Περισσότεροι από 192.000 άνθρωποι στην Ελλάδα απασχολούνται άμεσα ή έμμεσα σε ναυτιλιακές δραστηριότητες, συμβάλλοντας δυναμικά στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας και στην απασχόληση του εθνικού εργατικού δυναμικού.
Μολονότι ωστόσο οι αμοιβές στη ναυτιλία είναι ιδιαιτέρως υψηλές και η ζήτηση νέου προσωπικού αδιάκοπη, υπάρχει έλλειψη ναυτικών με τα απαραίτητα προσόντα. Όλο και λιγότεροι νέοι επιλέγουν τη σταδιοδρομία στη θάλασσα, καθώς κρίνουν ότι η σταδιοδρομία αυτή δεν είναι ελκυστική, εάν συγκριθεί κοινωνικά και οικονομικά με την αντίστοιχη στην ξηρά.
Ακόμη και τα υψηλά επίπεδα ανεργίας των νέων στην ΕΕ δεν φαίνεται να έχουν αντιστρέψει την τάση αυτή. Οι νέοι δυσκολεύονται όλο και περισσότερο να παραμείνουν για μεγάλα χρονικά διαστήματα στη θάλασσα μακριά από τους συγγενείς, τα παιδιά και τους φίλους τους.
Ακόμα και οι ελκυστικές πλευρές της δουλειάς τους, όπως η δυνατότητα να εξερευνούν τον κόσμο και να επισκέπτονται εξωτικά μέρη έχουν μάλλον εκλείψει, τα δε πλοία παραμένουν στα λιμάνια για τις εμπορικές τους δραστηριότητες είτε για πολύ λίγο, είτε μένουν έξω από το λιμάνι.
Επίσης, τα σύγχρονα πλοία έχουν ολιγάριθμο πλήρωμα, πολύ συχνά διαφόρων εθνικοτήτων και διαφορετικών γλωσσών, πράγμα που μπορεί να οδηγήσει σε κοινωνική απομόνωση τους ναυτικούς.
Σύμφωνα με έκθεση του ΝΑΤ και του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, οι μισθοί των ναυτικών προβλέπεται να αυξηθούν φέτος κατά 2,5% μεσοσταθμικά, έναντι 1,5% το 2022.
Οι αυξήσεις δεν είναι οριζόντιες αλλά διαφοροποιούνται ανάλογα με την ειδικότητα, την εθνικότητα και τον τύπο των πλοίων.
Πάντως το εντυπωσιακό στοιχείο της τελευταία διετίας στην Ελλάδα έχει να κάνει με την αύξηση της γυναικείας ναυτικής απασχόλησης που αγγίζει το 31%. Το 70% των γυναικών απασχολούνται στην επιβατηγό ναυτιλία, ενώ η ηλικία τους κυμαίνεται από 18 έως 30 ετών.
- Διαβάστε επίσης: «Έφοδος» των γυναικών στη ναυτιλία: Πόλος έλξης ακτοπλοΐα και θαλαμηγοί - Οι ειδικότητες σε ζήτηση
Έλλειψη σε αξιωματικούς
Με βάση την ανάπτυξη του στόλου αλλά και το έλλειμμα σε ρώσους και ουκρανούς ναυτικούς, εκτιμάται ότι το 2027 το χάσμα προσφοράς - ζήτησης αναμένεται να διευρυνθεί σε ένα έλλειμμα που αντιστοιχεί σε πάνω από το 8% της παγκόσμιας δεξαμενής αξιωματικών.
Η πρόσληψη και διατήρηση αξιωματικών ποιότητας με εμπειρία σε εξελιγμένους τύπους πλοίων είναι πιθανό να είναι το πρώτο σημείο πίεσης που θα καταγραφεί στην διεθνή ναυτιλία.
Εντοπίζονται σημαντικές ελλείψεις σε συγκεκριμένες κατηγορίες αξιωματικών, όπως οι αξιωματικοί μηχανικοί σε επίπεδο διοίκησης και οι αξιωματικοί για εξειδικευμένα πλοία (χημικά, LNG και LPG carriers).
Εάν δεν αυξηθούν σημαντικά τα επίπεδα εκπαίδευσης, η αύξηση της ζήτησης για ναυτικούς θα μπορούσε να δημιουργήσει σοβαρή έλλειψη στη συνολική προσφορά αξιωματικών.
Η Κίνα έχει ξεπεράσει τις Φιλιππίνες ως η μεγαλύτερη μεμονωμένη πηγή ναυτικών που πληρούν τις προϋποθέσεις για το διεθνές εμπόριο. Ωστόσο, είναι περιορισμένη η διαθεσιμότητα των Κινέζων ναυτικών για διεθνή υπηρεσία, με τις Φιλιππίνες και τη Ρωσία να θεωρούνται εξίσου σημαντικές πηγές αξιωματικών, ακολουθούμενες από την Ουκρανία και την Ινδία.
Η Ελληνική ναυτική αγορά εργασίας διαμορφώνεται στους εξής άξονες:
- Οι πλοιοκτήτες και οι διαχειριστές προτιµούν να προσλαµβάνουν αξιωµατικούς από Κράτη-Μέλη της ΕΕ, παρά το υψηλότερο μισθολογικό κόστος σε σχέση με υπηκόους τρίτων χωρών
- Η απασχόληση των ναυτικών από τις χώρες της Δυτικής Ευρώπης μειώνεται σταθερά από τα τέλη της δεκαετίας του 1970, αν και ο αριθμός των αξιωματικών σταθεροποιήθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 2000
- Η απασχόληση των αξιωµατικών από Κράτη Μέλη της ΕΕ περιορίζεται όλο και περισσότερο στα εξειδικευµένα σκάφη, όπως εκείνα που χρησιµοποιούνται στον τοµέα της ενέργειας ανοικτής θαλάσσης
- Σηµαντικός αριθµός Ελλήνων αξιωµατικών απασχολείται σε περιοχές υψηλού κινδύνου και κέρδους
- Η ελκυστικότητα του ναυτικού επαγγέλματος φθίνει ακόμα και σε περιόδους οικονομικής ύφεσης - υψηλής ανεργίας των νέων
