Οι παγκόσμιες τιμές του πετρελαίου θα εξακολουθούσαν να ανεβαίνουν, ακόμα κι αν η Ρωσία δεν εισέβαλε στην Ουκρανία. O πόλεμος που ξεκίνησε πριν από λίγες ημέρες στην Ανατολική Ευρώπη δεν είναι ο πρωταρχικός παράγοντας που ωθεί ανοδικά τις τιμές πετρελαίου, οι οποίες είχαν πάρει την ανιούσα πολύ πριν από τη ρωσική εισβολή. Παράγοντες της διεθνούς αγοράς επισημαίνουν ότι η παγκόσμια οικονομική ανάκαμψη και οι διεθνείς και εθνικές δεσμεύσεις για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής οδηγούν αναπόφευκτα σε περιορισμό των επενδύσεων και των αποθεμάτων ενώ από την άλλη, πολλά κράτη δεν είναι έτοιμα να επισπεύσουν το βηματισμό τους προς ένα πράσινο μέλλον και βασίζοντα στα ανεπαρκή ορυκτά για να καλύψουν το κενό.
Καθώς η οικονομία ανακάμπτει από την διετή ύφεση που προκλήθηκε από τον COVID-19, μια άλλη κρίση, η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία μεταθέτει το παγκόσμιο ενδιαφέρον από τη Μέση Ανατολή, η οποία παραδοσιακά χαρακτηρίζεται ως ένα «καζάνι που βράζει», στην Ανατολική Ευρώπη.
Αλλά ακόμη και πριν τα τανκς του Πούτιν περάσουν τα σύνορα της Ουκρανίας, οι τιμές του πετρελαίου είχαν ήδη σημειώσει άνοδο κατά 20 δολάρια το βαρέλι από τις αρχές του 2022.
Η τρέχουσα διαταραχή στην αγορά καυσίμων υποδηλώνει προφανώς μια αναδιάρθρωση του εμπορίου καυσίμων, αλλά η παρούσα αστάθεια τιμών φαίνεται να αντανακλά τρεις τάσεις. Πρώτον, καθώς η παγκόσμια οικονομία ξυπνά από τη διετή παύση λόγω της πανδημίας, η αυξημένη ζήτηση για πετρέλαιο δεν καλύπτεται από επαρκείς προμήθειες πετρελαίου και φυσικού αερίου. Η αύξηση κατά 400.000 βαρέλια την ημέρα από τις χώρες του ΟΠΕΚ και τη Ρωσία είναι σημαντικά μικρότερη από εκείνη που έχει ανάγκη η παγκόσμια οικονομική ανάκαμψη.
Όμως, η ανισορροπία προσφοράς και ζήτησης αντανακλά ένα ακόμη πρόβλημα, το οποίο εστιάζει στη συμμαχία του ΟΠΕΚ και της Ρωσίας. Ο ΟΠΕΚ είναι ένας οργανισμός ο οποίος περιλαμβάνει κάποιους από τους μεγαλύτερους παραγωγούς πετρελαίου στον κόσμο, οι περισσότεροι από τους οποίους βρίσκονται στη Μέση Ανατολή και την Αφρική. Η δραστηριότητα του καρτέλ αυτή τη στιγμή φέρνει μνήμες από τις αυξήσεις των τιμών του πετρελαίου κατά τη δεκαετία του 1970, αλλά αυτή τη φορά δείχνει να είναι χειρότερη καθώς το ήμισυ της παγκόσμιας προσφοράς πετρελαίου ελέγχεται από ένα φαινομενικά πιο ισχυρό καρτέλ.
Ακόμη, οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να αντισταθμίσουν τις τιμές που επιβάλλει τελικά ο ΟΠΕΚ, αλλά επέλεξαν να μην το κάνουν επειδή η κυβέρνηση Μπάιντεν φαίνεται προσηλωμένη στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Η πίεση για την αντικατάσταση των ορυκτών καυσίμων εντείνεται, γεγονός που υποβαθμίζει τις επενδύσεις στην εξόρυξη άνθρακα και τις γεωτρήσεις πετρελαίου. Ακόμη και το πιο καθαρό από ορυκτά καύσιμα, το φυσικό αέριο, τίθεται υπό αμφισβήτηση όταν περνά από το μικροσκόπιο της πράσινης ανάπτυξης.
Παράλληλα, ενώ οι υψηλότερες τιμές του πετρελαίου θα μπορούσαν αυτόματα να ενθαρρύνουν νέες επενδύσεις σε γεωτρήσεις πετρελαίου, fracking και διύλιση φυσικού αερίου τα τελευταία χρόνια, η πολιτική και η κανονιστική αβεβαιότητα αποδυναμώνουν την ικανότητα της κυβέρνησης Μπάιντεν να πείσει τους παραγωγούς πετρελαίου και φυσικού αερίου να παράξουν περισσότερα.
Έτσι, η βραχυπρόθεσμη ικανότητα των ΗΠΑ να αντισταθμίσουν την ικανότητα της Ρωσίας και του ΟΠΕΚ να επηρεάζουν τις τιμές είναι αδύναμη.
Η επίδραση των ΑΠΕ και του φυσικού αερίου στις τιμές πετρελαίου
Οι τιμές θα μπορούσαν να μειωθούν εάν οι επιστήμονες και οι μηχανικοί αναπτύξουν μια αποτελεσματική τεχνολογία αποθήκευσης για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ώστε να καταστούν μια αξιόπιστη πηγή ενέργειας 24/7 για τον κόσμο. Ωστόσο, αυτή η επιλογή δεν είναι ακόμη εφικτή τουλάχιστον για τα επόμενα 10 χρόνια.
Ομοίως η αγορά και οι θεσμικοί φορείς πρέπει να προσδώσουν μια πιο λειτουργική την έννοια όταν μιλάμε για συνδυασμό φυσικού αερίου και ΑΠΕ. Αυτό απαιτεί την κατανόηση και τη συνεργασία των υποστηρικτών λήψης ρηξικέλευθων μέτρων κατά της κλιματικής αλλαγής ώστε να επιτραπεί στις αρχές να προσαρμόσουν τις πολιτικές και τους κανονισμούς τους και να ενθαρρύνουν τις επενδύσεις του ιδιωτικού τομέα τόσο σε LNG όσο και σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Σε οποιοδήποτε από τα παραπάνω σενάρια, ο έλεγχος του ΟΠΕΚ και της Ρωσίας στις προμήθειες πετρελαίου αποδυναμώνεται από την άνοδο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και του LNG. Και αυτή θα μπορούσε να είναι μια καλή προοπτική.
