Ιδιαίτερα υποσχόμενα είναι τα αποτελέσματα της φωτοδυναμικής θεραπείας κατά του καρκίνου του πνεύμονα. Η μέθοδος, η οποία ξεκίνησε να εφαρμόζεται πρόσφατα στη χώρα μας, μπορεί να επιτύχει συρρίκνωση του όγκου έως και κατά 85%.
Ο καρκίνος του πνεύμονα είναι ο συχνότερος καρκίνος στον άνδρα και ο τρίτος σε συχνότητα στη γυναίκα, αλλά συνολικά ο πρώτος στον γενικό πληθυσμό. Στην Ελλάδα διαγιγνώσκονται περίπου 10.000 νέα περιστατικά κάθε χρόνο.
Η νόσος χωρίζεται σε δύο βασικές κατηγορίες: το μικροκυτταρικό καρκίνωμα και το μη μικροκυτταρικό καρκίνωμα, ενώ ιδιαίτερη συχνότητα στην κακοήθεια των πνευμόνων αποτελεί το μεσοθηλίωμα, το οποίο είναι όγκος κατά 90% κακοήθης (μεταστατικός) που εξορμάται από τη μεμβράνη που καλύπτει τον πνεύμονα (υπεζωκότα).
«Η φωτοδυναμική θεραπεία έχει έγκριση για τον μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα και το μεσοθηλίωμα. Η μέθοδος ανήκει στις συμπληρωματικές, δεδομένου ότι η βασική και πλέον σωτήρια μέθοδος για τον καρκίνο του πνεύμονα είναι η ριζική χειρουργική αφαίρεση», αναφέρει στο Insider ο Θωρακοχειρουργός – Αγγειοχειρουργός, Κωνσταντίνος Μαρκόπουλος.
Η μέθοδος καταστρέφει εκλεκτικά τα καρκινικά κύτταρα, χωρίς να επηρεάζει τους παρακείμενους ιστούς, μπορεί να επαναληφθεί όσες φορές χρειαστεί (δεν έχει όρια όπως οι ακτινοβολίες) και συνδυάζεται και με χημειοθεραπεία και ανοσοθεραπεία.
- Κύριε Μαρκόπουλε, τι ακριβώς είναι η φωτοδυναμική θεραπεία και για ποιους ασθενείς ενδείκνυται;
Η φωτοδυναμική θεραπεία για τον καρκίνο του πνεύμονα είναι μια μορφή απομείωσης του μεγέθους του όγκου, με την καταστροφή των καρκινικών κυττάρων. Η μέθοδος βασίζεται στην πρόκληση αλυσίδας ενδοκυτταρικών αντιδράσεων. Αυτό επιτυγχάνεται με τον «βομβαρδισμό» του όγκου με ισχυρή ενέργεια μέσω laser στο ορατό φάσμα φωτός.
Η φωτοδυναμική θεραπεία ενδείκνυται στις εξής περιπτώσεις:
• Αδυναμία χειρουργικής επέμβασης λόγω αναπνευστικής ανεπάρκειας (ΧΑΠ), τετάρτου βαθμού καρδιακής ανεπάρκειας ή άλλων αιτιών
• Υποτροπή χειρουργηθέντος όγκου
• Όγκος που αποφράσσει κύριο βρόγχο και προκαλεί δύσπνοια
• Ανεγχείρητοι όγκοι σε συνδυασμό με ανοσοθεραπεία
• Εκτεταμένα μεσοθηλιώματα
- Ποιος είναι ο μηχανισμός δράσης της;
Ο μηχανισμός δράσης της φωτοδυναμικής θεραπείας στηρίζεται στην ενδοφλέβια χορήγηση μιας ουσίας (φωτοπορφυρίνη), η οποία σε 48 ώρες εγκαθίσταται εκλεκτικά στα καρκινικά κύτταρα του καρκίνου πνεύμονα και ιδιαίτερα του μη μικροκυτταρικού καρκίνου. Όταν παρέλθει το 48ωρο, εισάγουμε ίνες Laser μέσα στον όγκο και χορηγούμε ορατό φως σε συγκεκριμένο μήκος κύματος. Αυτή η ενέργεια προκαλεί διάσπαση του καρκινικού κυττάρου και καταστροφή του σε απόσταση μέχρι 2cm από την ίνα. Αυτός ο μηχανισμός είναι γνωστός 3 δεκαετίες τώρα, αλλά είναι η πρώτη φορά που δοκιμάζεται ενδοπνευμονικά. Μέχρι τώρα η εφαρμογή γινόταν μόνο μέσω βρογχοσκοπίου σε όγκους που προκαλούσαν στένωση ή απόφραξη βρόγχου.
- Ποια είναι η διαδικασία κατά την εφαρμογή της και ποια η διάρκεια της θεραπείας;
Η διαδικασία περιλαμβάνει τρία στάδια. Το πρώτο στάδιο περιλαμβάνει τη μελέτη του όγκου (μέγεθος, γειτνίαση με μεγάλα αγγεία και γειτνίαση με βρόγχο) καθώς και εκτίμηση του πόσες ίνες laser απαιτούνται να εισχωρήσουν στον όγκο και πού. Το δεύτερο στάδιο περιλαμβάνει την εφαρμογή της θεραπείας με είσοδο laser στα προσχεδιασμένα σημεία και βομβαρδισμό για 15-45 λεπτά, ανάλογα με τον σχεδιασμό. Και το τρίτο στάδιο είναι η νοσηλεία για μία εβδομάδα για την αντιμετώπιση τυχόν επιπλοκών (αιμορραγία, οίδημα πνεύμονα, φωτοφοβία, φωτοαλλεργία).
- Πόσο καιρό εφαρμόζεται σε διεθνές επίπεδο και πόσο στην Ελλάδα;
Διεθνώς εφαρμόζεται σε επιλεγμένα περιστατικά σε 3-4 κέντρα. Στην Ελλάδα ξεκίνησε εξαιρετικά πρόσφατα, με ελπιδοφόρα αποτελέσματα.
- Τι δείχνει η διεθνής εμπειρία για την αποτελεσματικότητά της;
Η διεθνής ιατρική εμπειρία είναι ιδιαίτερα αισιόδοξη. Έχει ήδη αναδείξει μείωση όγκων 30-85%, αλλά στα περισσότερα περιστατικά 50-60%. Το μεγάλο της πλεονέκτημα είναι ότι δύναται να επαναληφθεί χωρίς φόβο ή όριο χρόνου και επίσης, ότι δύναται να συνδυαστεί με χημειοθεραπεία ή ακτινοβολία τοπική. Μέχρι τώρα η εφαρμογή είναι σε ανεγχείρητους όγκους και σε επιλεγμένα περιστατικά.
- Από ποιους παράγοντες εξαρτάται η αποτελεσματικότητά της;
Η αποτελεσματικότητα εξαρτάται από πολλούς παράγοντες: Πρώτον και κυριότερο, από την προεγχειρητική μελέτη τοποθέτησης ινών laser, σε ποιο βάθος και σε ποια σημεία, αλλά εξίσου σημαντικό ρόλο παίζει και ο χρόνος βομβαρδισμού με ενέργεια. Επιπλέον, ρόλο σοβαρό παίζει η καλή αιμάτωση του όγκου, διότι όταν ο όγκος έχει κεντρικές νεκρώσεις σημαίνει ότι δε φθάνει το αίμα, άρα ούτε η φωτοπορφορίνη, οπότε η μέθοδος δεν είναι αποτελεσματική. Αυτός ο σχεδιασμός απαιτεί εμπειρία και αποφασιστικότητα. Επίσης, η αποτελεσματικότητα είναι μειωμένη όταν έχει προηγηθεί ακτινοθεραπεία.
- Πόσο ασφαλής είναι; Υπάρχουν αντενδείξεις και πιθανές επιπλοκές;
Όλες οι επεμβατικές διαδικασίες έχουν πιθανότητες επιπλοκών, για τις οποίες ο ασθενής πρέπει να είναι ενήμερος. Η σημαντικότερη επιπλοκή, ωστόσο, η οποία είναι σπάνια, είναι η αιμορραγία η οποία προκύπτει όταν ο όγκος διηθεί σημαντικό αγγείο της περιοχής, οπότε η καταστρεπτική επίδραση της μεθόδου στον όγκο προκαλεί καταστροφή του τοιχώματος του αγγείου και αιμορραγία. Υπάρχει, όμως, και μια απολύτως αναμενόμενη αντίδραση-επιπλοκή που είναι η φωτοευαισθησία που προκαλεί η εγχυμένη ουσία στον οργανισμό. Εμφανίζεται εντός των πρώτων 15 ημερών φωτοευαισθησία σε δέρμα και επιπεφυκότα του οφθαλμού και ο ασθενής δεν πρέπει να έρθει σε επαφή με ηλιακό φως για ένα μήνα. Κινείται ακόμα και μέσα στο σπίτι του με καλυμμένα άκρα και γυαλιά ηλίου. Ωστόσο, αυτή η δυσκολία αντιρροπίζεται από τη σοβαρή μείωση μεγέθους του όγκου που απελευθερώνει αναπνευστική επιφάνεια και τον καθιστά συχνά χειρουργήσιμο.
Photo: Getty Images
