Γερό σφυροκόπημα δέχθηκαν οι διεθνείς αγορές την εβδομάδα που ολοκληρώθηκε, υπό το βάρος του κοροναϊού ο οποίος συνεχίζει να εξαπλώνεται ραγδαία σε διεθνές επίπεδο. Ωστόσο, η βίαιη διόρθωση στις αγορές δεν είναι αποτέλεσμα μόνο της έξαρσης της επιδημίας αλλά και των χειρισμών αρκετών εκ των ισχυρότερων κεντρικών τραπεζών, και πόσο δε ενός έντονου κερδοσκοπισμού που επικρατούσε στα χρηματιστήρια.
Από την ευφορία των αγορών στο ξέφρενο sell off
Την ευφορία που κυριαρχούσε εδώ και μήνες στις αγορές, με τη Wall Street να σπάει το ένα ρεκόρ μετά το άλλο και τις εταιρείες να χαράζουν μια εκρηκτική πορεία που δεν συνάδει με το παρόν, ήρθε να «γκρεμίσει» ή καλύτερα να διορθώσει ο κοροναϊός.
Ενδεικτικό είναι πως οι δείκτες της Wall βίωσαν το ταχύτερο γκρέμισμα από το «αιματηρό» για τις αγορές 2008. Σε επίπεδα εβδομάδας ο δείκτης S&P 500 έχασε 300 μονάδες ή 11,5%. Ανάλογη πορεία ακολούθησε ο Dow Jones, χάνοντας σωρευτικά 3.600 μονάδες σημειώνοντας πτώση 12,4%, και ο Nasdaq που διολίσθησε 10,5% χάνοντας 717 μονάδες. Σε ιστορικά χαμηλά κινήθηκε και η απόδοση του αμερικανικού 10ετούς ομολόγου στο 1,13% και του 30ετούς ομολόγου στο 1,65%. Ο δείκτης μεταβλητότητας VIX γνωστός ως «δείκτης φόβου» που αποτυπώνει την αναμενόμενη μεταβλητότητα της αγοράς για τις επόμενες 30 ημέρες ενισχύθηκε κατά 134,84% από τις 22,25 μονάδες τη Δευτέρα στις 40,11 μονάδες την Παρασκευή.
«Βουτιά» κατέγραψαν και τα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια (σε εβδομαδιαία βάση) με τον DAX στη Φρανκφούρτη να σημειώνει απώλειες 4,33% τον FTSE 100 στο Λονδίνο 3,39%, τον CAC 40 στο Παρίσι 3,77%, τον IBEX 35 στη Μαδρίτη 3,15% και τον FTSE ΜΙΒ στο Μιλάνο στο 4%. Συνολικά εξανεμίστηκαν πάνω από 6 τρισ. δολάρια από τις διεθνείς αγορές στην εβδομάδα που έκλεισε την Παρασκευή.
Φόβοι για ύφεση
Τον κώδωνα του κινδύνου έκρουσαν τόσο η Goldman Sachs όσο και η Citi προβλέποντας πως οι αμερικανικές εταιρείες δεν θα αυξήσουν τα κέρδη τους το 2020, ενώ προειδοποιούν πως αν ο ιός εξελιχθεί σε πανδημία τότε τα διεθνή χρηματιστήρια θα υποστούν μεγαλύτερες απώλειες, με την παγκόσμια οικονομία να ρίχνει περαιτέρω ρυθμούς. «Εάν υπάρξει πανδημία, τότε αναπόφευκτα η αμερικανική – και στη συνέχεια – η παγκόσμια οικονομία θα βυθιστούν σε ύφεση, τουλάχιστον για το πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους», εκτιμούν οι αναλυτές της Moody’s. Σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, στην ιστορία του δείκτη S&P 500, οι πιο «βίαιες» διορθώσεις διαρκούν κατά μέσο όρο 26 ημέρες με διόρθωση 7,9%. Αυτό που προκαλεί φόβο και πανικό ωστόσο δεν είναι οι απώλειες που κατέγραψαν τα διεθνή χρηματιστήρια, αλλά η ταχύτητα αυτών με την πιθανή επιστροφή της bear market. Μια διόρθωση της τάξης του 10% είναι φυσιολογική για την bull market, αλλά αυτό κάλλιστα μπορεί να πυροδοτήσει ένα χτύπημα που μπορεί να φτάσει και να ξεπεράσει το 20% όπως αναφέρουν διεθνείς αναλυτές.
Από τη νομισματική στη δημοσιονομική πολιτική
Και η κατάσταση δεν μένει εκεί. Ο κοροναϊός έρχεται να προστεθεί σε ένα ήδη επιβαρυμένο οικονομικό outlook, που πλαισιώνεται από μια «ωρολογιακή βόμβα» εταιρικού χρέους, από τη συνολική επιβράδυνση των «ατμομηχανών» της παγκόσμιας οικονομίας και από την πλειονότητα εξάντλησης των εργαλείων νομισματικής πολιτικής από τις κεντρικές τράπεζες. Είναι ξεκάθαρο πως η νομισματική πολιτική δεν μπορεί να προσφέρει ουσιαστικά στην αντιμετώπιση μιας ύφεσης που προκαλείται από μια επιδημία. Άλλωστε και πριν κάνει την εμφάνισή του ο κοροναϊός, τα μέτρα που έλαβαν οι κεντρικές τράπεζες με διαφορετικά βαρίδια -εμπορική διένεξη, Brexit- δεν επέφεραν τα αναμενόμενα, διατηρώντας τη στασιμότητα. Ίσως και να είναι αυτός ο στόχος των κεντρικών τραπεζών προκειμένου να αποφύγουν μια βαθιά ύφεση. Να διατηρήσουν μια στασιμότητα όσο μπορούν, μέσω ενός μοντέλου Ιαπωνίας.
Εξάλλου τόσο η EKT όσο και η Fed δεν έχουν αφήσει ούτε θα αφήσουν τις αγορές να καταρρεύσουν -όπως έχουν δείξει άλλωστε- με την τελευταία να έχει να διαχειριστεί και την προεδρική εκλογική μάχη, με τον Ντόναλντ Τραμπ να καραδοκεί. Ακολουθώντας λοιπόν το «παιχνίδι» των αγορών πιθανότατα το επόμενο διάστημα οι ισχυρότερες κεντρικές τράπεζες να ανακοινώσουν νέα μετρα νομισματικής τόνωσης. Ωστόσο η κίνηση αυτή θα λειτουργήσει και πρόσθετα επιβαρυντικά για τα τραπεζικά και ασφαλιστικά συστήματα, διατηρώντας τις εταιρείες «ζόμπι» που φυτοζωούν πίσω από το βωμό του χρέους. Άρα είτε με τη μία είτε με την άλλη η «καυτή πατάτα» καταλήγει στα χέρια των εθνικών κυβερνήσεων και στη λήψη δημοσιονομικών μέτρων τόνωσης προκειμένου να αποφευχθεί μία ύφεση. Μία ύφεση που δεν θα προκληθεί από ένα μεγάλο σοκ αλλά από την συνδυασμένη επίδραση αρκετών μικρότερων κρίσεων μεσαίου μεγέθους, όπως είναι το «άτακτο» Brexit, οι γεωπολιτικές αστάθειες και ο κοροναϊός.
Αν ο κοροναϊός αποτελέσει μία ικανή συνθήκη ώστε να ρίξει τη χαριστική βολή σε μια σαθρά δομημένη παγκόσμια οικονομιά, θα φανεί από την εξέλιξή του και τα μέτρα που θα ληφθούν για τον περιορισμό του.
Φωτογραφία: Getty Images/ Ideal Image
