Τις περιπτώσεις που ένα φυσικό πρόσωπο απαλλάσσεται από την καταβολή εισφορών νομικού προσώπου ξεκαθαρίζει εγκύκλιος του ΕΦΚΑ.
Όσο για την καταληκτική προθεσμία υποβολής αίτησης από τα φυσικά πρόσωπα για την απαλλαγή τους από την αλληλέγγυα ευθύνη καταβολής των ασφαλιστικών οφειλών νομικών προσώπων, παρατείνεται έως την 31η Δεκεμβρίου 2021.
Σύμφωνα με τις διατάξεις, για να καταστεί ένα φυσικό πρόσωπο αλληλέγγυα ευθυνόμενο για την καταβολή των ασφαλιστικών οφειλών νομικού προσώπου θα πρέπει να συντρέχουν σωρευτικά οι κάτωθι προϋποθέσεις:
- να συμμετείχε στη διοίκηση του νομικού προσώπου με κάποια από τις προβλεπόμενες εκπροσωπευτικές/διαχειριστικές ιδιότητες της παραγράφου 1 του άρθρου 31 του ν. 4321/2015 όπως ισχύει (π.χ. Προέδρου, Δ/ντος Συμβούλου, Εκκαθαριστή κλπ.)
- να κατείχε την εν λόγω ιδιότητα, είτε κατά την ημερομηνία λήξης της προθεσμίας καταβολής των οφειλόμενων ασφαλιστικών εισφορών είτε κατά την ημερομηνία λήξης της προθεσμίας καταβολής δόσης ρύθμισης, δηλαδή κατά την ημερομηνία απώλειας της ρύθμισης με την οποία είχαν διακανονιστεί σε δόσεις οι οφειλόμενες ασφαλιστικές εισφορές
- να υπήρξε υπαίτιο για την μη καταβολή των οφειλόμενων ασφαλιστικών εισφορών του νομικού προσώπου.
Υπενθυμίζεται ότι η αρχική προθεσμία υποβολής αίτησης έληξε την 31η Δεκεμβρίου 2020 και δεν παρατάθηκε έκτοτε μέχρι και την προαναφερόμενη παράταση των κοινοποιούμενων διατάξεων.
Ως εκ τούτου, παλαιές αιτήσεις οι οποίες υποβλήθηκαν μετά την 1η Ιανουαρίου 2021, δηλαδή μετά την αρχική λήξη της προθεσμίας και είτε δεν έχουν εξεταστεί γιατί αρχειοθετήθηκαν είτε εξετάστηκαν και απορρίφθηκαν ως εκπρόθεσμες, θα επανεξεταστούν από τις υπηρεσίες σας ως εμπροθέσμως υποβληθείσες, χωρίς την υποβολή νέας αίτησης από τους ενδιαφερόμενους. Εφόσον απαιτηθεί η προσκόμιση πρόσθετων δικαιολογητικών - με βάση τα αναφερόμενα στη συνέχεια περί μη υπαιτιότητας - θα πρέπει να ενημερωθούν σχετικά οι αιτούντες για να τα προσκομίσουν.
Επιπρόσθετα, αιτήσεις οι οποίες υποβλήθηκαν εμπρόθεσμα έως την 31η Δεκεμβρίου 2020, εξετάστηκαν και απορρίφθηκαν διότι ενώ ίσχυαν στο πρόσωπο του αιτούντα οι προαναφερόμενες προϋποθέσεις δεν ήταν δυνατή η θεμελίωση με αντικειμενικά κριτήρια της 3ης προϋπόθεσης περί υπαιτιότητας - ελλείψει της κοινοποιούμενης ΥΑ - αυτές θα πρέπει να επανεξεταστούν.
Στις περιπτώσεις όπου έχει ασκηθεί προσφυγή από τον αιτούντα κατά της απορριπτικής απόφασης ή της σιωπηρής απόρριψης της αίτησής του, αυτό δεν θα κωλύει την εκ νέου εξέταση της αίτησής του αρκεί, σε περίπτωση απαλλαγής του, να προσκομίσει κατά την παραλαβή των απαλλακτικών αποφάσεων την παραίτησή του από το δικόγραφο της προσφυγής.
Τέλος, διευκρινίζεται εκ νέου ότι η αρμοδιότητα του ΚΕΑΟ για έκδοση απόφασης απαλλαγής από αλληλέγγυα ευθύνη υφίσταται μόνο στις περιπτώσεις που έχουν διενεργηθεί πράξεις αναγκαστικής εκτέλεσης για την επιδίωξη της είσπραξης των οφειλών του νομικού προσώπου. Αν δεν συντρέχει αυτή η προϋπόθεση, θα συντάσσεται σύντομο ενημερωτικό σημείωμα με το οποίο θα βεβαιώνεται ότι δεν έχουν ληφθεί αναγκαστικά μέτρα κατά του νομικού προσώπου και η αίτηση θα προωθείται συνοδευόμενη από το εν λόγω σημείωμα στην καθ' ύλην αρμόδια Τοπική υπηρεσία e-Ε.Φ.Κ.Α. με κοινοποίηση στον αιτούντα προκειμένου να εξεταστεί το αίτημά του κατά το μέρος που αφορά στην χορήγηση Αποδεικτικού Ασφαλιστικής Ενημερότητας (Α.Α.Ε.).
Όταν ο αιτών την έκδοση Αποδεικτικού Ασφαλιστικής Ενημερότητας (ΑΑΕ) επικαλλείται τη μη σωρρευτική συνδρομή στο πρόσωπό του των προϋποθέσεων, που θέτουν οι σχετικές διατάξεις, ώστε να καθίσταται αλληλέγγυα ευθυνόμενος για την καταβολή των ασφαλιστικών οφειλών νομικού προσώπου, θα πρέπει το αίτημά του να συνοδεύεται με τα αντίστοιχα, κατά περίπτωση, αποδεικτικά στοιχεία, ώστε να διαπιστωθεί η ένταξή του σε μία από τις περιπτώσεις έλλειψης υπαιτιότητας για τη μη στοιχειοθέτηση της αλληλέγγυας ευθύνης για οφειλές προς τους φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης.
Οι 11 λόγοι απαλλαγής
- Αδυναμία άσκησης καθηκόντων λόγω βαριάς ασθένειας ή νοσηλείας
Αναγνωρίζεται ως έλλειψη υπαιτιότητας η αδυναμία του φυσικού προσώπου να ασκήσει τα καθήκοντά του και να επιληφθεί των υποθέσεων του νομικού προσώπου, λόγω βαριάς ασθένειας ή νοσηλείας του σε δημόσιο ή ιδιωτικό νοσοκομείο κατά τη διάρκεια του αιτούμενου χρονικού διαστήματος της απαλλαγής.
Ως εκ τούτου αιτήματα τα οποία επικαλούνται την εν λόγω περίπτωση έλλειψης υπαιτιότητας θα πρέπει να συνοδεύονται από αντίστοιχα δικαιολογητικά όπως π.χ. βεβαίωση νοσηλείας από δημόσιο ή ιδιωτικό νοσοκομείο με ακριβή προσδιορισμό του χρόνου νοσηλείας, ιατρικές γνωματεύσεις οι οποίες πιστοποιούν τη νόσο και συστήνουν την αποχή από εργασία, τυχόν χορηγηθείσες αναρρωτικές άδειες, σχετικές αποφάσεις υγειονομικών επιτροπών ή οποιοδήποτε άλλο σχετικό έγγραφο τεκμηριώνει τα προαναφερόμενα.
- Συμμετοχή σε ειδικές διαδικασίες εκκαθάρισης ως εκκαθαριστής
Ορίζεται ότι δεν υφίσταται υπαιτιότητα του εκκαθαριστή για την καταβολή των ασφαλιστικών οφειλών οι οποίες γεννήθηκαν κατά τη διάρκεια της εκκαθάρισης. Στην εν λόγω κατηγορία δεν περιλαμβάνονται οι περιπτώσεις απλής λύσης νομικού προσώπου παρά μόνο οι εκκαθαρίσεις οι οποίες προβλέπονται από ειδική διάταξη νόμου ή διατάσσονται με δικαστική απόφαση και προβλέπουν τον χρόνο και τον τρόπο ικανοποίησης των πιστωτών του υπό εκκαθάριση νομικού προσώπου.
- Άσκηση ειδικών καθηκόντων ξένων ως προς την τήρηση των ασφαλιστικών υποχρεώσεων
Αναγνωρίζεται ως μη υπαίτιο το φυσικό πρόσωπο το οποίο, αν και είχε την εκ του νόμου προβλεπόμενη ιδιότητα ευθύνης κατά τα επίμαχα χρονικά διαστήματα οφειλών, ασκούσε στο νομικό πρόσωπο εξειδικευμένα καθήκοντα, ξένα ως προς την τήρηση των ασφαλιστικών υποχρεώσεων του νομικού προσώπου.
- Απαλλαγή με δικαστική απόφαση
Αναγνωρίζεται ως μη υπαίτιο το φυσικό πρόσωπο το οποίο, αν και είχε την εκ του νόμου προβλεπόμενη ιδιότητα ευθύνης κατά τα επίμαχα χρονικά διαστήματα οφειλών, έχει απαλλαχθεί ρητά με δικαστική απόφαση ποινικού δικαστηρίου ή αμετάκλητου απαλλακτικού βουλεύματος ή τελεσίδικης απόφασης δικαστηρίου από την υποχρέωση καταβολής των ασφαλιστικών οφειλών του νομικού προσώπου.
- Παραίτηση / μη αποδοχή διορισμού
Θεωρείται ως μη υπαίτιο το φυσικό πρόσωπο το οποίο παραιτήθηκε από την άσκηση των καθηκόντων του στο νομικό πρόσωπο παύοντας έτσι την κατοχή της ιδιότητας της παραγράφου 1 του άρθρου 31 του ν. 4321/2015 όπως ισχύει, ακόμα και όταν η παραίτησή του συντελέστηκε χωρίς τη σχετική ενημέρωση του μητρώου του e-ΕΦΚΑ από το νομικό πρόσωπο όπως προβλέπεται.
Αντίστοιχα, μη υπαίτιο θεωρείται σύμφωνα με την εν λόγω παράγραφο και το φυσικό πρόσωπο στο οποίο ανατέθηκε η διοίκηση του νομικού προσώπου αλλά το ίδιο δεν αποδέχτηκε τον διορισμό του και η δήλωσή του περί μη αποδοχής επιδόθηκε νομότυπα στο νομικό πρόσωπο.
- Νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα με κύριο οικονομικό πόρο κρατική χρηματοδότηση
Αναγνωρίζεται ως μη υπαίτιο το φυσικό πρόσωπο στο οποίο είχε ανατεθεί η διοίκηση νομικού προσώπου δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα τα έσοδα του οποίου προέρχονται ως επί τω πλείστον από τακτική κρατική χρηματοδότηση. Ωστόσο, για την στοιχειοθέτηση της μη υπαιτιότητας θα πρέπει να αποδεικνύει ο αιτών ότι τα έσοδα του νομικού προσώπου κατά το αιτούμενο χρονικό διάστημα της απαλλαγής δεν επαρκούσαν για την εξόφληση των ασφαλιστικών οφειλών.
- Ανάληψη διοίκησης φορέα του στενού ή ευρύτερου δημοσίου τομέα κατ' εντολή διωκτικής, ελεγκτικής ή άλλης ανεξάρτητης αρχής
Αναγνωρίζεται ως μη υπαίτιο το φυσικό πρόσωπο στο οποίο ανατέθηκε κατ' εντολή διωκτικής, ελεγκτικής ή άλλης ανεξάρτητης αρχής η διοίκηση νομικού προσώπου του στενού ή ευρύτερου δημοσίου τομέα με αποκλειστικό σκοπό την διεξαγωγή ειδικού ελέγχου.
- Νόμιμος εκπρόσωπος αλλοδαπού νομικού προσώπου χωρίς εγκατάσταση στην Ελλάδα
Θεωρείται ως μη υπαίτιο το φυσικό πρόσωπο στο οποίο ανατέθηκε η εξουσιοδοτημένη εκπροσώπηση αλλοδαπού νομικού προσώπου χωρίς εγκατάσταση στην Ελλάδα για τη διεκπεραίωση συγκεκριμένων υποθέσεων (ενδεικτικά: εκπροσώπηση στην Ελλάδα για την ίδρυση θυγατρικής εταιρείας, εκπροσώπηση για την αγορά ή την πώληση ακινήτου στην Ελλάδα, εκπροσώπηση ενώπιον δημοσίων υπηρεσιών, εκπροσώπηση για το άνοιγμα τραπεζικού λογαριασμού κ.λπ.).»
- Πρόσωπο χωρίς ανάμειξη στη διοίκηση/διαχείριση νομικού προσώπου
Αναγνωρίζεται ως μη υπαίτιο το φυσικό πρόσωπο το οποίο, αν και είχε την εκ του νόμου προβλεπόμενη ιδιότητα ευθύνης κατά τα επίμαχα χρονικά διαστήματα οφειλών, δεν είχε πραγματική ανάμειξη στη διοίκηση/διαχείριση των υποθέσεων του νομικού προσώπου.
Συγκεκριμένα, για την περίπτωση αυτή εκτιμώνται συνολικά και λαμβάνονται υπόψη στοιχεία, όπως:
- η έλλειψη αμοιβής προς το πρόσωπο αυτό,
- η έλλειψη μετοχικής ή εταιρικής σχέσης με το νομικό πρόσωπο ή τη νομική οντότητα,
- η μη διενέργεια τραπεζικών συναλλαγών,
- η μη διαχείριση των εταιρικών τραπεζικών λογαριασμών (βεβαίωση από τις συνεργαζόμενες με την εταιρεία τράπεζες, με την οποία αποδεικνύεται ότι δεν υπάρχει δείγμα υπογραφής του προσώπου αυτού, ώστε το πρόσωπο αυτό να μπορεί να υπογράφει για λογαριασμό του νομικού προσώπου),
- η μη υπογραφή πρακτικών Διοικητικού Συμβουλίου ή οικονομικών καταστάσεων, σε συνδυασμό με στοιχεία που αποδεικνύουν το πρόσωπο που πραγματικά διαχειρίζεται τις εταιρικές υποθέσεις.
- Πρόσωπο χωρίς δικαιοπρακτική ικανότητα
Ορίζεται ως μη υπαίτιο το φυσικό πρόσωπο το οποίο, αν και είχε την εκ του νόμου προβλεπόμενη ιδιότητα ευθύνης κατά τα επίμαχα χρονικά διαστήματα οφειλών, δεν είχε δικαιοπρακτική ικανότητα και για το λόγο αυτό είχε τεθεί υπό δικαστική συμπαράσταση.
Σε δικαστική συμπαράσταση υποβάλλεται ο ενήλικος όταν αδυνατεί εν μέρει ή εν όλω, λόγω ψυχικής ή διανοητικής διαταραχής ή σωματικής αναπηρίας να φροντίζει μόνος για τις υποθέσεις του. Επίσης, σε δικαστική συμπαράσταση υποβάλλεται ο ενήλικος όταν λόγω ασωτίας, τοξικομανίας ή αλκοολισμού, εκθέτει στον κίνδυνο της στέρησης τον εαυτό του, το σύζυγο του, τα τέκνα του ή τους γονείς του.
Η υποβολή στη δικαστική συμπαράσταση αποφασίζεται από το δικαστήριο, κατόπιν σχετικής αίτησης του ίδιου του πάσχοντος ή συγγενών του (συζύγου, εφόσον υπάρχει έγγαμη συμβίωση, γονέων ή τέκνων) ή του εισαγγελέα ή και αυτεπαγγέλτως. Η απόφαση η οποία κηρύσσει τον πάσχοντα υπό δικαστική συμπαράσταση ορίζει και το πρόσωπο το οποίο αναλαμβάνει δικαστικός συμπαραστάτης του.
- Αναγνώριση της έλλειψης υπαιτιότητας με απόφαση της Φορολογικής Διοίκησης
Προβλέπεται ότι κατά την διαμόρφωση κρίσης επί των αιτήσεων που υποβάλλονται για την απαλλαγή από την αλληλέγγυα ευθύνης καταβολής των ασφαλιστικών οφειλών νομικού προσώπου θα πρέπει να λαμβάνονται υπ' όψιν, εκτός από τις προαναφερθείσες ενδεικτικές περιπτώσεις έλλειψης υπαιτιότητας και τυχόν εκδοθείσες αποφάσεις της Φορολογικής Διοίκησης οι οποίες αναγνωρίζουν την έλλειψη υπαιτιότητας στο πρόσωπο του αιτούντα και κάνουν δεκτή την απαλλαγή του από την αλληλέγγυα ευθύνη καταβολής των φορολογικών οφειλών του ίδιου νομικού προσώπου.
