Πάνω από το 60% των αιτήσεων για προστασία της πρώτης κατοικίας απορρίφθηκε από το Δικαστήριο, σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία για τον Νόμο Κατσέλη που επικαλούνται τραπεζικές πηγές.
Συγκεκριμένα, αναφέρουν, ότι στο πρώτο πλαίσιο προστασίας υπέβαλαν αίτημα ένταξης οφειλέτες με στεγαστικά δάνεια ύψους 13 δισ. ευρώ, εκ των οποίων μόνο τα 5 δισ. ευρώ εντάχθηκαν μετά από δικαστική απόφαση. Το συνολικό ύψος των μη εξυπηρετούμενων στεγαστικών δανείων τη ίδια περίοδο εκτιμάται σε 30 δισ. ευρώ.
Και αυτό, γιατί ένας σημαντικός αριθμός δανειοληπτών επιδίωξε να κάνει χρήση των ευεργετικών διατάξεων του νόμου, όχι επειδή χρειαζόταν προστασία, αλλά κυρίως για να κωλυσιεργήσει, εκμεταλλευόμενος το γεγονός ότι η ολοκλήρωση της διαδικασίας δια της δικαστικής οδού απαιτούσε – και απαιτεί – σημαντικό χρονικό διάστημα. Με την καταχρηστική αυτή προσφυγή στο νόμο Κατσέλη αρκετοί δανειολήπτες που δεν πληρούσαν τους όρους του νόμου εξασφάλιζαν την δωρεάν παραμονή τους στο ακίνητο, που είχαν αποκτήσει με δανεισμό.
Ηλεκτρονική πλατφόρμα για την πρώτη κατοικία
Προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι παραπάνω αδυναμίες του «νόμου Κατσέλη», ψηφίστηκε ο τελευταίος νόμος για την προστασία της πρώτης κατοικίας το 2019, ο οποίος λήγει στα τέλη Απριλίου. Σκοπός του νόμου είναι να εξασφαλίσει την προστασία της πρώτης κατοικίας για την πλειονότητα των δανειοληπτών, δηλαδή αυτών με δάνεια μικρότερα των 130.000 ευρώ, αφού το 80% των στεγαστικών δανείων αφορά ποσά μικρότερα των 130.000 ευρώ. Επίσης, αφορά δανειολήπτες με εισόδημα κάτω από 36.000 ευρώ.
Το πλαίσιο προστασίας της πρώτης κατοικίας τέθηκε σε λειτουργία την 1η Ιουλίου 2019 και προβλέπει – μεταξύ άλλων - επιδότηση της δόσης του δανείου από το Δημόσιο μέχρι 50%, εφόσον επιτευχθεί ρύθμιση που εξυπηρετείται.
Η ανταπόκριση, όμως, των δανειοληπτών ήταν εξαιρετικά χαμηλή όλους αυτούς τους μήνες. Όλες οι Τράπεζες έχουν καλέσει εδώ και μήνες τους δανειολήπτες, με πολλούς τρόπους (επιστολές, τηλεφωνικά, sms & e-mail), προκειμένου να προσέλθουν και να ρυθμίσουν τα δάνεια τους μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας. Επίσης, έχουν διαμορφώσει ειδικούς χώρους υποδοχής σε πολλά καταστήματα για την διευκόλυνση υποβολής των αιτημάτων των ενδιαφερομένων, και ειδικότερα των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων που λαμβάνουν όποια υποστήριξη χρειαστεί από εκπαιδευμένο και εξειδικευμένο προσωπικό.
Από την 1η Μαΐου, όμως, το ευνοϊκό πλαίσιο θα παύει να ισχύει και θα πρέπει οι «κόκκινοι» δανειολήπτες και οι σύμβουλοί τους να αντιληφθούν αυτούς τους δύο μήνες που απομένουν ότι σύμφωνα με τον εν λόγω νόμο, έχουν δύο δυνατότητες να ρυθμίσουν τις οφειλές τους για να προστατεύσουν την πρώτη τους κατοικία:
- Εφόσον συγκεντρώνουν τις προϋποθέσεις, να υποβάλλουν την αίτησή τους στην ειδική πλατφόρμα και να απευθυνθούν, εάν χρειάζονται οποιαδήποτε διευκρίνιση και υποστήριξη, στην Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους ή και στην Τράπεζα από όπου έχουν λάβει το δάνειο.
- Εάν, δεν πληρούν τα κριτήρια προστασίας, να επιδιώξουν διμερή ρύθμιση με την Τράπεζά τους. Οι τράπεζες προσφέρουν πολλές διαφορετικές λύσεις, όπως ενδεικτικά:
- Επιμήκυνση της διάρκειας του δανείου για μεγάλο χρονικό διάστημα.
- Σημαντική μείωση επιτοκίου.
- Προγράμματα χαμηλής εκκίνησης με σταδιακή αύξηση της δόσης ανά τριετία.
- Προγράμματα μείωσης της οφειλής μέχρι και το ύψος της αξίας της κατοικίας με διαγραφή του υπολοίπου, εάν ο οφειλέτης εξυπηρετήσει κανονικά τη ρύθμιση (φυσικά δεν γίνεται μείωση αν η αξία της κατοικίας είναι μεγαλύτερη από το δάνειο, ή εάν ο δανειολήπτης διαθέτει υψηλά εισοδήματα, ή σημαντική περιουσία).
- Ιδιαίτερη πρόνοια υπάρχει από τις ίδιες τις Τράπεζες για ευπαθείς ομάδες (άνεργους, ασθενείς, πολύτεκνους).
