Βάσει του μοντέλου της ψυχιάτρου Elizabeth Kubler-Ross υπάρχουν πέντε στάδια αποδοχής του θανάτου. Ξεκινώντας από την άρνηση, περνώντας στο θυμό, την διαπραγμάτευση, την κατάθλιψη και τέλος την αποδοχή, ένας ασθενής πρέπει να περάσει από όλα έτσι ώστε να συμβιβαστεί με την ιδέα του θανάτου. Ο ελληνικός λαός φαίνεται πως τα τελευταία έξι χρόνια βρίσκεται σε μία σύγχυση, σε διάφορα στάδια αυτής της διαδικασίας εκτός από αυτό της αποδοχής.
Η όλη κατάσταση που βιώνει αυτή η χώρα τα τελευταία χρόνια, φαίνεται ότι έχει αποσυντονίσει τον κόσμο, κυρίως σε ψυχολογικό επίπεδο. Με την έλλειψη χρήματος να οδηγεί τους ανθρώπους σε απόγνωση, οποιοδήποτε καταπιεσμένο αρνητικό συναίσθημα, αναδύεται στην επιφάνεια πολύ γρήγορα.
Το 2010 βιώσαμε συλλογικά σαν λαός την αναγγελία «θανάτου» της χώρας με την ανακοίνωση των μέτρων και σκεφτήκαμε ότι δεν είναι δυνατόν να συμβαίνει σε εμάς αυτό. Κάποιοι σίγουρα ήλπιζαν ότι δεν θα τους αγγίξει η όλη κατάσταση καθώς το αποθεματικό τους στις τράπεζες ήταν αρκετά «παχύ», οπότε εξακολούθησαν να αρνούνται την κατάσταση.
Έπειτα, βιώσαμε το συλλογικό θυμό με τις διαμαρτυρίες έξω από τη βουλή το 2011 και τα διάφορα φαινόμενα σε όλο το κέντρο της Αθήνας με επίκεντρο την πλατεία Συντάγματος. Ο κόσμος φώναξε. Φώναξε όπως μπορούσε. Με τύμπανα, με μεγάφωνα, ακόμη και με κατσαρόλες στα χέρια και τελικά ξεθύμανε και γύρισε σπίτι του διαπιστώνοντας ότι δεν είχε καμία απόκριση.
Μείναμε σε αυτή την κατάσταση για αρκετά χρόνια μέχρι το 2015 όπου ήρθε η διαπραγμάτευση με τη μορφή ενός δημοψηφίσματος. Ο κόσμος αναθάρρεψε. Σκέφτηκε ότι ένα καλό παζάρι θα τον σώσει, οπότε και το έκανε. Τελικά κέρδισε άλλο ένα σύμπτωμα στη μεγάλη λίστα με τις ενδείξεις του οικονομικού και κοινωνικού θανάτου. «Λυπούμαστε αλλά κολλήσατε Capital Controls», είπαν οι γιατροί. Από εκείνη τη στιγμή και έπειτα, η χώρα βιώνει μία συλλογική κατάθλιψη. Σίγουρα κάποιοι είχαν μπει σε αυτή τη διαδικασία νωρίτερα. Άλλοι πάλι έχουν κολλήσει στην άρνηση και το θυμό.
Σύσσωμα τα media της χώρας αναβιώνουν εκπομπές από προηγούμενες δεκαετίες, για να έχουμε να θυμόμαστε παλιά μεγαλεία και να εθελοτυφλούμε στην όλη κατάσταση. Ο απλός κόσμος εξακολουθεί να αρνείται την κατάσταση, κολλημένος σε παλιά μεγαλεία. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι γεμάτα από παλιές ελληνικές επιτυχίες. Ξαναζούμε σε posts καθημερινά την Eurovision του 2005, το Euro και την ολυμπιάδα του 2004 και πάμε πίσω μέχρι και το Eurobasket του 1987. Ταυτόχρονα, σε όλη την Ευρώπη, ελληνικοί σύλλογοι χορεύουν Ζορμπά γιατί το χαμένο ελληνικό πνεύμα φτάνει μέχρι το 1964 και ακόμη πιο πίσω.
Αυτοί που είναι κολλημένοι στο θυμό, χτυπούν. Χτυπούν λεκτικά και σωματικά όποιον βρουν μπροστά τους. Γέρους, μετανάστες, αλλοδαπούς, παιδιά στα σχολεία, ζώα. Οπότε και τα διάφορα μορφώματα βίας ξεπετάγονται σαν τα κεφάλια της Λερναίας Ύδρας με δικαιολογίες όπως: «κάπου πρέπει να ξεσπάσω», «Κάποιος πρέπει να πληρώσει για όλα αυτά»
Όσο διαδραματίζονται όλα αυτά γύρω μας, τα συμπτώματα της επικείμενης κατάστασης παρουσιάζονται όλο και πιο συστηματικά. Πρόσφατα προστέθηκαν στη μεγάλη λίστα εταιριών που πτωχεύουν άλλες δύο μεγάλες εταιρίες ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών συσκευών και τροφίμων. ταυτόχρονα μεγάλες αλυσίδες καταστημάτων κλείνουν η μία μετά την άλλη και εκατοντάδες κόσμου προστίθεται στο ποσοστό της ανεργίας το οποίο συναγωνίζεται το Φ.Π.Α.
Υπάρχουν βέβαια και κάποιες κατηγορίες ανθρώπων που βλέπουν το οικονομικό πτώμα μπροστά τους και δεν έχουν αυταπάτες για το θέαμα. Ξέρουν τι συμβαίνει και από πείσμα ή δυνατό ένστικτο επιβίωσης αρνούνται να κάτσουν και να παρακολουθούν. Αυτοί είναι όσοι φεύγουν για μία καλύτερη τύχη στο εξωτερικό. Αυτοί είναι όσοι, με επιμονή και πείσμα, ενάντια στα σημεία των καιρών, επιχειρούν και είναι παραγωγικοί. Επίσης είναι οι νέοι κάτω των 25 που μεγάλωσαν με το «πτώμα» δίπλα τους και δεν έχουν να θυμούνται παλιά μεγαλεία αλλά παλεύουν για να φτιάξουν καινούρια, δικά τους.
Ας ελπίσουμε σε μία μαζική αποδοχή της κατάστασης. Ίσως αυτό μας βοηθήσει να πάμε παρακάτω.
