Στην… αντεπίθεση περνούν οι χονδρέμποροι αναφορικά με όσα τους καταλογίζονται το τελευταίο διάστημα για τη συμμετοχή τους στο φαινόμενο των ελλείψεων φαρμάκων.
Σε συνέντευξη τύπου του Πανελλήνιου Συλλόγου Φαρμακαποθηκαρίων (ΠΣΦ) την Τετάρτη (25/1), οι εκπρόσωποί τους επέρριψαν μεγάλο μέρος της ευθύνης για το πρόβλημα των ελλείψεων στις φαρμακευτικές εταιρείες υποστηρίζοντας ότι ορισμένες εξ αυτών υποεφοδιάζουν την αγορά, αλλά και σε φαρμακαποθήκες «βιτρίνες», οι οποίες σε συνεργασία με ορισμένα φαρμακεία κάνουν παράνομες εξαγωγές.
«Θέλουμε να αναδείξουμε κάποιες αλήθειες, γιατί θεωρούμε ότι ο κλάδος μας έχει συκοφαντηθεί κατ’ υπερβολή. Έχουμε φτάσει σε ένα σημείο που δεν αντέχουμε το διασυρμό μας και πρέπει επιτέλους να αποκατασταθεί η αλήθεια. Αυτός είναι ο στόχος της σημερινής συνάντησης και ελπίζουμε σε κάποιο βαθμό να τον πετύχουμε», ανέφερε η πρόεδρος του Συλλόγου, Ειρήνη Μαρκάκη.
Ειδικότερα, οι χονδρέμποροι αναγνωρίζουν ότι το πρόβλημα των ελλείψεων είναι πανευρωπαϊκό, λόγω των προβλημάτων στην εφοδιαστική αλυσίδα.
Ωστόσο, μερίδιο της ευθύνης καταλογίζουν και σε συγκεκριμένες εταιρείες που – όπως υποστηρίζουν- υποεφοδιάζουν την αγορά. Σε αυτή την κατεύθυνση, ο Σύλλογος έχει ήδη προβεί σε επίσημη καταγγελία 9 εταιρειών και αναμένει τα αποτελέσματα των σχετικών ελέγχων που εξήγγειλε ο Υπουργός Υγείας, Θάνος Πλεύρης.
Στο πλαίσιο αυτό, εκτίμησαν ότι το φαινόμενο οφείλεται στις ελλείψεις πρώτων υλών που καταγράφονται σε ορισμένες περιπτώσεις σκευασμάτων αλλά και το συσχέτισαν με την ανεπαρκή δημόσια φαρμακευτική δαπάνη, που έχει ως αποτέλεσμα τις υπέρογκες επιβαρύνσεις των εταιρειών (clawback και rebate). «Θα κάνω μια εικασία: Όταν έχεις 55% clawback και rebate για ένα προϊόν που το πουλάς 4 ευρώ, φτάνεις να εισπράττεις τελικά 1,90 ευρώ. Το 2,10 στο έχει πάρει πίσω το κράτος με clawback και rebate. Άρα μπορεί η αρχική τιμή να είναι συμφέρουσα, η ουσιαστική τιμή όμως να μην είναι συμφέρουσα», ανέφερε γενικός γραμματέας του ΠΣΦ, Θεόδωρος Σκυλακάκης, αναφερόμενος στους πιθανούς λόγους.
Σημειώνεται ότι η φαρμακευτική νομοθεσία προβλέπει τήρηση 3μηνου αποθέματος από τις βιομηχανίες, πώληση τουλάχιστον της συνταγογραφούμενης ποσότητας σε μηνιαία προσαυξημένη κατά 25% βάση και τέλος διαρκή ικανοποίηση των συνήθων παραγγελιών των χονδρεμπόρων.
Οι 9 εταιρείες
Οι φαρμακαποθηκάριοι έδωσαν στη δημοσιότητα και τα έγγραφα που στάλθηκαν τον περασμένο Νοέμβριο και Δεκέμβριο στον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΟΦ), με τις εννέα φαρμακευτικές εταιρείες, οι οποίες φέρονται να υποεφοδιάζουν την αγορά με φάρμακα.
Στην πρώτη επιστολή στις 22 Νοεμβρίου, αναφέρονται οι εταιρείες: Novartis (8 φάρμακα), Sanofi (6 φάρμακα), Merck Φαρμακευτική (5 φάρμακα), Astra-Zeneca (5 φάρμακα) και Takeda (4 φάρμακα), με την αναφορά πως «έχουν μειώσει αδικαιολόγητα, παράνομα και επικίνδυνα (κατά την κρίση μας πάντα) τις εν Ελλάδι εισαγόμενες και διατιθέμενες ποσότητες συγκεκριμένων σκευασμάτων τους«.
Στη δεύτερη επιστολή τους (8 Δεκεμβρίου) προς τους ίδιους αποδέκτες, αναφέρονται 4 ακόμη επιχειρήσεις: Meda Pharmaceuticals (3 φάρμακα), Janssen Cilag Φαρμακευτική (4 φάρμακα), Ferring Ελλάς (3 φάρμακα) και Vianex ΑΕ (5 φάρμακα).
Φαρμακαποθήκες «βιτρίνες» και επιχειρήσεις «σκούπα»
Μέρος της ευθύνης επέρριψαν και σε ορισμένες μικρές φαρμακαποθήκες, οι οποίες σε συνεργασία με μερίδα φαρμακείων, εξάγουν φάρμακα που πωλούνται από τους φαρμακευτικούς συνεταιρισμούς με προορισμό τον ασθενή.
Μάλιστα, όπως τονίστηκε, οι δύο φαρμακαποθήκες στις οποίες μπήκε λουκέτο, στο πλαίσιο των ελέγχων που διέταξε ο Υπουργός Υγείας, δεν είναι καν μέλη του Συλλόγου.
«Οι συγκεκριμένες φαρμακαποθήκες, όπως και όλες όσες δημιουργήθηκαν με την εργαλειοθήκη του ΟΟΣΑ, όχι μόνο δεν είναι μέλη μας, αλλά ούτε έχουν περάσει έξω από τα γραφεία μας», υπογράμμισε η κ. Μαρκάκη.
Υπενθυμίζεται ότι κατά τα χρόνια της οικονομικής κρίσης επιβλήθηκε νόμος από την εργαλειοθήκη του ΟΟΣΑ που επιτρέπει τη λειτουργία φαρμακαποθηκών μόνο με μία σφραγίδα, χωρίς συγκεκριμένες προϋποθέσεις (π.χ. για τα τετραγωνικά και το απαραίτητο απόθεμα φαρμάκων).
Όπως τόνισε ο κ. Σκυλακάκης, τα τελευταία χρόνια, έχουν αδειοδοτηθεί υπό αυτό το καθεστώς περίπου 60 φαρμακαποθήκες.
Τα μέλη του ΔΣ του Συλλόγου αναφέρθηκαν και στις επιχειρήσεις «σκούπα» στα φαρμακεία, δηλαδή το φαινόμενο κατά το οποίο κυκλώματα αγοράζουν ως δήθεν ιδιώτες φάρμακα από τα φαρμακεία σε χαμηλές τιμές και με την ανοχή των φαρμακοποιών τα εξάγουν στο εξωτερικό σε υψηλές τιμές, αφήνοντας ακάλυπτη την ελληνική αγορά φαρμάκου.
Τέλος, άφησαν να εννοηθεί ότι και φαρμακεία εξάγουν παρανόμως σκευάσματα, τα οποία προμηθεύονται απευθείας από εταιρείες. Ενδεικτικά ανέφεραν πως ένα συγκεκριμένο σκεύασμα πολυεθνικής εταιρείας, που δεν προμηθεύει αποθήκες, αλλά μόνο φαρμακεία, βρέθηκε στη λίστα με τα σκευάσματα που έχουν εξαχθεί από την Ελλάδα.
Δευτερευούσης σημασίας οι παράλληλες εξαγωγές
Οι εκπρόσωποι των φαρμακαποθηκάριων αναφέρθηκαν και στις «παράλληλες εξαγωγές» φαρμάκων, επισημαίνοντας ότι πρόκειται για μία νόμιμη δραστηριότητα, η οποία αποτελεί έναν από τους λόγους των ελλείψεων, αλλά όχι τον πρωτεύοντα.
Όπως υποστήριξαν, οι καταγγελίες από την πλευρά των υπόλοιπων μετεχόντων στην εφοδιαστική αλυσίδα αλλά και του υπουργείου Υγείας για «ελλείψεις φαρμάκων εξαιτίας των παράλληλων εξαγωγών» που κάνουν οι φαρμακαποθήκες δεν ευσταθούν, δεδομένου ότι βρίσκονται σε απαγόρευση εξαγωγών πάνω από 200 κωδικοί φαρμάκων και το πρόβλημα δεν έχει αποκατασταθεί.
Μάλιστα, όπως επεσήμαναν, το ύψος των νόμιμων παράλληλων εξαγωγών προ 15ετίας ήταν 1,2 δισ. ενώ το 2021 μειώθηκε στα 400 εκατ. (- 66%).
Ομαλοποιείται σταδιακά η κατάσταση στην αγορά
Σε ότι αφορά την κατάσταση στην φαρμακευτική αγορά σήμερα, το ΔΣ του Συλλόγου τόνισε ότι αυτή σταδιακά ομαλοποιείται, κυρίως στα αντιπυρετικά (παρακεταμόλη) και αντιβηχικά φάρμακα. Συγχρόνως, η λίστα που ανήρτησε ο ΕΟΦ δείχνει να αρχίζει να λειτουργεί και φαίνεται ότι οι ασθενείς στρέφονται προς τα ελληνικά γενόσημα σε αυτή την θεραπευτική κατηγορία. Εντούτοις, δεν φαίνεται καμία ιδιαίτερη βελτίωση στα παιδιατρικά αντιβιοτικά σιρόπια, τα οποία εξακολουθούν να είναι σε έλλειψη, ενώ δεν υπάρχουν εναλλακτικές επιλογές με γενόσημα.
Για την αντιμετώπιση των ελλείψεων, τα αιτήματα των φαρμακαποθηκαρίων περιλαμβάνουν την τήρηση του νόμου και παράλληλα τον έλεγχο αυτής και στους 3 κρίκους της αλυσίδας, καθώς και την θέσπιση υποχρεωτικής, ηλεκτρονικής συνταγογράφησης σε όλα τα προϊόντα του θετικού καταλόγου αποζημίωσης.
Σήμερα, δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα 94 ιδιωτικές και 42 συνεταιριστικές φαρμακαποθήκες που απασχολούν 4.000 εργαζόμενους. Ο τζίρος της εξωνοσοκομειακής αγοράς φαρμάκου το 2021 ανήλθε σε 3,640 δισ. για τις ιδιωτικές και 1,410 δισ. για τις συνεταιριστικές.
