Οι καρδιαγγειακές παθήσεις ευθύνονται για περισσότερους από 20,5 εκατομμύρια θανάτους κάθε χρόνο και αποτελούν πρώτη αιτία νοσηρότητας και θνητότητας διεθνώς, μετά τα τροχαία ατυχήματα. Μια νέα μελέτη ερευνητών του University College London φανερώνει ότι η πλειονότητα των θανάτων από εμφράγματα και εγκεφαλικά επεισόδια θα μπορούσαν να αποφευχθούν αν σχεδόν το σύνολο του πληθυσμού της χώρας ηλικίας 50 ετών και άνω λάμβανε προληπτικά, μέσω ενός προγράμματος ένα πολυχάπι την ημέρα. Όπως επισημαίνουν οι ερευνητές του UCL, το πολυχάπι πρέπει να συνδυάζει μια στατίνη με τρία αντιυπερτασικά σκευάσματα, χαμηλής δόσης για μέγιστο όφελος με τον μικρότερο κίνδυνο παρενεργειών.
Στη Μ. Βρετανία περισσότερο από 7 εκατ. ασθενείς νοσούν από καρδιαγγειακές παθήσεις και ετησίως καταγράφονται περίπου 100.000 εμφράγματα του μυοκαρδίου και άλλα 100.000 εγκεφαλικά επεισόδια.
Σε ένα άρθρο γνώμης της βρετανικής επιστημονικής επιθεώρησης British Medical Journal, που εκδίδει ο Βρετανικός Ιατρικός Σύλλογος, οι συγγραφείς επεσήμαναν πως η υλοποίηση αυτού του προληπτικού προγράμματος θα μπορούσε να προλάβει την εκδήλωση των καρδιαγγειακών νοσημάτων. Γι αυτό άλλωστε και το κριτήριο για τη συμμετοχή των πολιτών θα μπορούσε να είναι μόνο η ηλικία. Η χάραξη μιας τέτοιας πολιτικής υγείας είναι δυνατόν να υποκαταστήσει τον 5ετή έλεγχο στις δομές του NHS, στον οποίο υποβάλλονται τα άτομα ηλικίας 40 ετών έως 70 ετών που λαμβάνουν μια στατίνη για τη ρύθμιση της χοληστερόλης τους ή λαμβάνουν αντιυπερτασικά για την ρύθμιση της αρτηριακής τους πίεσης. Σύμφωνα με τους ερευνητές του UCL, ακόμα κι αν μόλις το 8% του ενδεδειγμένου πληθυσμού (ηλικίας 50 ετών κι άνω) έπαιρνε το πολυχάπι, τα οφέλη του προγράμματος θα ήταν πολύ μεγαλύτερα από αυτά του 5ετούς ελέγχου με τσεκ-απ στο NHS.
Η ιδέα ενός πολυχαπιού για την θωράκιση της καρδιαγγειακής υγείας δεν είναι καινούρια. Μια εμβληματική μελέτη του 2003, υπολόγισε ότι ένα πολυχάπι την ημέρα σε όλο τον μεσήλικο πληθυσμό ηλικίας 55 ετών και άνω, θα μπορούσε να προλάβει το 80% των εμφραγμάτων του μυοκαρδίου και των εγκεφαλικών επεισοδίων. Όπως υπογραμμίζει ένας εκ των συγγραφέων της νέας μελέτης (του 2024), ο καθηγητής Aroon Hingorani στο Ινστιτούτο Καρδιαγγειακών Επιστημών του UCL, «το προληπτικό πρόγραμμα υγείας (Health Check) του NHS δεν προχωρά καλά. Η συμμετοχή είναι απογοητευτική, μόνο 4 στους 10 πολίτες κλείνουν ραντεβού για τσεκ-απ και μια μεγάλη μερίδα πολιτών που θα μπορούσε να ωφεληθεί από τη συνταγογράφηση φαρμάκων, μένει εκτός. Επιπλέον τα «εργαλεία» πρόβλεψης του καρδιαγγειακού κινδύνου δεν αποδίδουν ικανοποιητικά. Δεν μπορούν να προβλέψουν ποιοι θα πάθουν έμφραγμα ή εγκεφαλικό επεισόδιο, γιατί η πλειονότητα των περιστατικών συμβαίνει σε ανθρώπους που αντιμετωπίζουν μέτριο κίνδυνο».
Ο καθηγητής Aroon Hingorani προσθέτει πως η Μ. Βρετανία μπορεί να τα καταφέρει καλύτερα στην πρόληψη, επιλέγοντας μια παρέμβαση που καλύπτει μεγάλο τμήμα του πληθυσμού αντί να στοχεύει σε μια μικρή ομάδα. Το πρόγραμμα που χορηγεί ένα πολυχάπι σε πολλούς είναι απλό, αποτελεσματικό και χαμηλού κόστους, καθώς τα εκτός πατέντας φάρμακα είναι φθηνά. Οι στατίνες είναι οικονομικά σκευάσματα, με ελάχιστες παρενέργειες και αν συνδυαστούν με τρία αντιυπερτασικά χαμηλής δόσης επιτυγχάνεται το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα με τον μικρότερο κίνδυνο, όπως εξηγεί ο καθηγητής. Άλλωστε μια τυχαιοποιημένη μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2019, έδειξε ότι η 5ετής λήψη ενός πολυχαπιού μείωσε τα εμφράγματα και τα εγκεφαλικά επεισόδια κατά 30%, σε επαρχίες του Ιράν.
Στη νέα μελέτη μετανάλυσης, οι ερευνητές του UCL συνέκριναν το τρέχον προληπτικό πρόγραμμα του NHS με την λήψη του πολυχαπιού και υπολόγισαν ότι το δεύτερο θα μπορούσε να έχει 2πλάσια αποτελέσματα. Δηλαδή θα κερδίζονταν διπλάσιες ζωές ασθενών και διπλάσια χρόνια ζωής χωρίς εμφράγματα, εγκεφαλικά επεισόδια και τις επιπλοκές τους. Όπως λέει ένας εκ των συγγραφέων της μελέτης, ο καθηγητής Sir Nicholas Wald από το Ινστιτούτο Informatics Υγείας του UCL το προληπτικό πρόγραμμα με το πολυχάπι που είναι σχεδιασμένο ώστε να προλαμβάνει τη νόσηση μπορεί να συγκριθεί με άλλα προγράμματα δημόσιας υγείας όπως οι προληπτικοί εμβολιασμοί και η μείωση της περιεκτικότητας του αλατιού στα τρόφιμα.
Από την εγχώρια επιστημονική κοινότητα, ο καθηγητής καρδιολογίας Κωνσταντίνος Τούτουζας, πρόεδρος της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας σχολιάζει τα νέα ευρήματα από το ετήσιο Συνέδριο του Αμερικανικού Κολλεγίου Καρδιολογίας (American College of Cardiology) στο Chicago των ΗΠΑ, όπου βρίσκεται και σημειώνει: «Πρόκειται για μια πολύ σημαντική μελέτη που αναδεικνύει τον ρόλο της πρωτογενούς πρόληψης. Όταν πραγματικά καταφέρνουμε να φτάσουμε τους στόχους της πρωτογενούς πρόληψης στην τιμή της αρτηριακής πίεσης, στην LDL χοληστερόλη και στην γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη, είτε το πετυχαίνουμε με προσπάθεια μόνοι μας (με υγιεινό τρόπο ζωής και άσκηση) είτε μέσω ενός φαρμάκου-που σε αυτήν την περίπτωση το λαμβάνουν οι πολίτες σε ένα χάπι- επιτυγχάνεται σημαντικό αποτέλεσμα στη μείωση της νοσηρότητας και της θνησιμότητας από τα εμφράγματα του μυοκαρδίου, τα εγκεφαλικά επεισόδια και εν γένει τις καρδιαγγειακές παθήσεις. Αυτή η μελέτη λοιπόν είναι ένα ακόμα λιθαράκι στην απόδειξη ότι η πρόληψη μπορεί να μειώσει πολύ τα καρδιαγγειακά συμβάντα και σε αυτό το πλαίσιο πρέπει όλοι μας να συμμετάσχουμε σε προληπτικά προγράμματα καρδιαγγειακού κινδύνου, όπως αυτό που είναι σε εξέλιξη τώρα στην Ελλάδα.»
