Μετά πολλά έτη εντατικής δουλειάς, επίμονης έρευνας και απύθμενης υπομονής, η Ελληνίδα επιστήμονας Μαριάνθη Φραγκοπούλου έκλεισε deal με τη NASA, εξοπλίζοντας με το καινοτόμο δοσίμετρό της τα σκάφη της αποστολής “Artemis-1” με προορισμό τη Σελήνη.
Το παράδειγμα της κ. Φραγκοπούλου και της ομάδας της αποτελεί αδιάσειστη απόδειξη ότι η θέληση υπερνικά τις δυσκολίες και, μάλιστα, σε έναν δύσκολο τομέα στην Ελλάδα όπως είναι ο ερευνητικός.
Όπως επισημαίνει η ίδια σε συνέντευξη που παραχώρησε στο insider.gr, η ιδιωτική πρωτοβουλία που θα προέλθει μέσα από την ίδια την Ελλάδα είναι εκείνη που θα δώσει σε άμεσο χρόνο την κατάλληλη ώθηση στις ελληνικές startup για να ανοίξουν τα φτερά τους ακόμα και εκτός χώρας.
Πριν από ακριβώς έξι μήνες, σε εκδήλωση της Eurobank για το πρόγραμμα «Egg», είχατε παρουσιάσει στο insider.gr την εταιρεία σας, αναφέροντας μάλιστα ότι η Herado είναι η πρώτη ελληνική εταιρεία η οποία έχει συνάψει συμφωνητικό εργασίας με τη NASA. Θα θέλατε να μας πείτε λίγα λόγια για το προϊόν που προσφέρει η εταιρεία σας, πού έγκειται η καινοτομία της τεχνολογίας αυτής και πότε θα βγει στην παραγωγή;
Πρόκειται για ένα –σε παγκόσμια κλίμακα– καινοτόμο σύστημα με απίστευτες δυνατότητες, το οποίο είναι σε θέση να αλλάξει τα δεδομένα στον τομέα της ακτινοπροστασίας. Βασικό χαρακτηριστικό του, είναι ο μοναδικός –σε όλον τον κόσμο– συνδυασμός τεχνολογικών χαρακτηριστικών που διαθέτει.
Έξι μήνες μετά την πρώτη μας συζήτηση, η HERADO έχει ήδη συνάψει τις πρώτες της στρατηγικές συνεργασίες. Θα βγούμε στην παραγωγή πριν το τέλος του έτους, απόλυτα θωρακισμένοι έναντι οποιουδήποτε άλλου συστήματος κυκλοφορεί σήμερα στην αγορά. Πρόκειται για μια πολλά υποσχόμενη τεχνολογία, η οποία ξεκίνησε με αφορμή τη μελέτη του Διαστήματος, γεγονός που πιστοποιεί την καινοτομία της, ενώ, παράλληλα, έχει τη δυνατότητα να εφαρμοστεί σε μια σειρά άλλων τομέων, όπως αεροπορία, στρατός, προστασία υψηλών προσώπων, ασφάλεια σε λιμάνια, αεροδρόμια, σύνορα, πρεσβείες και υπουργεία, ορυχεία, εγκαταστάσεις πετρελαιοειδών και οπουδήποτε υπάρχουν ακτινοβολίες.
Το παράδειγμά σας αποδεικνύει ότι τα επιστημονικά επιτεύγματα δεν έχουν γεωγραφικά όρια. Πόσο εύκολο είναι για μια ελληνική startup να φτάσει στη NASA και πόσο βοηθητικό είναι το περιβάλλον για τις startups στην Ελλάδα;
Η ίδρυση της startup ήταν αποτέλεσμα μιας μακροχρόνιας ερευνητικής πορείας άνω των 15 ετών στο χώρο της ακτινοπροστασίας και ποιο συγκεκριμένα στην ακτινοπροστασία Διαστήματος. Είχα και έχω την τιμή να συνεργάζομαι με τους καλύτερους ερευνητές από το χώρο του Διαστήματος από όλους του διαστημικούς οργανισμούς, παγκοσμίως. Σίγουρα ήταν μια διαδρομή όχι εύκολη. Όμως η αναγνώριση από την παγκόσμια αυτή κοινότητα ερευνητών και επιστημόνων ήρθε στη πλήρωμα του χρόνου ενώ, με επιμονή, υπομονή και πάνω από όλα με σωστή διαχείριση και καθοδήγηση, η ομάδα μας εξελίχθηκε και καταφέραμε να φτάσουμε στο σήμερα.
Έχοντας ένα, κυριολεκτικά, παγκοσμίως μοναδικό σύστημα το οποίο απευθύνεται σε ένα υπαρκτό πρόβλημα, αυτό της υγείας των αστροναυτών από τις ακτινοβολίες και την ασφάλεια μιας αποστολής, η συμμετοχή μας σε ένα από τα μεγαλύτερα προγράμματα της NASA, αυτή τη δεδομένη στιγμή, είναι η μεγαλύτερη επιβράβευσή μας. Το πρόγραμμα της NASA, «MARE», το οποίο προτάθηκε από τον Γερμανικό Διαστημικό Οργανισμό, υποστηρίζεται από τον Ισραηλινό Διαστημικό Οργανισμό ISA και την Lockheed Martin, αποτελεί προτεραιότητα για την NASA σε μια κομβική αποστολή, την αποστολή “Artemis-1” στη Σελήνη. Το «MARE» είναι ένα πολύ μεγαλεπήβολο πρόγραμμα για την NASA, πόσο μάλλον για μια ελληνική startup και, κατ΄ επέκταση, για την ίδια τη χώρα. Η βάση της HERADO είναι η Ελλάδα και αυτό αποτελεί προσωπική επιλογή. Θεωρώ ότι ο χρόνος θα με δικαιώσει.
Αναφορικά με το περιβάλλον των start-ups στην Ελλάδα, θα έλεγα ότι υπάρχει, καταρχήν, θετική διάθεση της πολιτείας, κάτι που είναι εξαιρετικά σημαντικό, καθώς επίσης και των αρμόδιων φορέων. Σημαντικό βήμα για τις start-up είναι η επιτυχής μετάβασή τους από την έρευνα στην επιχειρηματικότητα, κάτι που αποτελεί ένα ταξίδι για το οποίο απαιτείται συνεχής εκπαίδευση στο πεδίο της επιχειρηματικότητας ενώ οι δυνατότητες δικτύωσης, από πείρα το καταθέτω και θα τολμήσω να πω ότι είναι, σχετικά, περιορισμένες. Σε αυτό το σημείο θα ήθελα, αν μου επιτρέπετε, να πω ότι η ιδιωτική πρωτοβουλία είναι εξαιρετικά σημαντική και εναποθέτουμε πολλές ελπίδες εκεί. Δεν θα ήθελα να κρύψω ότι αρωγός για την HERADO έχει υπάρξει η Eurobank, μέσα από το αντίστοιχο οικοσύστημα που διαθέτει. Πιστεύω ακράδαντα πως η ιδιωτική πρωτοβουλία που θα προέλθει μέσα από την ίδια την Ελλάδα είναι εκείνη που μπορεί να δώσει σε άμεσο χρόνο την κατάλληλη ώθηση στις ελληνικές start-up για να ανοίξουν τα φτερά τους ακόμα και εκτός χώρας.
Μέσω ποιων καναλιών έχετε αντλήσει την απαιτούμενη χρηματοδότηση για να αναπτύξετε και να προωθήσετε το προϊόν σας; Έχετε εισπράξει ενδιαφέρον από εγχώρια ή/και ξένα funds;
Η μέχρι τώρα εξέλιξη και ανάπτυξη της εταιρείας προέρχεται από ίδια κεφάλαια. Μπορώ να σας αποκαλύψω ότι, σήμερα, υπάρχει σοβαρό ενδιαφέρον από fund, κάτι που είναι και απόλυτα λογικό αν λάβετε υπόψη σας ότι το σύστημα της HERADO αναγνωρίστηκε, μόλις πολύ πρόσφατα και με απόλυτη πλειοψηφία, από το 24ο International Workshop on Radiation Monitoring on International Space Station, το οποίο φιλοξενήθηκε στην Αθήνα τον Σεπτέμβριο του 2019, ως το πλέον καινοτόμο και απόλυτα προηγμένης τεχνολογίας δοσίμετρο σε παγκόσμιο επίπεδο. Αρκεί να σκεφτείτε ότι το σύστημά μας αποτελεί ένα προϊόν το οποίο απευθύνεται σε μια αγορά 178 δισ. δολαρίων!
Πριν λίγες εβδομάδες διοργανώσατε στην Ελλάδα το 24ο Ετήσιο Συνέδριο για την Παρακολούθηση της Ακτινοβολίας στο Διεθνή Αεροδιαστημικό Σταθμό με τη συμμετοχή εκλεκτών εκπροσώπων της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας. Είστε ικανοποιημένη με τις εργασίες του συνεδρίου;
Είχα την τιμή να είμαι η Γραμματέας του καθόλα επιτυχημένου 24th Workshop on Radiation Monitoring for the International Space Station (24th WRMISS), του οποίου μόνιμος Πρόεδρος είναι ο Δρ. Guenthr Reitz –από το Γερμανικό Αεροδιαστημικό Κέντρο (German Aerospace Center/DLR)-. Το ετήσιο Workshop της παγκόσμιας αυτής επιστημονικής και ερευνητικής κοινότητας φιλοξενήθηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα και συγκεκριμένα στη Λέσχη Αξιωματικών Ενόπλων Δυνάμεων (ΛΑΕΔ), στις 3-5 Σεπτεμβρίου 2019.
Ως Γραμματέας του 24th WRMISS μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι η στοχευμένη θεματολογία του έδωσε το έναυσμα στα μέλη της κοινότητάς μας, ώστε να διεξαχθεί μία γόνιμη και εποικοδομητική συζήτηση, να ανταλλαχθούν χρήσιμες απόψεις, να διατυπωθούν προτάσεις και να αποφασιστούν ενέργειες, οι οποίες συμβάλλουν τα μέγιστα στην εφαρμογή νέων δράσεων για την εξερεύνηση του Διαστήματος.
Δεν θα μπορούσα να παραλείψω τη στήριξη της πολιτικής ηγεσίας του τόπου, η οποία συνέβαλε και στην επίτευξη του προσωπικού μου αλλά και απώτερου στόχου του Συνεδρίου, ο οποίος δεν θα μπορούσε να ήταν άλλος από την ανάδειξη της χώρας μας και της ελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς & φιλοξενίας. Σκεφτείτε ότι, στο πλαίσιο του προγράμματος φιλοξενίας, η εκλεκτή αυτή παγκόσμια κοινότητα επιστημόνων & ερευνητών είχε την ευκαιρία, μεταξύ άλλων, να επισκεφθεί και να παρακολουθήσει ιδιωτική ξενάγηση σε δύο από τα πλέον αναγνωρίσιμα μνημεία του κόσμου, το Μουσείο της Ακρόπολης & το Ναό του Παρθενώνα, να περιηγηθεί και να ξεναγηθεί στην Αρχαία αγορά της Αθήνας και να «γνωρίσει» τα Παναθήναια, να μεταβεί στο ακρωτήρι του Σουνίου και να επισκεφθεί το Ναό του Ποσειδώνα και, στη συνέχεια, να περιηγηθεί στον Εθνικό Δρυμό του Σουνίου.
Δεν μπορώ να μην αναφερθώ στην εξαιρετική μουσικοχορευτική παράσταση που αναδείκνυε την ελληνική παράδοση του τόπου μας και την οποία παρέθεσε το Λύκειο των Ελληνίδων, προς τιμήν των καλεσμένων μας. στο welcome dinner του Συνεδρίου, όπου, η ευχάριστη αυτή ενότητα του ΛτΕ εξελίχθηκε σε μια βιωματική εμπειρία για τους Σύνεδρους, με τη γεμάτη ενθουσιασμό ένταξή τους στον κύκλο των χορευτών. Οι Σύνεδροι του 24th WRMISS επέστρεψαν στις χώρες τους έχοντας τις καλύτερες των εντυπώσεων από τη διαμονή τους στην Αθήνα ενώ, αρκετοί από εκείνους, προγραμματίζουν ήδη την επόμενη επίσκεψή τους στη χώρα μας. Είμαι σε θέση να γνωρίζω ότι λειτουργούν πλέον ως “Ambassadors” της Ελλάδας. Στόχος επετεύχθη λοιπόν!
Ως η «πραγματική» Ελληνίδα ερευνήτρια της NASA, και αναδυόμενη επιτυχημένη επιχειρηματίας, θα ήθελα να μου πείτε ποια είναι η γνώμη σας σχετικά με την εκπροσώπηση των γυναικών στη διεθνή επιστημονική κοινότητα. Θεωρείτε ότι οι γυναίκες έχουν την εκπροσώπηση που θα έπρεπε ή υπάρχει δρόμος ακόμη να διανυθεί προς την κατάκτηση των ίσων ευκαιριών μεταξύ των φύλων;
Μελέτη του ΟΗΕ που διεξήχθη σε 14 χώρες αναφέρει ότι το ποσοστό των γυναικών φοιτητριών που αποκτούν πτυχίο, μεταπτυχιακό και διδακτορικό σε τομέα που σχετίζεται με τις θετικές επιστήμες ανέρχεται σε 18%, 8% και 2%. Τα αντίστοιχα ποσοστά για τους άντρες φοιτητές ανέρχονται σε 37%, 18% και 6%. Ας μη ξεχνάμε ότι ακόμα και σήμερα υπάρχουν πολλές χώρες όπου οι γυναίκες αποκλείονται από την πρόσβαση στη γνώση. Το δικαίωμα στην εκπαίδευση για τις γυναίκες δεν θεωρείτο πάντα αυτονόητο.
Από την άλλη, έχουμε σημαντικά παραδείγματα σπουδαίων γυναικών- επιστημόνων που ξεχώρισαν στο πέρασμα των αιώνων. Ξεκινώντας από τη φιλόσοφο- μαθηματικό – αστρονόμο Υπατία που δολοφονήθηκε από τον εξοργισμένο όχλο τον 4ο μ.Χ. στην Αλεξάνδρεια, περνώντας στα βυζαντινά χρόνια στην Άννα την Κομνηνή, την πρώτη ιστοριογράφο και φθάνοντας στο σήμερα με τις θεαματικές πρωτιές των κοριτσιών στις πανεπιστημιακές σχολές και τις αρκετές γυναίκες ερευνήτριες, οι οποίες ξεπερνώντας τα στερεότυπα καταφέρνουν μέσα από τις μελέτες τους να συνεισφέρουν στην επιστημονική πρόοδο και την ανάπτυξη, όπως αυτό προκύπτει από την Ιστορία των Φυσικών Επιστημών, τα αρχεία του θεσμού των βραβείων Νόμπελ, την Ιστορία της Πληροφορικής.
Το ποσοστό εκπροσώπησης των γυναικών στη διεθνή επιστημονική κοινότητα αυξάνει, με σταθερά βήματα, και οι γυναίκες κατευθυνόμαστε περισσότερο προς τη βιολογία και τις γνωστικές επιστήμες ενώ υπάρχει συνεχής ανοδική τάση προς τις φυσικές επιστήμες και τις επιστήμες τεχνολογίας. Το δε ποσοστό των γυναικών σε υψηλές θέσεις είναι ακόμα αρκετά μικρότερο από το αντίστοιχο των ανδρών ενώ, αναμφισβήτητα υπάρχει διαφορά και στις απολαβές. Υπάρχει αρκετός δρόμος να διανύσουμε ακόμα μέχρι να φτάσουμε στο ιδανικό αποτέλεσμα όμως, κάθε μέρα, οι γυναίκες, κάνουμε και μια κατάκτηση, μικρή ή μεγάλη, στον αγώνα για τις ίσες ευκαιρίες μεταξύ των φύλων, στον αγώνα για τις ίσες ευκαιρίες στη ζωή.
