Ανησυχητικές διαστάσεις λαμβάνει το πρόβλημα των ελλείψεων φαρμάκων, σε παγκόσμιο επίπεδο, διαμορφώνοντας ένα «μελανό» σκηνικό για το επόμενο διάστημα.
Ειδικά τον τελευταίο χρόνο, παρατηρούνται τεράστια προβλήματα στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα των φαρμάκων και των πρώτων υλών, με αποτέλεσμα την εμφάνιση μεγάλων καθυστερήσεων και ελλείψεων στον εφοδιασμό της αγοράς.
Αυτήν την περίοδο, στο προσκήνιο βρίσκονται τα αντιβιοτικά, τα αντιπυρετικά και τα εισπνεόμενα φάρμακα, λόγω της κατά 60-70% μείωσης της παραγωγής στις ασιατικές χώρες και της έξαρσης των λοιμώξεων του αναπνευστικού στην Ευρώπη.
Σημειώνεται ότι το 60-80% των προϊόντων που χρησιμοποιούνται στα φάρμακα παράγεται στην Κίνα και την Ινδία. Ο πόλεμος στην Ουκρανία καθιστά τις μετακινήσεις δυσκολότερες, δημιουργώντας προβλήματα και καθυστερήσεις στην παραγωγή. Την ίδια στιγμή, η Κίνα βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα νέο κύμα κορονοϊού, με αποτέλεσμα να προχωρά σε μείωση των εξαγωγών στον υπόλοιπο κόσμο, προκειμένου να εξασφαλίσει την επάρκειά της.
Αναφορικά με τις συγκεκριμένες κατηγορίες φαρμάκων, το υπουργείο Υγείας τονίζει ότι πρόκειται για ένα περιστασιακό πρόβλημα, το οποίο αναμένεται να εξομαλυνθεί στη χώρα μας μέχρι το τέλος Ιανουαρίου, οπότε και θα υποχωρήσει η έξαρση των λοιμώξεων στα μεγάλα ευρωπαϊκά κράτη, όπου προηγείται κατά 3-4 εβδομάδες, και θα μειωθεί η ζήτηση.
Ωστόσο, η μεγάλη ανησυχία των ευρωπαϊκών υγειονομικών αρχών για το επόμενο διάστημα αφορά σε φάρμακα για σοβαρές παθήσεις. Σύμφωνα με τον Υπουργό Υγείας, Θάνο Πλεύρη, επειδή η Ευρώπη έχει επιλέξει μία πολιτική εξάρτησης από την Ασία στο φάρμακο και όλες οι πρώτες ύλες παράγονται εκεί, στην πορεία του 2023 ενδέχεται να ανακύψει σοβαρό πρόβλημα σε μοναδικά φάρμακα πρώτης γραμμής για σοβαρές ασθένειες.
Ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα επιφέρει μια σειρά από προβλήματα, όπως είναι η καθυστέρηση έναρξης, η διακοπή της σταθερής χορήγησης και- σε πολλές περιπτώσεις- η πλήρης διακοπή της θεραπείας, θέτοντας σε σοβαρό δυνητικό κίνδυνο την υγεία των ασθενών. Σημαντική μνεία θα πρέπει να γίνει και στο κομμάτι της ψυχολογικής συμφόρησης των ασθενών όταν αδυνατούν να βρουν το κατάλληλο σκεύασμα αλλά και στη δυνητική αύξηση του κόστους για τα συστήματα υγείας.
Το «αγκάθι» της ενεργειακής κρίσης
Μετά τα προβλήματα αυτάρκειας σε φάρμακα, που αναδείχθηκαν επί ευρωπαϊκού εδάφους κατά την περίοδο της πανδημίας Covid-19, στόχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι να «μετακινηθεί» η παραγωγή από τις χώρες της Ασίας στην Ευρώπη, ώστε να διευκολυνθεί ο εφοδιασμός των φαρμάκων μέσα στην ήπειρο. Ωστόσο, η ενεργειακή κρίση φαίνεται ότι αποτελεί μεγάλο πρόσκομμα στην υλοποίηση της συγκεκριμένης στρατηγικής.
Η Ένωση Medicines for Europe (που εκπροσωπεί τους μεγάλους κατασκευαστές γενόσημων φαρμάκων, όπως είναι η Sandoz, η Teva κ.ά.), σε ανοιχτή της επιστολή προς τους υπουργούς Ενέργειας και Υγείας της Ε.Ε., προειδοποίησε το Νοέμβριο ότι με τις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας να «δεκαπλασιάζονται» σε ορισμένα εργοστάσια, ο «συνδυασμός πολιτικών πληθωρισμού και ελέγχου των τιμών απειλεί τη διαθεσιμότητα φαρμάκων και καθιστά την παραγωγή στην Ε.Ε. μη βιώσιμη».
Ήδη, όπως έχει δηλώσει στο Insider ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Φαρμακοβιομηχανίας (ΠΕΦ), Θεόδωρος Τρύφων, έχει επιφέρει μια μέση αύξηση στο κόστος παραγωγής που φτάνει και το 150%.
Η Medicines for Europe τονίζει ότι εάν οι παρούσες συνθήκες συνεχιστούν και το 2024, όχι μόνο δεν θα επιστρέψει η παραγωγή στην Ευρώπη, αλλά και περισσότερες επιχειρήσεις θα αναγκαστούν να εγκατασταθούν σε χώρες με πιο οικονομικό περιβάλλον.
Πάντως, ο Σύνδεσμος Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ) επισημαίνει ότι η Ευρωπαϊκή φαρμακοβιομηχανία αναγνωρίζει την σημαντικότητα της επιστροφής της παραγωγής των φαρμάκων, αλλά και πρώτων υλών στην Ευρώπη, έχει εστιάσει στη μείωση της εξάρτησης από την Ινδία και την Κίνα και λαμβάνει τα απαραίτητα μέτρα για να πραγματοποιηθεί αυτή η στρατηγική. Εντούτοις, υπογραμμίζει ότι απαιτείται χρόνος και επενδύσεις, και στην Ευρώπη και στην Ελλάδα.
Το πλεονέκτημα της εγχώριας παραγωγής
Οι θεσμικοί φορείς του κλάδου τονίζουν ότι τα προβλήματα διαθεσιμότητας φαρμάκων που έχουν εμφανιστεί στη χώρα μας είναι πολύ μικρότερης κλίμακας από ότι σε άλλες χώρες της Ε.Ε. Όπως επισημαίνει ο ΣΦΕΕ, ο Σύνδεσμος και οι εταιρείες μέλη του – διεθνείς και ελληνικές – καταβάλλουν συνεχείς προσπάθειες, ώστε να εξασφαλίζεται η πρόσβαση των Ελλήνων ασθενών στις απαραίτητες θεραπείες.
Ένα από τα σημαντικά πλεονεκτήματα της Ελλάδας, ωστόσο, είναι η εγχώρια παραγωγή. Σύμφωνα με την ΠΕΦ, εάν δεν υπήρχε η εγχώρια παραγωγή φαρμάκου, με τις μονάδες να λειτουργούν 24 ώρες το 24ωρο, οι ελλείψεις θα ήταν πενταπλάσιες.
Είναι ενδεικτικό ότι, βάσει των στοιχείων της Ένωσης, από τον φετινό Σεπτέμβριο και μέχρι τον Νοέμβριο, οι ελληνικές φαρμακοβιομηχανίες παρήγαγαν περισσότερες από 25 εκατ. συσκευασίες φαρμάκων κάθε μήνα. Παράλληλα, εξακολουθούν να προμηθεύουν αδιάκοπα τα νοσοκομεία της χώρας με φάρμακα πρώτης ανάγκης.
Η ελληνική φαρμακοβιομηχανία δεσμεύεται ότι, παρά τα προβλήματα της παγκόσμιας αγοράς και το αντίξοο περιβάλλον (υπέρογκες επιστροφές, ενεργειακή κρίση, πόλεμος στην Ουκρανία) θα διατηρήσει τη λειτουργία των μονάδων της σε 24ωρη βάση, προκειμένου να εξασφαλίσει την επάρκεια της αγοράς και την κάλυψη των αναγκών των Ελλήνων ασθενών.
Παράλληλα, διαβεβαιώνει ότι, μέσω του επενδυτικού της προγράμματος που βρίσκεται σε εξέλιξη, η κάλυψη των αναγκών των Ελλήνων ασθενών από την εγχώρια παραγωγή θα συνεχίσει να διευρύνεται και στις νεότερες θεραπείες.
