Μεγάλη κουβέντα έχει ανοίξει και πολύ μελάνι έχει χυθεί γύρω από το «καυτό» θέμα των κόκκινων δανείων, και για το πώς οι ελληνικές τράπεζες θα διαχειριστούν και θα φέρουν εις πέρας το στόχο για μείωση του όγκου των NPEs.
Όλοι πιέζουν και πιέζονται για τη συρρίκνωση μιας βάσης μη εξυπηρετούμενων δανείων που μπορεί σε πρώτο χρόνο να ρυθμίζονται, ωστόσο σύμφωνα με την ΤτΕ και πάλι κοκκινίζουν εντός ενός έτους. Αυτός ο φαύλος κύκλος διαχείρισης χρέους δείχνει να μην κλείνει και τα σενάρια για την αποτελεσματική δράση του «σχεδίου Ηρακλής» - που προσφέρει εγγυήσεις στις τιτλοποιήσεις των τραπεζών αγγίζοντας την τσέπη των φορολογούμενων - αλλά και για τον ερχομό του νέου πτωχευτικού κώδικα, έχουν φουντώσει.
Οι τράπεζες δεν κατάφεραν στα χρόνια της κρίσης να δώσουν λύσεις γύρω από το κομμάτι των NPEs είτε με κάποιο γενναίο κούρεμα του δανείου, είτε με την εφαρμογή του μηδενικού επιτοκίου για μέρος του δανείου (balloon payment), και πλέον οι εταιρείες διαχείρισης καλούνται να «βγάλουν τα κάστανα από τη φωτιά». Δεν είναι τυχαίο πως η Goldman Sachs στην τελευταία της έκθεση έκρουσε των κώδωνα του κινδύνου για τις ελληνικές τράπεζες, αναφέροντας πως εμφανίζουν το υψηλότερο ρίσκο εκτέλεσης στους στόχους μείωσης των κόκκινων δανείων στην Ευρωζώνη, ενώ για την περίοδο 2019-2022 μέρος των NPEs θα υλοποιηθεί μέσω των ανακτήσεων ενεργητικού ακινήτου.
Οι τράπεζες απέτυχαν οι servicers αναλαμβάνουν
Με το πλαίσιο του πτωχευτικού κώδικα να παραμένει άγνωστο στη μεγάλη του βάση και την άμμο στην κλεψύδρα του νόμου Κατσέλη να αδειάζει, η ανταπόκριση των δανειοληπτών είναι απογοητευτική, δυσχεραίνοντας ακόμα περισσότερο την όλη κατάσταση. Οι πλειστηριασμοί θα ξεκινήσουν από την 1 Μαΐου με τους servicers να καλούνται να δράσουν άμεσα και αποτελεσματικά εκεί που οι τράπεζες απέτυχαν και το ζήτημα είναι τι θα επιλέξουν να κάνουν, μιας και οι μαζικοί πλειστηριασμοί δεν συμφέρουν κανέναν. Το να βγουν στο σφυρί πολυτελείς κατοικίες από στρατηγικούς κακοπληρωτές που θεωρούν ότι βρίσκονται στο απυρόβλητο είναι δεκτό.
Ωστόσο επειδή «μαζί με τα ξερά καίγονται και τα χλωρά» όπως λέει και η παροιμία, θα πρέπει να υπάρξει προστασία και ρύθμιση των δανείων σε ανθρώπους που υπό το βάρος της μακρόχρονης κρίσης το εισόδημα τους συρρικνώθηκε ή και εξαφανίστηκε, μην μπορώντας να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους. Είναι κοινώς αποδεκτό πως καμία τράπεζα δεν θέλει και δεν μπορεί να διαχειριστεί ένα μικρό ακίνητο. Αυτός είναι και ο γρίφος γύρω από τις εταιρείες διαχείρισης κόκκινων δανείων, αν δηλαδή μπουν επιθετικά στο παιχνίδι, ρευστοποιώντας μαζικά περιουσίες, τότε θα υπάρξουν αλυσιδωτές αντιδράσεις που θα προκαλέσουν ισχυρούς τριγμούς στον κοινωνικό ιστό της χώρας. Funds θα αγοράζουν μαζικά ακίνητα σε ένα ποσοστό της τάξεως του 30%, μεταπουλώντας τα (στο 35% ή και παραπάνω) σε Έλληνες ή ξένους επενδυτές που με τη σειρά τους θα μπορούν να δημιουργήσουν ένα νέο επιχειρηματικό πλαίσιο. Με αυτό τον τρόπο δημιουργείται και μια νέα φουσκα εικονικής ανάπτυξης που θα συμπεριλάβει πολλούς τομείς μέσα όπως είναι αγορα του real estate, η χρυσή βίζα και οι Κινέζοι επενδυτές, και το Airbnb.
Από την άλλη, αν αφήσουν μεγάλα περιθώρια για διακανονισμό με τους δανειολήπτες και υπάρξουν νέες αθετήσεις δανείων τότε θα δημιουργηθεί πρόβλημα με τους ομολογιούχους και κυρίως με τους κατόχους της υψηλής διαβαθμισης (senior) που δεν θα μπορούν να λάβουν το αντίτιμο του κουπονιού. Αν δεν πληρωθεί το senior κομμάτι του ομολόγου τότε «σκάει» και το «σχέδιο Ηρακλής» με τους φορολογούμενους να πληρώνουν το μάρμαρο. Παράλληλα και οι ίδιοι οι servicers θα αντιμετωπίσουν προβλήματα επιβίωσης αν η όλη διαδικασία πάει πίσω.
Δύο είναι τα τινά
Το ιδανικό σενάριο είναι η ελληνική οικονομία να «τρέξει» με ισχυρούς ρυθμούς ανάπτυξης, το ελληνικό δημόσιο χρέος να συρρικνώνεται, να υπάρξουν καλύτερες δουλειές και μισθοί και ο κόσμος να μπορεί να αποπληρώνει με μεγαλύτερη ευκολία τα δάνειά του. Ωστόσο επειδή μιλάμε για την Ελλάδα και αυτό το σενάριο ίσως είναι και ουτοπικό αν συμπεριλάβουμε και το διεθνή χάρτη οικονομικών εξελίξεων, θα πρέπει να εξετάζουμε το ζήτημα των «κόκκινων» - και όχι μόνο- δανείων σε μια πιο ρεαλιστική βάση. Άρα οι servicers και οι τράπεζες έχουν να επιλέξουν. Είτε προχωρούν σε μαζικούς πλειστηριασμούς βελτιώνοντας τους αριθμούς και τη θέση τους αλλά ανοίγοντας τον «Ασκό του Αιόλου» όπως έγινε στην Ισπανία, είτε προσπαθούν να καμουφλάρουν μια πυριτιδαποθήκη αντλώντας δράσεις από την προθυμία του κόσμου να προχωρήσει σε ρύθμιση.
Προσωπικά θεωρώ πως το μονοπάτι των ρυθμίσεων είναι το ασφαλέστερο αυτή τη στιγμή ώστε να υπάρξει μεγαλύτερη σύμπνοια, αλλά κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί πως οι δανειολήπτες θα προβούν σε αυτή, μιας και δεν το έκαναν και το προηγούμενο διάστημα. Αν με το πέρας του χρόνου δεν υπάρξει κινητοποίηση των δανειοληπτών ώστε να ρυθμίσουν τα δάνειά τους τότε θα οδηγηθούμε σε πιο «άγριες» κινήσεις από τους servicers που κανείς δεν θέλει.
Τα περιθώρια στενεύουν επικίνδυνα και αν οι τράπεζες και οι κυβερνήσεις το προηγούμενο διάστημα απέφευγαν να διαχειριστούν τα «κόκκινα δάνεια» όπως ο διάολος το λιβάνι, πλέον καλούνται να κολυμπήσουν σε βαθιά νερά και μάλιστα γρήγορα μιας και το καλοκαίρι προμηνύεται «καυτό» για την ανθεκτικότητα των τεσσάρων συστημικών τραπεζών (stress test) ...
