Πολλά διάβασα και πολλά άκουσα τον τελευταίο καιρό για το μέλλον του Airbnb στην Ελλάδα. Από τις δηλώσεις Θεοχάρη, που ουσιαστικά άνοιξαν το θέμα της ρύθμισης μέχρι τον (συχνά σκληρό) αντίλογο, που θέλει την κατάσταση να παραμείνει ως έχει.
Προσωπικά, είμαι 100% υπέρ της ρύθμισης του Airbnb. Προσοχή, δεν μιλάω για κλείσιμο, ούτε απαγόρευση, ούτε αδικαιολόγητο περιορισμό. Αλλά για ρύθμιση, που θα δημιουργήσει «κανόνες παιχνιδιού» τους οποίους οφείλουν να ακολουθούν όλοι οι εμπλεκόμενοι.
Και εξηγούμαι:
Στο φορολογικό κομμάτι, πρέπει -επιτέλους- να γίνει διαχωρισμός ανάμεσα στους ιδιώτες που αξιοποιούν τη “sharing economy” για να ενισχύσουν το εισόδημά τους και τους επαγγελματίες του Airbnb που ενοικιάζουν κατ’ επάγγελμα ακίνητα μέσω της πλατφόρμας. Προφανώς υπάρχει σαφής διαχωρισμός ανάμεσα στις δύο κατηγορίες και αυτός πρέπει να αποτυπωθεί και φορολογικά. Αλλιώς, μιλάμε ξεκάθαρα για δύο μέτρα και δύο σταθμά ανάμεσα στους επαγγελματίες του Airbnb και τους ξενοδόχους ή τους ιδιοκτήτες ενοικιαζομένων δωματίων.
Στην πρώτη περίπτωση, εκείνων δηλαδή που νοικιάζουν το σπίτι ή το εξοχικό τους για κάποιο χρονικό διάστημα μέσα στο χρόνο, είναι λογικό να υπάρχει φορολογία αντίστοιχη των ενοικίων. Εκεί μπορούμε να εξετάσουμε κλίμακες και όρους, αλλά μιλάμε για τη λογική ενός επιπλέον εισοδήματος, που σίγουρα δεν μπορεί να είναι «μαύρο», αλλά δεν στοιχειοθετεί επαγγελματική δραστηριότητα.
Στη δεύτερη όμως, μιλάμε ξεκάθαρα για επαγγελματίες που είτε αγοράζουν είναι αξιοποιούν μαζικά διαμερίσματα, βίλες ή εξοχικές κατοικίες μέσω του Airbnb. Και ως τέτοιοι πρέπει να έχουν τα ίδια μέτρα και σταθμά με τους επαγγελματίες του κλάδου. Δηλαδή υποχρεωτικά να έχουν βιβλία, να φορολογούνται με τις κλίμακες των επιχειρήσεων και ό,τι άλλο προβλέπουν οι φορολογικοί νόμοι. Άρα ο ανταγωνισμός τους με του ξενοδόχους να είναι υγιής.
Το δεύτερο κομμάτι είναι πιο περίπλοκο. Και αναφέρομαι στην αύξηση των τιμών των ενοικίων και την μαζική έξωση ενοικιαστών από ολόκληρες περιοχές λόγω της έλευσης του Airbnb. Αλλά και στα ζητήματα ασφαλείας που προκύπτουν όταν πχ σε μια πολυκατοικία τα μισά διαμερίσματα αξιοποιούνται με βραχυχρόνια μίσθωση και ουσιαστικά κανείς δεν ξέρει ποιος μπαίνει και ποιος βγαίνει στο κάθε σπίτι.
Η αλήθεια είναι ότι αν υπάρχει σωστή φορολόγηση της πλατφόρμας, θα μειωθεί αρκετά η στρέβλωση ανάμεσα στα εισοδήματα από ενοίκια και αυτά από Airbnb. Γιατί, κακά τα ψέματα, σε πολλές περιπτώσεις, αν βγουν τα «μαύρα» από την εξίσωση, η διαφορά δεν είναι τόσο μεγάλη. Και πολλοί ιδιοκτήτες θα ξανασκεφθούν αν θέλουν ένα σταθερό, έστω και κατά τι μικρότερο, εισόδημα από το ενοίκιο, ή αν προτιμούν τα περισσότερα, αλλά με ρίσκο χρήματα του Airbnb.
Και σε τελική ανάλυση, αν οι τιμές ανεβαίνουν, αυτό σημαίνει ότι υπάρχει ζήτηση. Και αν το χρήμα μπαίνει νόμιμα στην αγορά και φορολογείται, καλό το λες για την οικονομία. Άρα επανερχόμαστε στην ανάγκη δίκαιης φορολογικής ρύθμισης όλης της πλατφόρμας.
Ταυτόχρονα όμως, μπαίνει το θέμα της χρήσης της εκάστοτε ιδιοκτησίας και αν τελικά μέσω του Airbnb δημιουργούνται στρεβλώσεις ευρύτερα στον οικιστικό ιστό.
Για να δώσω ένα συγκεκριμένο παράδειγμα: Σε κάθε πολυκατοικία, προβλέπεται αν θα υπάρχουν καταστήματα και αν αυτά θα είναι πχ υγειονομικού ενδιαφέροντος, σούπερ μάρκετ ή βενζινάδικα. Αυτό το ξέρουν οι ενδιαφερόμενοι και παίρνουν τις αποφάσεις τους, ενώ με βάση συγκεκριμένες χρήσεις επηρεάζεται και η τιμή των ακινήτων. Για παράδειγμα, ένα κτήριο με βενζινάδικο στο ισόγειο αφενός έχει συγκεκριμένες προδιαγραφές ασφαλείας, αφετέρου πωλείται και ενοικιάζεται φθηνότερα.
Με το Airbnb όμως αυτό δεν ισχύει. Εν μία νυκτί, ολόκληρες πολυκατοικίες μετατράπηκαν σε de facto ξενοδοχεία. Καθημερινά σε αυτές μπαίνουν δεκάδες άτομα, χωρίς να υπάρξει η παραμικρή πρόβλεψη για θέματα ασφαλείας, υγιεινής αλλά και καθαριότητας. Και οι παλιοί ένοικοι ή ιδιοκτήτες, χωρίς να το γνωρίζουν ή να έχουν συναινέσει, βρίσκονται αντιμέτωποι με μια νέα πραγματικότητα, πλήρως άναρχη και αρρύθμιστη.
Και τέλος, υπάρχει η μεγάλη εικόνα. Ο τουρισμός είναι η βαριά βιομηχανία της Ελλάδας και το Airbnb εντάσσεται στο ευρύτερο εγχώριο τουριστικό προϊόν. Και για να διασφαλιστεί η ποιότητά του, τα ενοικιαζόμενα δωμάτια, τα διαμερίσματα και τα ξενοδοχεία έχουν διαχωρισμούς και κανόνες (αστέρια, κλειδιά, ελέγχους από τον ΕΟΤ κλπ). Αντίστοιχα, οι ιδιοκτήτες τους πληρώνουν αυξημένα τέλη ώστε να δημιουργούνται και να συντηρούνται υποδομές για το πλήθος των τουριστών που τα επισκέπτονται. Όμως τίποτε από όλα αυτά δεν ισχύει στην περίπτωση του Airbnb.
Συνεπώς, ναι, το Airbnb πρέπει να ρυθμιστεί. Όχι στη λογική «πονάει χέρι, κόψει χέρι», για να προασπισθούν τα συμφέροντα μιας συντεχνίας, όπως έγινε με τα ταξί. Αλλά για να μπουν κανόνες στο παιχνίδι και όλοι οι εμπλεκόμενοι να λειτουργήσουν ως επαγγελματίες σε συνθήκες υγιούς ανταγωνισμού.
