Ροή
Τα στοιχεία για την ανάπτυξη στην Ελλάδα μόνο κατά 2,8% κατά το τρίτο τρίμηνο (δηλαδή τους μήνες Ιούλιο, Αύγουστο και Σεπτέμβριο που ήταν στα «φόρτε» του ο τουρισμός), αλλά και οι αναδρομικές αναθεωρήσεις (επί τα χείρω) των δυο πρώτων τριμήνων, μεταφέρουν πολλά μηνύματα, αλλά δημιουργούν και πολλά ερωτήματα, ειδικά σε όσους ασχολούνται με τις στατιστικές.
Το ξεκάθαρο μήνυμα που μεταφέρεται άμεσα από τα στοιχεία που διαμόρφωσαν το ΑΕΠ είναι πώς η πιο μεγάλη στήριξη ήρθε από την ιδιωτική κατανάλωση, καθώς (μοιραία) η δημόσια μειώθηκε σε σχέση με πέρυσι αφού αποσύρθηκαν τα πρωτόγνωρα ισχυρά μέτρα στήριξης για την πανδημία. Η αύξηση λοιπόν της ιδιωτικής κατανάλωσης κατά 6,2% το τρίτο τρίμηνο, δείχνει πόσο σημαντικό είναι να διατηρείται το διαθέσιμο εισόδημα, αλλά και η διάθεση για κατανάλωση και για δαπάνες στην οικονομία. Να διατηρείται το καλό κλίμα και να συγκρατείται η ακρίβεια.
Το άλλο σημαντικό στοιχείο στήριξης είναι η άνοδος των επενδύσεων κατά 7,7%. Ο λόγος για ένα μονοψήφιο μεν ποσοστό αλλά σημαντικό, με το Υπουργείο Οικονομικών να προαναγγέλλει ιστορικό υψηλό επενδύσεων στο σύνολο του 2022. Το «μήνυμα» σε αυτό το δεύτερο «ατού» του ΑΕΠ είναι πως πρέπει, πάση θυσία, να τρέξουν στο έπακρο όλες οι δημόσιες επενδύσεις και προγράμματα από τα κοινοτικά κονδύλια και κυρίως από το Ταμείο Ανάκαμψης και το ΕΣΠΑ.
Πάμε τώρα στο ερώτημα: γιατί λοιπόν η ανάπτυξη επιβραδύνεται με άνοδο 2,8%, όταν το δεύτερο τρίμηνο το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 7,1%; Η απάντηση είναι εν μέρει «ορατή» και… αποδεκτή.
Για στατιστικούς λόγους το ΑΕΠ επιβαρύνεται από τις επιδοτήσεις του κράτους στους λογαριασμούς ρεύματος. Δηλαδή όλες οι επιδοτήσεις αφαιρούνται από το ΑΕΠ και το επιβραδύνουν. Η αξία τους ήταν πρωτόγνωρα υψηλή αυτούς τους 3 μήνες, στα 1,7 δισ. ευρώ και έτσι το ποσό αυτό «αφαιρέθηκε» από το ΑΕΠ. Αν «μπακαλίστικα» δεν γίνει αυτή η αφαίρεση, δηλαδή αν δεν υπήρχαν αυτές οι επιδοτήσεις, τότε θεωρητικά ο ρυθμός ανάπτυξης θα ήταν διπλάσιος, κοντά στο 6%. Και προφανώς τις θέλουμε τις επιδοτήσεις στο ρεύμα…
Πάμε όμως παρακάτω, γιατί υπάρχουν και οι ασάφειες. Καταρχάς να σημειώσουμε ότι τα στοιχεία είναι προσωρινά, η ίδια η ΕΛΣΤΑΤ λέει πως θα αλλάξουν. Άγνωστο πόσο, άγνωστο προς ποια κατεύθυνση.
Το μέγα ερώτημα είναι όμως άλλο: γιατί οι εξαγωγές υπηρεσιών αυξήθηκαν μόνο 3% τους μήνες Ιούλιο Αύγουστο Σεπτέμβριο, δηλαδή τους μήνες που έγινε η επαναφορά του τουρισμού στα επίπεδα του 2019 από άποψη τζίρου; Απάντηση από τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ δεν υπάρχει. Μόνο ένας δείκτης περιλαμβάνεται στα επιμέρους στοιχεία του ΑΕΠ που δείχνει την πορεία της προστιθέμενης αξίας στον ευρύτερο κλάδο τουρισμού, εμπορίου και μεταφορών: δείχνει άνοδο 12,7% (ή κατά 27,5% σε τρέχουσες τιμές, δηλαδή μαζί με τον πληθωρισμό). Άρα, μένει να φανεί επίσης αν ένα πολύ μεγάλο μέρος από αυτήν την άνοδο τζίρου που «ακούμε» από την αγορά είναι πραγματική ανάπτυξη ή αν είναι απλά ακρίβεια. Ή αν, θα έλεγαν κάποιοι, υπάρχει και τζίρος που δεν καταγράφεται ούτε στις στατιστικές ούτε στο «ταμείο» του Κράτους.
Όλα αυτά - προφανώς – είναι απλά σκέψεις και ερμηνείες. Το σίγουρο είναι πως από τις ανακοινώσεις της ΕΛΣΤΑΤ είναι ξεκάθαρο πως το ΑΕΠ συνεχίζει να έχει θετικό πρόσημο και μάλιστα οριακά υψηλότερο του μέσου όρου της ΕΕ, αλλά και πως υπάρχουν δύο παράμετροι που θα πρέπει να διατηρηθούν: η ιδιωτική κατανάλωση και οι επενδύσεις. Θα πρέπει - αν είναι εφικτό - να υπερκαλύψουν άλλες απώλειες για να μην βυθιστεί η οικονομία στην ύφεση. Για αυτό είναι πάρα πάρα πολύ σημαντικό να υπάρχει επενδυτική ώθηση αλλά και στήριξη σε όλους όσους την έχουν ανάγκη.
Στο σημείο αυτό να θυμίσουμε τη νέα σύσταση των Βρυξελλών την οποία έχουμε αναφέρει και πλέον έλαβε και τη «βούλα» του Eurogroup για πλαφόν κατανάλωσης στην επιδότηση στο ρεύμα. Στην Ελλάδα, αν κάτι καλύπτεται επαρκώς από την ακρίβεια, αυτό είναι το ρεύμα. Προς το παρόν ο καταναλωτής νιώθει σχετική ασφάλεια. Και καθώς στην Ελλάδα αυτός που έχει υψηλή κατανάλωση ρεύματος δεν είναι απαραίτητα σπάταλος, αλλά είναι πολύ συχνά ενεργειακά «φτωχός» λόγω των κρίσεων και του χαμηλού εισοδήματος, θέλει πολύ μεγάλη προσοχή το τι θα γίνει τους επόμενους μήνες. Πριν και μετά τις εκλογές…
