραντεβού: 213.212.57.30).
Η διαδικασία είναι εμπιστευτική, με ειδικά μέτρα που διασφαλίζουν την προστασία του απορρήτου όλων των εμπλεκομένων μερών.
Όσον αφορά στις τράπεζες, είναι σημαντικό ότι ο πολίτης μπορεί πλέον με μια αίτηση να λάβει ρύθμιση όλων των «κόκκινων» δανείων που βαρύνουν και απειλούν την 1η κατοικία του, επιλύοντας έτσι το πρόβλημα συντονισμού και συνεργασίας μεταξύ των τραπεζών, αφού στο παρελθόν αυτό θεωρούταν μεμπτό και προκαλούσε ακόμη και την παρέμβαση της Επιτροπής Ανταγωνισμού.
Το σημαντικότερο όφελος του Νόμου είναι ότι διασώζονται οι κύριες κατοικίες των πολιτών και επιχειρηματιών, που συσσώρευσαν χρέη στα χρόνια της οικονομικής ύφεσης. Ο Νόμος επιφέρει και ευρύτερο όφελος για την εθνική οικονομία, αφού τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια που σχετίζονταν με την 1η κατοικία (ύψους ~10 δισεκατ. €) πλέον θα μετατραπούν σε εξυπηρετούμενα, το οποίο θα έχει θετικά οφέλη για την ορθή λειτουργία των τραπεζών και στη συμβολή τους στη χρηματοδότηση της οικονομίας και της ανάπτυξης. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται η εξυγίανση των τραπεζών από τα «κόκκινα δάνεια», έτσι ώστε να μπορούν να παρέχουν νέες χρηματοδοτήσεις και με χαμηλότερα επιτόκια δανεισμού.
