Υψηλή παραβατικότητα και χαμηλά μεροκάματα χαρακτηρίζουν τις εργασιακές σχέσεις για πάνω από 400.000 απασχολούμενους στον κλάδο της εστίασης.
Αυτοί είναι οι δύο κύριοι λόγοι που οδηγούν κάθε μήνα στην παραίτηση χιλιάδες εργαζόμενους στον επισιτισμό, που διεκδικούν μισθό με ένσημα, 8ωρη εργασία και αξιοπρεπείς συμβάσεις. Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία του ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ (Μάρτιος 2022), στην Εστίαση έγιναν 54.698 προσλήψεις και 53.148 αποχωρήσεις, αποδεικνύοντας έτσι το μέγεθος του προβλήματος εξεύρεσης εργαζόμενων που θα παραμείνουν στο πόστο τους.
Το υπουργείο Εργασίας σκοπεύει να παρέμβει δυναμικά και να εξομαλύνει το εργασιακό καθεστώς στον κλάδο, ειδικά εν όψει της τουριστικής περιόδου όπου οι απαιτήσεις είναι μεγάλες. Η πρωτοβουλία αυτή έχει τρεις άξονες:
- να κηρύξει υποχρεωτική τη Συλλογική Σύμβαση Εργασίας στον κλάδο του επισιτισμού, ορίζοντας στις 31 Μαΐου συνεδρίαση του Ανώτατου Συμβουλίου Εργασίας (ΑΣΕ) για το συγκεκριμένο θέμα.
Υπενθυμίζεται ότι η σύμβαση στον κλάδο του επισιτισμού προβλέπει μισθούς που ξεκινούν από τα 684,30 ευρώ (ψήστης) και φτάνουν στα 964,42 ευρώ (αρχιμάγειρας). Όπου τα ποσά είναι χαμηλότερα από το νέο κατώτατο μισθό των 714 ευρώ, έχει συμφωνηθεί ανάμεσα στις δύο πλευρές, να πραγματοποιηθεί αυτόματα η ανάλογη προσαρμογή τους.
- να εντοπίσει παραβατικές συμπεριφορές των εργοδοτών μέσω στοχευμένων ελέγχων σε περιοχές υψηλής τουριστικής έντασης από το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας (ΣΕΠΕ).
Οι έλεγχοι θα διενεργηθούν από την Υπηρεσία Ειδικών Επιθεωρητών Εργασίας με αξιοποίηση των ποσοτικών και ποιοτικών στοιχείων του ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ και στόχο τη διασφάλιση της τήρησης της εργατικής νομοθεσίας, ιδίως όσον αφορά στην αδήλωτη και υποδηλωμένη εργασία, στην τήρηση των χρονικών ορίων εργασίας, θέματα αμοιβών, αδειών και λοιπών παροχών εργασίας καθώς και ζητήματα υγείας και ασφάλειας στην εργασία.
- να καλυφθούν οι κενές θέσεις του κλάδου της εστίασης με τις διαθέσιμες θέσεις στην ΔΥΠΑ από εγγεγραμμένους άνεργους που έχουν τις ειδικότητες που ζητούνται (όπως συμφωνήθηκε και για τις τουριστικές επιχειρήσεις).
Η σύζευξη προσφοράς - ζήτησης εργασίας μέσω της ΔΥΠΑ είναι άλλωστε τα μεγάλο «στοίχημα» του νέου Οργανισμού που διαδέχτηκε τον ΟΑΕΔ.
Ανθεί η παραβατικότητα
Με 14% πλήρως αδήλωτη εργασία και έναν στους δύο υπαλλήλους να δηλώνεται εικονικά ως μερικής ή εκ περιτροπής απασχόληση και να δουλεύει 8ωρο (τουλάχιστον), ο κλάδος «μαστίζεται» από παραβατικές συμπεριφορές. Πιο συγκεκριμένα σύμφωνα με την έρευνα του ΙΝΕ ΓΣΕΕ:
- Εξαναγκασμός από την πλευρά του εργοδότη. Από τους εργαζομένους που συναίνεσαν σε συγκεκριμένες πρακτικές μη συμμόρφωσης με την εργατική και κοινωνικοασφαλιστική νομοθεσία, προκύπτει ότι το 77% εξαναγκάστηκε να εργαστεί με επιβολή της παραβατικότητας από τον εργοδότη.
Ταυτόχρονα, πάνω από ένας στους τρεις εργαζομένους που δήλωσαν ότι συναίνεσαν ή αποδέχτηκαν ή πρότειναν πρακτικές παραβατικότητας θεωρεί ότι στην πράξη δεν είχε άλλη επιλογή. Ειδικότερα, οι συμμετέχοντες στην έρευνα απάντησαν ότι ήταν η μοναδική τους επιλογή για να προσληφθούν (36%) ή ότι ήταν η μόνη λύση για να διατηρηθεί η θέση εργασίας τους στην επιχείρηση (41%).
- Απόκτηση επιπλέον εισοδήματος. Οι μισοί εργαζόμενοι προκρίνουν την αποφυγή καταβολής εισφορών και φόρων, ώστε να αυξήσουν το άμεσο εισόδημα του ατομικού τους προϋπολογισμού (55%), ιδίως επειδή το καθαρό ποσοστό που εισπράττουν το θεωρούν ιδιαίτερα χαμηλό (50%).
Αντιλαμβάνονται την πρακτική αυτή ως ευνοϊκότερη για τα οικονομικά τους συμφέροντα (55%), δεδομένης της κατάστασης στην οικονομία και την αγορά εργασίας και παραβλέποντας τη συνεισφορά της κοινωνικής ασφάλισης σε περίπτωση ασθένειας, ανεργίας, αναπηρίας, γήρατος.
- Αποτυχία ελεγκτικών μηχανισμών. Ένας στους τρεις εργαζομένους που ενεπλάκη σε πρακτικές μη συμμόρφωσης δηλώνει ότι λειτούργησε έτσι –μεταξύ άλλων– και λόγω της σπανιότητας των ελέγχων (33%), ενώ επίσης ένας στους τρεις από αυτούς τους εργαζομένους δηλώνει ότι λειτούργησε έτσι επειδή σε περίπτωση εντοπισμού της μη συμμόρφωσης οι ποινές αφορούν μόνο τον εργοδότη (36%).
Ως έμμεση παρενέργεια της αποτυχίας των ελεγκτικών μηχανισμών, επιμέρους εργοδότες δικαιολογούν στους εργαζομένους τους ότι εισφοροδιαφεύγουν προκειμένου να αντιμετωπίσουν τον ανταγωνισμό άλλων εργοδοτών του κλάδου που παραβιάζουν την εργατική και κοινωνικοασφαλιστική νομοθεσία (56%).
Ετσι, στα αίτια της αδήλωτης και ανασφάλιστης εργασίας ανήκουν οι ανεπαρκείς έλεγχοι και τα ακατάλληλα πρόστιμα για το 77% των εργαζόμενων στην εστίαση. Στη γενικότερη εντύπωση των εργαζομένων για τα αίτια της αδήλωτης και ανασφάλιστης εργασίας, 78% απαντούν ότι οφείλεται και στη δυνατότητα των εργοδοτών να επιβάλλουν απρόσκοπτα τις λύσεις που επιθυμούν.
