Υψηλότερα από τις επιδόσεις του 2019 κινείται μέχρι στιγμής ο ελληνικός τουρισμός, με τα υπάρχοντα δεδομένα να συνηγορούν ότι το 2023, η «βαριά βιομηχανία» της χώρας θα σπάσει ένα ακόμα ρεκόρ από άποψη εσόδων και αφίξεων. Αν μάλιστα οι προβλέψεις βγουν αληθινές, οι φετινές τουριστικές επιδόσεις αναμένεται να αποτελέσουν τεστ αντοχής, όχι όμως για τα έσοδα, αλλά για τις υποδομές και την βιωσιμότητα του τουρισμού, η οποία αποτελεί βασική προτεραιότητα για φορείς και επιχειρηματίες του κλάδου.
Οι επιδόσεις του πρώτου τετραμήνου
Η θετική πορεία του κλάδου αντικατοπτρίζεται ήδη στα αποτελέσματα του πρώτου τετραμήνου, τα οποία κινούνται όχι απλά υψηλότερα από τα πανδημικά χρόνια που προηγήθηκαν αλλά κι από το προπανδημικό 2019, έτος σταθμό για τον ελληνικό τουρισμό.
Πρόσφατα ενδεικτικά στοιχεία της παραπάνω εικόνας, είναι η σημαντική αύξηση που καταγράφηκε στην επιβατική κίνηση του αεροδρομίου της Αθήνας κατά τη διάρκεια του Απριλίου 2023, όπου οι διακινηθέντες επιβάτες έφτασαν τα 2,14 εκατ. Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία του «Ελ. Βενιζέλος» η επιβατική κίνηση τον μήνα Απρίλιο ήταν αυξημένη κατά 26,8% σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2022 ενώ καταγράφηκε και κατά 7,6% υψηλότερη από το προπανδημικό 2019. Μάλιστα ανοδικά σε σχέση με το 2019 κινήθηκαν τόσο οι επιβάτες εσωτερικού (15,3%) όσο και οι διεθνείς επισκέπτες της χώρας (4,4%). Συνολικά, κατά τους τέσσερις πρώτους μήνες του έτους, ο ΔΑΑ υποδέχτηκε 6,6 εκατ. επιβάτες, 47,5% περισσότερους από ότι το 2022 αλλά και 4% περισσότερους σε σύγκριση με το 2019.
Πέρα βέβαια από την πρωτεύουσα «φτερά» άνοιξαν και πολλοί άλλοι προορισμοί, αν σκεφτεί κανείς ότι όλοι οι αεροπορικοί δείκτες κίνησης επιβατών και πτήσεων παρουσίασαν στο σύνολο των αεροδρομίων της χώρας αύξηση σε σχέση με την χρυσή για τον τουρισμό χρονιά. Βάσει των προσωρινών στοιχείων της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ), το πρώτο τρίμηνο του έτους στην Ελλάδα το σύνολο των διακινούμενων επιβατών στα αεροδρόμια, (αφίξεις και αναχωρήσεις επιβατών εξωτερικού και εσωτερικού), έφτασε τα 6.877.069, έναντι 4.501.609 το αντίστοιχο διάστημα του 2022 και 6.684.573 επιβατών το 2019, παρουσιάζοντας αύξηση της τάξης του +52,8% και +2,9% αντίστοιχα.
Σύμφωνα, δε, με το στατιστικό δελτίο, από το Ινστιτούτο του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων ΙΝSETE, οι διεθνείς αφίξεις έφτασαν τα 2,5 εκατομμύρια το πρώτο τρίμηνο του έτους, με τις αεροπορικές να καταγράφουν διψήφια αύξηση σε σχέση με το 2019 και τις οδικές κλείνουν για πρώτη φορά στην μετά covid εποχή, την ψαλίδα σε σχέση με την χρυσή χρονιά του 2019.
«Οι κρατήσεις για την Αθήνα είναι κατά 50% πιο αυξημένες σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά και κατά 3,5% πιο πάνω από την χρονιά ορόσημο του 2019» τόνισε, πρόσφατα, ο CEO του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών, Ελευθέριος Βενιζέλος, Γιάννης Παράσχης, μιλώντας σε συζήτηση για τον τουρισμό στο 8ο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών. Ο ίδιος χαρακτήρισε τα πρώτα μηνύματα της χρονιάς «ιδιαίτερα ενθαρρυντικά» καθώς, όπως εξήγησε, ανοδικά κινείται και ο μέσος όρος παραμονής επισκεπτών από 2 σε 3,5 μέρες.
Η συνέχεια αναμένεται ακόμα πιο θεαματική δεδομένης της αύξησης που παρατηρείται στις προγραμματισμένες θέσεις σε διεθνείς πτήσεις, η οποία την πρώτη εβδομάδα του Μαΐου, σε σχέση με την αμέσως προηγούμενη, έφτασε το εντυπωσιακό +23,4% και έκτοτε βαίνει αυξανόμενη, με μικρότερα ωστόσο ποσοστά.
Τεστ αντοχής για τις υποδομές
Σε αυτό το θετικό πλαίσιο, επιδίωξη της ελληνικής τουριστικής βιομηχανίας είναι τόσο η διασφάλιση των μεγαλύτερων δυνατών υπεραξιών όσο και η ενίσχυση των υποδομών, που αναμένεται φέτος να δοκιμαστούν.
«Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται παράταση της παραμονής των αφίξεων και αύξηση του διατιθέμενου προϋπολογισμού, δηλαδή, καταγράφεται μεγαλύτερη δαπάνη ανά άφιξη» ανέφερε ο κ. Άγγελος Αλαμάνος, CEO, ΣΟΛ Crowe Advisory, μιλώντας στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών. Σύμφωνα με τον ίδιο το 2023 αναμένεται να σημειωθεί νέο ρεκόρ για τον ελληνικό τουρισμό, «εκτιμούμε ότι θα φτάσουμε στο ίδιο επίπεδο με το 2019 όσον αφορά στην πληρότητα και θα διατηρήσουμε την παρατεταμένη διαμονή και αυξημένα έσοδα του 2022».
Καθώς όμως η μέση δαπάνη αυξάνει, θα πρέπει να εστιάσουμε στις προσφερόμενες υπηρεσίες, ώστε «η εμπειρία που αποκτά ένας πελάτης να είναι αντίστοιχης ποιότητας με τα χρήματα που διαθέτει γι’ αυτήν», όπως εξήγησε ο CEO της ΣΟΛ Crowe Advisory.
Ποιότητα που είναι αλληλένδετη και με τις αντοχές των υφιστάμενων υποδομών, σε μια συνθήκη αυξημένης τουριστικής κίνησης. Οι χώροι αναμονής στα λιμάνια και στα αεροδρόμια, η κυκλοφοριακή εικόνα σε δημοφιλείς προορισμούς και μικρά νησιά, όπως τα Χανιά και η Μύκονος, οι αντοχές των βιολογικών καθαρισμών και των αποθεμάτων σε νερό, εν μέσω μιας άνυδρης χρονιάς για αρκετές περιοχές, είναι μερικά ενδεικτικά παραδείγματα υποδομών που θα δοκιμαστούν φέτος.
Αυτός είναι και ο λόγος που σε πρόσφατες δηλώσεις του ο υπουργός Τουρισμού, Βασίλης Κικίλιας ανέφερε ότι το στοίχημα της επόμενης τετραετίας για τον κλάδο είναι τα έργα υποδομής. «Το 2023 θα σπάσουμε τα κοντέρ όσον αφορά στη μέση δαπάνη ανά ταξιδιώτη, καθώς αναμένεται αύξηση 20% σε σχέση με πέρυσι, με σημαντικό αποτύπωμα στην πραγματική οικονομία. Το μεγαλύτερο στοίχημα της επόμενης τετραετίας όμως, είναι τα έργα υποδομής για τον τουρισμό» επεσήμανε. Για το λόγο αυτό προτεραιότητα της επόμενης ημέρας, όπως εξήγησε ο κ Κικίλιας, είναι να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα του κατακερματισμού και της πολυδιάσπασης των αρμοδιοτήτων του τουρισμού στα διάφορα υπουργεία.
Η ανάγκη για ένα στρατηγικό σχέδιο βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης γίνεται ακόμα πιο πιεστική εν μέσω αλλαγής των προτιμήσεων των τουριστών, οι οποίοι επικεντρώνονται πλέον στην αυθεντικότητα της εμπειρίας. Αυθεντικότητα που τίθεται εν αμφιβόλω μπροστά σε φαινόμενα υπερτουρισμού ή υπερδόμησης, αφού τα τελευταία καταστρέφουν σταδιακά το ιδιαίτερο φυσικό τοπίο.
Αναλυτές και φορείς συνηγορούν ότι η βιώσιμη ανάπτυξη αποτελεί μονόδρομο τόσο για τον ελληνικό τουρισμό όσο και για την ευρωπαϊκή οικονομία. Γι αυτό κι όπως επισημαίνουν θα πρέπει να αξιοποιηθούν στο έπακρο οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης για τον μετασχηματισμό της Ελλάδας σε έναν βιώσιμο τουριστικό προορισμό. Η απόφαση αυτή άλλωστε, όπως εξηγούν, θα συμπαρασύρει σχεδόν το σύνολο των τομέων της οικονομίας, προσελκύοντας επενδύσεις στην ενέργεια, την ηλεκτροκίνηση, την ψηφιακή μετάβαση, επιταχύνοντας τη μετάβαση σε ένα πιο κυκλικό μοντέλο οικονομίας.
