Ροή
Η Ελλάδα είναι αναγκασμένη να επιστρέψει το 2023 σε πρωτογενή πλεονάσματα, έστω και οριακά, για να αποδείξει ότι τηρεί τις δεσμεύσεις της για μέτρα στήριξης μόνο αν έχει το περιθώριο και αν δεν διακυβεύει τους στόχους. Το πλαίσιο οικονομικής πολιτικής είναι τελείως διαφορετικό από αυτό που υπήρχε την περίοδο της πανδημίας και των 43 δισ. ευρώ μέτρων στήριξης.
Πάνε αυτά, ξεχάστε τα. Σε αυτή την κρίση ούτε ανάλογη ευελιξία υπάρχει, ούτε έστω κοινή πορεία αλληλεγγύης στο ενεργειακό ζήτημα διαφαίνεται σε ευρωπαϊκό πεδίο. Βεβαίως, αυτή η δημοσιονομική προσαρμογή και η στενότητα δεν ισχύει για όλους. Οι όροι που τώρα ισχύουν στην Ε.Ε. λένε πως υπάρχει ευελιξία για χώρες που δεν έχουν δημοσιονομικά προβλήματα. Έτσι, όσοι «έχουν» περιθώριο, όσοι δηλαδή δεν πιέζονται από το υψηλό τους χρέος (και κατά συνέπεια από τις αγορές), αυτοί δίνουν... ελεύθερα.
Έτσι, η Γερμανία έλαβε μέτρα αξίας 200 δισ. ευρώ για τη στήριξη των δικών της πολιτών και επιχειρήσεων. Για να καταλαβαίνουμε τα μεγέθη, πήρε μέτρα αξίας ίσης με το ετήσιο ελληνικό ΑΕΠ. Ο λόγος για μία κίνηση που προκάλεσε πολιτικές αντιδράσεις, και από την πλευρά του Έλληνα Πρωθυπουργού που επισήμανε πως είναι αδιανόητο αυτή τη στιγμή να μην υπάρχει ευρωπαϊκή αλληλεγγύη και να υπάρχουν χώρες οι οποίες ακολουθούν μία αυτόνομη πολιτική στήριξης των δικών τους κοινωνιών μόνο και μόνο επειδή έχουν την οικονομική και δημοσιονομική δυνατότητα.
Αλληλεγγύη βεβαίως ζήτησε και έλαβε ο «Βορράς» σε όρους υποχρεωτικής μείωσης της κατανάλωσης. Από όλους, και από τους «27». Αυτό, το αποφάσισαν οι υπουργοί, συμφώνησαν. Αντίθετα, η πρόταση για γενικό πλαφόν στο αέριο έμεινε στα «αζήτητα» και σε υπό σύσταση επιτροπή που… θα το εξετάσει. Έχουμε λοιπόν αλληλεγγύη à la carte. Και «ευελιξία» για όσους μπορούν. Οι άλλοι;
Οι άλλοι, θα πρέπει πέραν της «σφικτής» δημοσιονομικής πολιτικής να αντιμετωπίσουν και την αντιπληθωριστική πολιτική της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας που αυξάνει το κόστος του χρήματος, μειώνοντας πιο πολύ τα περιθώρια χρηματοδότησης και για τα κράτη, αλλά και για τον ιδιωτικό τομέα. Μιλάμε ειδικά για τα κράτη που είναι πιο ευάλωτα λόγω υψηλού χρέους. Χώρες όπως η Ελλάδα ή η Ιταλία προφανώς υπό αυτά τα δεδομένα έχουν πολύ πιο περιορισμένες δυνατότητες στήριξης.
Όσο για άλλο χρήμα από την Ε.Ε., υπάρχουν μόνο οι δόσεις του Tαμείου Aνάκαμψης, που προφανώς είναι καλοδεχούμενες, αλλά συνδέονται με μεταρρυθμίσεις και με επενδύσεις των οποίων το όφελος δεν φαίνεται άμεσα αλλά μακροπρόθεσμα. Όμως τώρα αυτό που καίει δεν είναι το… απώτερο μέλλον, αλλά πώς θα «βγει» αυτός ο χειμώνας…
Γιατί, αν η τάση εσωστρέφειας κρατών-μελών ενταθεί, αν δηλαδή και άλλα κράτη που «μπορούν», αποφασίσουν να επιλέξουν τη δική τους πολιτική θωράκισης από την κρίση αντί για μία ενιαία αντίδραση της Ε.Ε., τότε οι επιπτώσεις θα είναι ευρύτερες. μπορεί να φτάσουν στα θεμέλια της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ευρώ.
