Ροή
Η ελληνική οικονομία θα είναι σε θέση να διατηρεί υψηλούς (σχετικά με την υπόλοιπη ΕΕ) ρυθμούς ανάπτυξης, άνω του 2%. Με την αρωγή των κοινοτικών κονδυλίων αφού η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένει ετήσια δαπάνη άνω του 3% του ΑΕΠ μόνο από το Ταμείο Ανάκαμψης τα επόμενα χρόνια.
Με τη συνδρομή λοιπόν της ανάπτυξης, αλλά και του... πληθωρισμού (που τροφοδοτεί το ονομαστικό ΑΕΠ), καθώς και με ένα άλλο πολύ σημαντικό στοιχείο, τα πολύ υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα (έως το 2,6% του ΑΕΠ), η Ελλάδα «πιστοποιείται» από τώρα ότι θα συνεχίσει να επιτυγχάνει πανευρωπαϊκά ρεκόρ στο ρυθμό μείωσης του χρέους: την περίοδο 2022-2025 εκτιμάται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ότι θα μειωθεί επιπλέον κατά 25% του ΑΕΠ παραμένοντας και πάλι βεβαίως το υψηλότερο πανευρωπαϊκά (αν και κοντά πλέον σε αυτό της Ιταλίας).
Κανονικά, όλα αυτά τα στοιχεία θα έπρεπε να προκαλούν μόνο πανηγυρισμούς στην κυβέρνηση. Αλλά, όσοι ξέρουν να διαβάζουν καλά πίσω από τις... γραμμές, βλέπουν και τις παγίδες. Παγίδες που ναι μεν έχουν «στηθεί» από το παγκόσμιο δυσμενές οικονομικό σκηνικό, αλλά αποκτούν πλέον «εγχώρια» χαρακτηριστικά.
Η πρώτη και η πιο μεγάλη «παγίδα» είναι η ακρίβεια. Πλέον -λέει η Επιτροπή- δεν θα τροφοδοτείται τόσο από εξωγενείς παράγοντες, όπως από το ενεργειακό κόστος ή οι τιμές εισαγωγών, αλλά από «ενδογενείς» πηγές. Τα καλά νέα στο σημείο αυτό είναι ότι δεν εκτιμάται πως οι μισθολογικές αυξήσεις θα επηρεάσουν ιδιαίτερα τον δείκτη τιμών στην Ελλάδα. Υπάρχουν όμως και «κακά» νέα: υπολογίζει πως οι ανατιμήσεις θα επηρεάζονται πάρα πολύ έντονα (σε σχέση με τα άλλα κράτη) από τον παράγοντα κέρδη επιχειρήσεων. Μάλιστα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπολογίζει πως περίπου τα τρία τέταρτα της πληθωριστικής πίεσης στην Ελλάδα από εδώ και πέρα θα συνδέεται με τα επιχειρηματικά κέρδη (ή αλλιώς με το περιθώριο κέρδους), σε συνδυασμό με τα υψηλά (ακόμα) φορολογικά βάρη που επωμίζεται η ελληνική οικονομία.
Η παραπάνω πρώτη «παγίδα» οδηγεί σε μία δεύτερη για την οποία έχει αναφερθεί κατ επανάληψη το Οικογράφημα. Πρόκειται για το υψηλό κόστος δανεισμού που πλέον επηρεάζει πάρα πολύ και το ελληνικό χρέος: αυξάνεται το κόστος για την αποπληρωμή του καθώς η χώρα επιστρέφει σε συνθήκες κανονικότητας και τούτο στερεί πόρους που θα μπορούσαν να διατεθούν αλλού. Τα στοιχεία το αποδεικνύουν: ενώ η Ελλάδα αναμένεται να επιτύχει τόσο υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα, το συνολικό δημοσιονομικό αποτέλεσμα (με τόκους) αναμένεται ελλειμματικό έως και το 2025.
Τι σημαίνει αυτό; Πως ενώ υπό άλλες συνθήκες θα υπήρχε μεγαλύτερη ευελιξία χρήσης ενός «κουμπαρά» υπερπλεονάσματος για μείωση φόρων, για μέτρα στήριξης ή για δαπάνες ενίσχυσης κρίσιμων τομέων, τώρα αυτό δεν ισχύει. Τωρα, λόγω της κρίσης τιμών και του υψηλού κόστους δανεισμού πρέπει πιο μεγάλο ποσό να οδεύει στην απομείωση του χρέους.
Άρα έχουμε μία παγίδα υψηλού κόστους δανεισμού η οποία τροφοδοτείται από την πρώτη παγίδα, από την ακρίβεια. Η πάταξη λοιπόν της ακριβείας ανάγεται όχι μόνο σε Νο 1 στόχο για τα νοικοκυριά και για τις επιχειρήσεις, αλλά και για το ίδιο το κράτος. Το θέμα βεβαίως εδώ είναι και το εξής: το πρόβλημα είναι πανευρωπαϊκό, ειδικά αν μιλάμε οι εταιρείες με διεθνή δραστηριότητα. Αυτό άλλωστε διαπιστώνει και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Αλλά, ένα πανευρωπαϊκό φαινόμενο απαιτεί – πέρα από αποτελεσματική κρατική δράση και από επιχειρηματική υπευθυνότητα – και συνολική ευρωπαϊκή παρέμβαση. Η οποία, προς το παρόν δεν φαίνεται καν στον ορίζοντα.
Όλα τα παραπάνω ισχύουν αν δεν ενταθεί ακόμη πιο πολύ το μέτωπο της Μέσης Ανατολής. Αν δηλαδή δεν λάβει σάρκα και οστά το κακό σενάριο μιας ευρύτερης σύρραξης στη Μέση Ανατολή που η ίδια η Επιτροπή παραδέχεται πως μπορεί να οδηγήσει ακόμη και νέα άνοδο του κόστους δανεισμού. Τότε θα έχουμε να κάνουμε και με μία επιπλέον, 3η «παγίδα» ακόμη πιο μεγάλων πιέσεων στις τιμές, στο κόστος δανεισμού αλλά και στο ΑΕΠ. Χωρίς να συνυπολογίσουμε και πιθανά νέα συμβάντα στο πεδίο της κλιματικής κρίσης ή σε άλλα μέτωπα.
Με άλλα λόγια, αν δεν ξεφύγουμε -σαν Ευρώπη και σαν Ελλάδα- από την πρώτη παγίδα, από την ακρίβεια, δεν θα μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε με καλύτερους όρους ούτε όσα άλλα προβλήματα ήδη είναι ορατά, ούτε κινδύνους που ελλοχεύουν...
