Ας είμαστε ρεαλιστές. Μετά και το δεύτερο lockdown, το 2020 είναι μια χαμένη χρονιά. Ακόμα και αν η αγορά ανοίξει για κάποιες εβδομάδες το Δεκέμβριο, η γενική εικόνα δεν αλλάζει. Και αυτή είναι μια εικόνα διψήφιας ύφεσης, αύξησης της ανεργίας και εκτίναξης των επισφαλειών.
Μια χρονιά που ξεκίνησε με τους καλύτερους οιωνούς κλείνει με το χειρότερο δυνατό τρόπο, όχι μόνο για τη χώρα μας, αλλά για ολόκληρο τον κόσμο.
Το μεγάλο στοίχημα είναι όμως το τι θα γίνει του χρόνου. Γιατί η οικονομία μπορεί να χτυπήθηκε βάναυσα, όμως, υπό συνθήκες, μπορεί να επανακάμψει και μάλιστα με μεγάλη δυναμική.
Το μοντέλο τύπου «V» χάθηκε με το δεύτερο κύμα του κορονοϊού και με το νέο lockdown τα πράγματα δυσκολεύουν για τους επόμενους μήνες. Η χθεσινή ανακοίνωση σχετικά με το νέο εμβόλιο είναι σίγουρα μια θετική είδηση, η οποία αποτυπώθηκε στις αγορές. Όμως αν θέλουμε να έχουμε μια ανάπτυξη τύπου «W», που είναι πλέον το αισιόδοξο σενάριο, πρέπει να γίνουν πολλά.
Σε μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα συνομιλία που είχα με υψηλόβαθμο στέλεχος του ΟΟΣΑ, στα πλαίσια του Thessaloniki Summit, το «αντίδοτο» για την ελληνική οικονομία είναι ξεκάθαρο: πρέπει να γίνουν άμεσα γενναίες και ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις. Που θα επιτρέψουν στη χώρα να ανακάμψει γρήγορα και να μη χάσει το τρένο των χρημάτων που –για κάποιο χρονικό διάστημα- θα πέφτουν από το ελικόπτερο.
Γιατί οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης και του ΕΣΠΑ είναι πολλοί και μπορούν να αλλάξουν την εικόνα της χώρας. Εξίσου εύκολα όμως μπορούν να «καούν» αν δεν συνοδεύονται από άλλες, δομικές αλλαγές.
Και το κακό σενάριο είναι για ακόμη μια φορά η Ελλάδα να αποτελέσει ουραγό των εξελίξεων, με τους ευρωπαίους εταίρους να βιώνουν ανάκαμψη-«ελατήριο» και εμείς να παραμείνουμε αγκυλωμένοι στις παθογένειες της οικονομίας μας αλλά και των υπέρογκων χρεών μας.
Με λίγα λόγια, το μεγάλο στοίχημα, τόσο για την κυβέρνηση, όσο και για τους παραγωγικούς φορείς είναι να μην χάσουμε και το 2021. Και για να το κερδίσουμε, δεν αρκεί να αντιμετωπίσουμε την πανδημία, μολονότι αυτό είναι απαραίτητο. Πρέπει ήδη από σήμερα να προετοιμαστούμε για την επόμενη ημέρα, να οργανώσουμε τα επόμενα βήματά μας και να επενδύσουμε πόρους στους τομείς που μπορούν να κάνουν τη διαφορά.
Η αλήθεια είναι ότι τους τελευταίους μήνες έγιναν πράγματα. Η ψηφιοποίηση του κράτους επιταχύνθηκε σε μεγάλο βαθμό. Σε πολλές περιπτώσεις είδαμε μείωση της γραφειοκρατίας και απλοποίηση διαδικασιών.
Όμως οι πραγματικές προκλήσεις είναι μπροστά μας. Ο κορονοϊός απαιτεί νέες ικανότητες από τους εργαζόμενους και ουσιαστικό ψηφιακό μετασχηματισμό για το κράτος και τις επιχειρήσεις. Η απονομή της δικαιοσύνης πρέπει να επιταχυνθεί, η ρευστότητα πρέπει να καταλήγει έγκαιρα στην αγορά και οι ξένες επενδύσεις πρέπει να ενθαρρύνονται στην πράξη και όχι μόνο στα λόγια.
Μόνο έτσι θα μπορέσουμε να έχουμε μια ελπίδα να κερδίσουμε το στοίχημα της επόμενης ημέρας. Αλλιώς, θα πληρώνουμε τις συνέπειες του κορονοϊού για πολλά χρόνια…
