Με το βλέμμα στραμμένο στις εξελίξεις του πολεμικού μετώπου βρίσκεται ο κλάδος του τουρισμού, με φορείς κι επιχειρηματίες του κλάδου να περιμένουν να διαπιστώσουν κατά πόσον η ανακοπή του κύματος των κρατήσεων για διακοπές στην Ελλάδα που παρατηρείται τις τελευταίες ημέρες θα τερματιστεί και η κίνηση θα ανακάμψει.
Οι μέχρι στιγμής επιπτώσεις περιορίζονται σε ένα «πάγωμα» των κρατήσεων το οποίο επεκτείνεται πέρα από την Ρωσία και την Ουκρανία και σε χώρες που γειτνιάζουν με αυτές. Κι αυτό γιατί η εμπόλεμη κατάσταση έχει επηρεάσει αρνητικά την καταναλωτική εμπιστοσύνη διαβρώνοντας το διαθέσιμο εισόδημα των τουριστών λόγω πληθωρισμού και ενεργειακού κόστους. Το πάγωμα γίνεται ακόμα πιο αισθητό δεδομένου και του ρυθμού των κρατήσεων που ήταν από αρχής του έτους στα υψηλότερα επίπεδα που υπήρξε ποτέ μετά το ξέσπασμα της πανδημίας του κορονοϊού, αναπτερώνοντας τις ελπίδες του κλάδου και του οικονομικού επιτελείου.
Παρότι μάλιστα οι επιπτώσεις στον τουρισμό από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία είναι σίγουρα νωρίς να μετρηθούν χαρακτηρίζονται πλέον προφανείς και μάλιστα επεκτείνονται σε διάφορους κρίκους της τουριστικής αλυσίδας, όπως για παράδειγμα στις αερομεταφορές.
Σύμφωνα με πρόσφατη ανακοίνωση της Διεθνούς Ένωσης Αερομεταφορών (International Air Transport Association-ΙΑΤΑ), είναι ορατός ο κίνδυνος ο συγκεκριμένος τομέας να καταγράψει ζημιές και μάλιστα όχι μόνο στις χώρες που εμπλέκονται στη σύγκρουση. Ο αντίκτυπος στα κόστη των αεροπορικών εταιρειών ως αποτέλεσμα των διακυμάνσεων των τιμών της ενέργειας ή της αλλαγής δρομολογίων για την αποφυγή του ρωσικού εναέριου χώρου θα μπορούσε να έχει ευρύτερες επιπτώσεις, με την Ένωση να εκτιμά ότι η καταναλωτική εμπιστοσύνη και η οικονομική δραστηριότητα είναι πιθανό να επηρεαστούν ακόμη και σε χώρες εκτός της Ανατολικής Ευρώπης. Να θυμίσουμε ότι προ πανδημίας η Ρωσία αποτελούσε την 11η μεγαλύτερη αγορά αερομεταφορών ως προς τον αριθμό των επιβατών, με την Ουκρανία να καταλαμβάνει την 48η θέση.
«Είναι νωρίς να μιλήσουμε με ασφάλεια για επιπτώσεις στον τουρισμό» ανέφερε σε πρόσφατη συνέντευξή του στο Tornos news ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων, κ. Γιάννης Ρέτσος. «Σε κάθε περίπτωση όμως» όπως συμπλήρωσε, «γνωρίζουμε καλά και από τις αλλεπάλληλες κρίσεις των προηγούμενων δώδεκα ετών, ότι η τουριστική δραστηριότητα είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη σε μείζονες αλλαγές οικονομικών συνθηκών, αλλά και σε γεγονότα που επηρεάζουν την ψυχολογία του ταξιδιώτη». Για του παραπάνω λόγους και σε μια πρώτη ανάγνωση, οι πιθανές επιπτώσεις στην τουριστική μας δραστηριότητα, διακρίνονται σε προφανείς και δυνητικές» συμπλήρωσε ο κ. Ρέτσος.
Το σίγουρο είναι ότι προς ώρας έχουν επηρεαστεί οι περιοχές της χώρας που έχουν μεγάλη έκθεση σε Ρώσους τουρίστες αλλά και σε τουρίστες των γύρω περιοχών, όπως η Χαλκιδική, η Κρήτη, η Ρόδος και η Κέρκυρα. Άλλωστε είναι δεδομένο ότι οι πτήσεις από τις τέσσερις χώρες που βρίσκονται στην «διακεκαυμένη ζώνη» , δηλαδή τη Ρωσία την Ουκρανία, την Λευκορωσία και την Μολδαβία, δεν μπορεί να αναμένονται τουλάχιστον στην εκκίνηση της σεζόν. Σημειωτέον ότι σύμφωνα με τα στοιχεία του ΔΑΑ «Ελ. Βενιζέλος» υπήρχαν 35 πτήσεις την εβδομάδα από αυτές τις χώρες προς την Αθήνα κατά την περσινή καλοκαιρινή σεζόν.
Αμφιβολίες υπάρχουν και για τους τουρίστες από την Πολωνία, μια αγορά που τα προηγούμενα χρόνια αποτέλεσε εξέπληξε ευχάριστα την Ελλάδα. Να θυμίσουμε ότι αρχής γενομένης του 2017 το τουριστικό ρεύμα από την Πολωνία έχει αρχίσει να αυξάνει. Μάλιστα πέρυσι οι αφίξεις Πολωνών τουριστών έφτασαν στο 75% των επιπέδων του 2019, με τον Ιούνιο του 2021 οι Πολωνοί να αποτελούν την δεύτερη ή ακόμα και την πρώτη δύναμη σε συγκεκριμένους ελληνικούς προορισμούς. Βάσει εκτιμήσεων παραγόντων της αγοράς οι Πολωνοί τουρίστες που επισκέφτηκαν κατά την περσινή σεζόν τη χώρα μας ξεπέρασαν τις 550.000 από τις 850.000 που ήταν το 2019, δηλαδή περισσότεροι από τους Ρώσους επισκέπτες της χώρας την χρυσή χρονιά του 2019 (σ.σ. οι αφίξεις των Ρώσων επισκεπτών το 2019 έφτασαν τις 583.000 αφήνοντας 434 εκατ. έσοδα).
Αμφιβολίες τόσο για την αγορά της Πολωνίας όσο και για αυτή της Ρουμανίας εξέφρασε πρόσφατα μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και η αντιπρόεδρος του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδας, κα Χριστίνα Τετράδη. Όπως είχε επισημάνει η κα Τετράδη «μπορεί να μην υπάρχει πάγωμα των κρατήσεων από τις άλλες αγορές ενδιαφέροντος, ωστόσο δεν υπάρχει ο ρυθμός κρατήσεων των προηγούμενων εβδομάδων. Ερωτηματικό για το 2022 θα είναι οι αγορές της Πολωνίας και της Ρουμανίας καθώς παραμένει άγνωστο, αν πλέον τα νοικοκυριά θα έχουν την οικονομική δυνατότητα να ταξιδέψουν μετά τις προσφυγικές ροές των Ουκρανών εκεί».
Στάση αναμονής διατηρεί και ο υπουργός Τουρισμού, Βασίλης Κικίλιας, ο οποίος εξήγησε πρόσφατα ότι «περιμένουμε να δούμε ψύχραιμα ποια είναι τα στοιχεία, πώς θα επηρεάσουν τα τουριστικά ρεύματα και φυσικά αν η ενεργειακή κρίση, που επιτείνεται τώρα με τον πόλεμο, θα επηρεάσει το κομμάτι της μετακίνησης των ταξιδιωτών».
Οι απαισιόδοξες προβλέψεις περιλαμβάνουν ως διάσταση των πιθανών συνεπειών του πολέμου και το «κούρεμα» των ρευμάτων αφίξεων από άλλες βασικές αγορές. Π.χ. η Γερμανία, η Γαλλία, η Ιταλία, η Μ. Βρετανία, λόγω των πληθωριστικών πιέσεων και της εκτίναξης του ενεργειακού κόστους που θα περιορίσει το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών. Οι ψυχραιμότεροι ωστόσο αισιοδοξούν πως το «πάγωμα» των κρατήσεων δεν θα διαρκέσει περισσότερο από ένα-δύο μήνες. Ακόμα και έτσι όμως, χάνεται η δυνατότητα της χώρας να ξεκινήσει δυναμικά τη σεζόν και να ανακτήσει το σύνολο της τουριστικής δραστηριότητας του 2019.
