Σήμερα η ελληνική κοινωνία βρίσκεται αντιμέτωπη με δύο προκλήσεις: Την υγειονομική, που η προοπτική του μαζικού εμβολιασμού δημιουργεί ελπίδα για ουσιαστική της αντιμετώπιση. Και την οικονομική, όπου οι πόροι από το Ταμείο Ανάκαμψης και το δρομολογούμενο σχέδιο μεταρρυθμίσεων καθιστούν πιθανή τη δημιουργία αναπτυξιακών προοπτικών.
Η προώθηση των μεταρρυθμίσεων αποτελεί ένα διαχρονικό ζητούμενο τις τελευταίες δεκαετίες στη χώρα μας και ανεξάρτητα από προθέσεις αποτελεί και ένα αντικείμενο πολιτικών και κοινωνικών αντιπαραθέσεων για το περιεχόμενο, αλλά και τον τρόπο εφαρμογής τους. Τα διαχρονικά προβλήματα που βιώνουμε όσοι ασκούμε μάχιμη δικηγορία καθιστούν σημαντική την ανάληψη πρωτοβουλιών των Δικηγορικών Συλλόγων με θέσεις και προτάσεις για τις μεταρρυθμίσεις που χρειάζεται η Δικαιοσύνη σε όλα τα επίπεδα. Προτάσεις που θα προέρχονται από την υπάρχουσα εγχώρια και διεθνή εμπειρία, αλλά και την αποτίμηση μέτρων που ήδη εφαρμόζονται.
Στο πλαίσιο αυτό είναι εξαιρετικά χρήσιμα τα στοιχεία που δημοσιοποιήθηκαν για τα εκδοθέντα από το Δικηγορικό Σύλλογο Αθηνών, γραμμάτια προκαταβολής εισφορών των ετών 2019 και 2020 και τα αντίστοιχα, που κατόπιν αίτησής μου, έλαβα από την Ολομέλεια των Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδος. Είναι εντυπωσιακό ότι ενώ τον Μάρτιο, τον Απρίλιο και τον Μάιο υπήρχε κυριολεκτικά καθίζηση λόγω του πρώτου lockdown (μείωση κατά μέσο όρο κατά 95% τον Μάρτιο και τον Απρίλιο και 63% τον Μάΐο), παρατηρήθηκε μία σημαντική αύξηση το επόμενο τετράμηνο ( αύξηση κατά μέσο όρο 8% τον Ιούνιο, 43% τον Ιούλιο, 9% τον Αύγουστο και 12% τον Σεπτέμβριο). Τον δε Οκτώβριο, τον μήνα του δεύτερου lockdown η μείωση σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα πέρυσι ήταν μόλις 1%.
Εάν λοιπόν θα έπρεπε με ευθυκρισία και χωρίς συνδικαλιστικές κορώνες να αποδώσουμε «τα του Καίσαρος τω Καίσαρι» η αύξηση του ποσοστού εκδόσεως γραμματίων προκαταβολής εισφορών εν μέσω πανδημίας αλλά και θέρους και κατ' επέκταση στην αυλαία του δικαστικού έτους, έχει την απάντησή της μεταξύ άλλων και στον εκσυγχρονισμό της δικαιοσύνης και την επέκταση των ηλεκτρονικών διαδικασιών, έστω και με αργά βήματα, γεγονός που πρέπει να πιστωθεί κατά τούτο στην αγαστή συνεργασία πολιτείας και των οικείων Δικηγορικών Συλλόγων. Για το λόγο αυτό προκαλεί απορία η επί έξι μήνες καθυστέρηση της κατακύρωσης του έργου «Ολοκληρωμένο Σύστημα Διαχείρισης Δικαστικών Υποθέσεων για την Πολιτική και Ποινική Διαδικασία - Β' Φάση» από το Υπουργείο Δικαιοσύνης.
Αξίζει να σημειωθεί ότι μετά από αρκετές αναβολές στο έργο, με προϋπολογισμό 19,4 εκατ. ευρώ ( μαζί με το δικαίωμα προαίρεσης για πρόσθετες υπηρεσίες ), είχε υποβληθεί μόνο μία προσφορά στις 6 Ιουλίου, από μία κοινοπραξία και μετά από έξι μήνες που δεν έχει προχωρήσει τίποτα υπάρχουν δημοσιεύματα ότι εξετάζεται η ακύρωσή του, προκειμένου να ενταχθεί σε ένα άλλο, μεγαλύτερο, έργο, ύψους 100 εκατ. ευρώ. Ο διαγωνισμός αφορά την επέκταση του Ολοκληρωμένου Συστήματος Διαχείρισης Δικαστικών Υποθέσεων για την Πολιτική και Ποινική Δικαιοσύνη σε όλα τα ποινικά και πολιτικά δικαστήρια και εισαγγελίες της χώρας σε συνέχεια των τεσσάρων μεγάλων (Αθήνας, Πειραιά, Θεσσαλονίκης και Χαλκίδας). Έχω λοιπόν την αίσθηση ότι εκτός των βραχυπρόθεσμων μέτρων που αναμφιβήτητα πρέπει να ληφθούν προς ενίσχυση του κλάδου, που έχει πληγεί σε πολύ μεγάλο βαθμό κατά την παρούσα συγκυρία, οφείλουμε να εστιάσουμε και σε μέτρα μακροπρόθεσμα.
Με βάση τα παραπάνω εκτιμώ ότι είναι επιβεβλημένη η λειτουργία ενός ολοκληρωμένου συστήματος ηλεκτρονικής δικαιοσύνης με προαπαιτούμενη ηλεκτρονική καταχώρηση όλων των σχετικών εγγράφων και ηλεκτρονική επίδοσή τους. Αυτό θα εξοικονομήσει και χρόνο και έξοδα. Αυτό το σύστημα ίσως να πάρει κάποια χρόνο να υλοποιηθεί γιατί χρειάζεται τεχνικές προδιαγραφές. Εκείνο όμως το οποίο αποδείχθηκε, την περίοδο του κορονοϊού, ότι μπορεί να λειτουργήσει χωρίς ιδιαίτερες δυσκολίες, είναι οι τηλεδίκες και η επικοινωνία μεταξύ δικηγόρων και δικαστηρίων, τόσο μέσω του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου αλλά και μέσω του skype ή άλλου προγράμματος μέσα από το οποίο έχει «διά ζώσης» επαφή ο δικηγόρος μαζί με τους συναδέλφους και αντιδίκους και το Δικαστήριο.
Μέσω της νομοθεσίας και των δικονομικών διατάξεων θα πρέπει να εισαχθεί και αυτή η δυνατότητα, αφού προηγουμένως πραγματοποιηθεί η απαραίτητη εκπαίδευση και δικηγόρων και δικαστών η οποία δεν είναι δύσκολη. Μία άλλη σημαντική παράμετρος είναι η μεταρρύθμιση του Κώδικα Δικηγόρων, αλλά και του Κώδικα Δεοντολογίας Δικηγορικού Λειτουργήματος κάτι που αποτελεί κατά κύριο λόγο ευθύνη των ηγεσιών των Δικηγορικών μας συλλόγων. Σε κάθε περίπτωση ζούμε μία δύσκολη, αλλά ενδιαφέρουσα εποχή όπου μπορούν να γίνουν πολλά στη Δικαιοσύνη με προφανή οφέλη για τον κλάδο, αλλά και την ευρύτερη οικονομική και κοινωνική πορεία της χώρας. Αυτό που απαιτείται είναι ειλικρίνεια, σοβαρότητα, υπευθυνότητα από όλους: Υπ. Δικαιοσύνης, ενώσεις δικαστών, ηγεσίες Δικηγορικών Συλλόγων. Είμαι αισιόδοξος ότι μπορούμε να τα καταφέρουμε.
