Σε απόγνωση βρίσκονται οι αιμοκαθαρόμενοι νεφροπαθείς μετά την αύξηση στα κόμιστρα των ταξί, δεδομένων των απαραίτητων για την επιβίωσή τους μετακινήσεων από και προς τις μονάδες τεχνητού νεφρού, προκειμένου να υποβληθούν σε αιμοκάθαρση. Την ίδια στιγμή κορυφώνεται η αγωνία τους για το τι μέλει γενέσθαι σχετικά με τις ηπαρίνες, απαραίτητες για την αιμοκάθαρση αντιπηκτικές ουσίες, οι οποίες κινδυνεύουν να βρεθούν σε έλλειψη στην εγχώρια αγορά.
Με επιστολή της προς τον υπουργό Υγείας Θάνο Πλεύρη, η Πανελλήνια Ομοσπονδία Νεφροπαθών (ΠΟΝ) ζήτησε προ ημερών αύξηση των οδοιπορικών σε συνάρτηση με την επερχόμενη αύξηση των κομίστρων των ταξί.
«Μετά την ανακοίνωση της αύξησης του κομίστρου των ταξί (πάνω από 30%), είναι επιτακτικό το Υπουργείο Υγείας και ο ΕΟΠΥΥ να αναπροσαρμόσουν την αποζημίωση και τη μετακίνηση των αιμοκαθαρόμενων ασθενών, από και προς τη μονάδα τεχνητού νεφρού (13 μετακινήσεις μηνιαίως X2). Θα θέλαμε να σας υπενθυμίσουμε, ότι η αποζημίωση που ισχύει έως σήμερα έχει υπολογιστεί από το 2013 με την τότε αξία του κομίστρου, χωρίς καμία αναπροσαρμογή», ανέφερε η ΠΟΝ στην επιστολή προς τον Υπουργό Υγείας.
Η Ομοσπονδία επεσήμανε ότι είναι ζωτικής σημασίας η αναπροσαρμογή της αποζημίωσης να είναι ταυτόχρονη με την αναπροσαρμογή του κομίστρου των ταξί και το ύψος της να είναι ανάλογο με την αύξηση, ούτως ώστε να μην δημιουργηθεί οικονομική επιβάρυνση και ταλαιπωρία για τους νεφροπαθείς που υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση. Η υπουργική απόφαση για την αύξηση των κομίστρων εκδόθηκε σε ΦΕΚ στις 21 Ιουνίου, ωστόσο, μέχρι στιγμής δεν έχει υπάρξει ανάλογη προσαρμογή στις αποζημιώσεις.
Σημειώνεται ότι οι αποζημιώσεις που χορηγεί ο ΕΟΠΥΥ από το 2013 διαφέρουν ανάλογα με την περιοχή και διαμορφώνονται ως εξής: για Αθήνα και Πειραιά η αποζημίωση ανέρχεται στα 230 ευρώ, για Θεσσαλονίκη στα 220 ευρώ, για Ηράκλειο και Πάτρα στα 140 ευρώ και για τα λοιπά αστικά κέντρα στα 115 ευρώ.
Εκτός αστικών περιοχών, οι αποζημιώσεις διαμορφώνονται ανάλογα με την απόσταση του Κέντρου Αιμοκάθαρσης από τον τόπο κατοικίας: για απόσταση έως 50 χιλιόμετρα χορηγούνται 400 ευρώ, για 50-80 χιλιόμετρα από τον τόπο κατοικίας 550 ευρώ και για αποστάσεις άνω των 80 χιλιομέτρων 800 ευρώ.
«Οι αιμοκαθαρόμενοι ασθενείς δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν οικονομικά στις μετακινήσεις τους για αιμοκάθαρση μετά τις αυξήσεις των κομίστρων, όταν η αποζημίωση παραμένει στα ίδια επίπεδα. Από το 2013 που προέκυψαν τα ποσά της αποζημίωσης μέσω της διαπραγμάτευσης, υπήρχε δέσμευση ότι εάν αυξηθούν τα κόμιστρα, θα αυξηθούν και οι αποζημιώσεις. Ωστόσο, από τότε δεν σημειώθηκε καμία αύξηση των κομίστρων, γι’ αυτό κι εμείς δεν είχαμε προβεί σε καμία όχληση. Τώρα, όμως, η ανάγκη είναι επιτακτική», αναφέρει στο Insider ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας, Γρηγόρης Λεοντόπουλος, σημειώνοντας ότι μέχρι στιγμής δεν έχει υπάρξει κάποια αντίδραση από το υπουργείο Υγείας.
Ζήτημα «ζωής και θανάτου» η επάρκεια ηπαρινών
Η αγωνία των αμοκαθαρόμενων νεφροπαθών εντείνεται και εξαιτίας του κινδύνου να παρουσιάσει η ελληνική αγορά έλλειψη σε ηπαρίνες, μια ομάδα αντιπηκτικών ουσιών, οι οποίες είναι απαραίτητες για την αιμοκάθαρση.
«Χωρίς ηπαρίνη δεν μπορεί να γίνει αιμοκάθαρση», τονίζει ο κ. Λεοντόπουλος, υπογραμμίζοντας ότι σε περίπτωση έλλειψης τίθεται «ζήτημα ζωής και θανάτου» για τους ασθενείς.
Σημειώνεται ότι η αγορά ηπαρινών «πάσχει» διεθνώς τα τελευταία 3 χρόνια, εξαιτίας της αφρικανικής πανώλης που έπληξε την Κίνα, η οποία παράγει το 80% της πρώτης ύλης από χοίρους.
Το γεγονός αυτό είχε ως αποτέλεσμα τη διατάραξη της εφοδιαστικής αλυσίδας, με σημαντική μείωση της διαθεσιμότητας ηπαρινών και εκτίναξη του κόστους παραγωγής τους. Στην Ελλάδα η αύξηση του κόστους παραγωγής, σε συνδυασμό με τις υπέρογκες επιστροφές και εκπτώσεις (clawback και rebates), τις οποίες υποχρεούται να καταβάλει η φαρμακοβιομηχανία στο κράτος, καθιστά την αγορά ηπαρινών μη βιώσιμη, δημιουργώντας ένα περιβάλλον αβεβαιότητας για τον αν θα συνεχίσει να τροφοδοτείται με επαρκείς ποσότητες.
Το ενδεχόμενο αυτό οδήγησε σε σειρά συναντήσεων των εμπλεκόμενων εταιρειών με τους αρμοδίους, με στόχο να βρεθεί κοινά αποδεκτή λύση. Το 2021, με ειδική νομοθετική ρύθμιση, οι ηπαρίνες εξαιρέθηκαν από το clawback, δημιουργώντας ένα περιθώριο στη δαπάνη ύψους περίπου 45-50 εκατ. ευρώ, παραλήφθηκε ωστόσο να εξαιρεθεί το νοσοκομειακό clawback (ηπαρίνες λαμβάνονται τόσο στα νοσοκομεία, όσο και στην κοινότητα, μέσω του ΕΟΠΥΥ).
Το υπουργείο Υγείας είχε δεσμευτεί για αντίστοιχη νομοθετική ρύθμιση και για το 2022, η οποία επρόκειτο να κατατεθεί με την τροπολογία για τις αλλαγές στη φαρμακευτική πολιτική στο νομοσχέδιο για την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας. Τελικώς, η σχετική διάταξη δεν κατατέθηκε, καθώς σύμφωνα με πληροφορίες, την «μπλόκαρε» το υπουργείο Οικονομικών.
Επισημαίνεται ότι προς το παρόν η Ελλάδα δεν αντιμετωπίζει ζήτημα έλλειψης ηπαρινών, ωστόσο, δεδομένου ότι τίθεται θέμα βιωσιμότητας για την εγχώρια αγορά, ο κίνδυνος παραμένει ορατός.
Σε εκκρεμότητα οι διαπραγματεύσεις
Μετά τον αιφνιδιασμό των φαρμακευτικών εταιρειών, ακολούθησε συνάντηση των εκπροσώπων τους με τους αρμοδίους, στην οποία συμμετείχε για πρώτη φορά και ο υπουργός Υγείας.
Σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, ο κ. Πλεύρης δεσμεύτηκε ότι θα λυθεί το πρόβλημα μέσω της Επιτροπής Διαπραγμάτευσης. Η κατεύθυνση είναι να «προστατευτούν» οι ηπαρίνες από το clawback με κλειστό ξεχωριστό προϋπολογισμό (εκτός της συνολικής φαρμακευτικής δαπάνης). Επίσης, ο υπουργός υγείας, διαβεβαίωσε ότι θα γίνουν οι απαραίτητες ενέργειες προκειμένου να εξασφαλιστεί επάρκεια και για το 2023, αλλά και να αποκατασταθεί το ζήτημα του νοσοκομειακού clawback για το 2021.
Η συνάντηση που ακολούθησε με την Επιτροπή Διαπραγμάτευσης, κατά την οποία οι εταιρείες κλήθηκαν να ενημερώσουν για τις ποσότητες που δύνανται να διαθέσουν καθώς και για τις εκπτώσεις που θα δώσουν στο κράτος, απέβη άκαρπη, ενώ συμφωνήθηκε ότι θα προγραμματιστεί εκ νέου διαπραγμάτευση. Εντούτοις, το θέμα παραμένει σε εκκρεμότητα.
Πηγές από την Αριστοτέλους επιβεβαιώνουν στο Insider ότι πρόθεση του υπουργείου Υγείας είναι να διευθετηθεί το ζήτημα μέσω της Επιτροπής Διαπραγμάτευσης. Όπως επισημαίνουν, η διαδικασία θα ξεκινήσει αφού εκδοθεί η υπουργική απόφαση με την εξειδίκευση των αλλαγών στη φαρμακευτική πολιτική, η οποία -σύμφωνα με τις ίδιες πηγές- αναμένεται μέχρι τα μέσα της επόμενης εβδομάδας. Εάν και εφόσον προχωρήσει η διαπραγμάτευση, το ζητούμενο είναι να οδηγήσει σε μία συμφωνία που θα επιτρέπει στην αγορά ηπαρινών να είναι έστω και οριακά βιώσιμη στη χώρα μας.
Σημειώνεται ότι ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) έχει κατατάξει τις ηπαρίνες στον κατάλογο φαρμάκων που είναι απολύτως απαραίτητα για τα συστήματα υγείας. Εκτός από την αιμοκάθαρση, οι ηπαρίνες είναι αναντικατάστατες και σε άλλες θεραπευτικές ενδείξεις, οι οποίες δεν μπορούν να καλυφθούν με από του στόματος ή άλλα ενέσιμα αντιπηκτικά, όπως για παράδειγμα σε εγκυμονούσες και σε επεμβάσεις καρδιάς.
Θετικές είναι, πάντως, οι εξελίξεις όσον αφορά στα παράγωγα αίματος, όπου υπάρχουν ήδη καταγεγραμμένες ελλείψεις και σκευάσματα εισάγονται πλέον μέσω ΙΦΕΤ. Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, οι εταιρείες βρίσκονται σε διαδικασία ολοκλήρωσης της συμφωνίας με το κράτος και αναμένεται η έκδοση του σχετικού ΦΕΚ για να επισφραγιστεί και επισήμως η επιτυχής διαπραγμάτευση και επίλυση του ζητήματος που έχει προκύψει.
Photo: Shutterstock
