Πιο απαισιόδοξες, σε σχέση με το φθινόπωρο, είναι οι χειμερινές προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ευρωπαϊκή οικονομία που παραμένει εγκλωβισμένη στη «σκιά» της πανδημίας του κορονοϊού. Η αναζωπύρωση των κρουσμάτων σε συνδυασμό με την εμφάνιση μεταλλαγμένων, πιο μεταδοτικών, στελεχών του ιού έχουν αναγκάσει πολλά κράτη μέλη της ΕΕ να επαναφέρουν ή να αυστηροποιήσουν τα περιοριστικά μέτρα. Κατά συνέπεια, μετά από ένα αδύναμο 2020, η οικονομική δραστηριότητα αναμένεται υποτονική και στις αρχές του νέου έτους.
Υπάρχει, ωστόσο, φως στο τούνελ του κορονοϊού. Με τους εμβολιασμούς να επιταχύνονται και τις πιέσεις στα συστήματα υγείας να υποχωρούν, τα μέτρα περιορισμού αναμένεται να αρχίσουν σταδιακά να χαλαρώνουν και η ευρωπαϊκή οικονομία να επιστρέψει στα προ κρίσης επίπεδα ταχύτερα από ό,τι αναμενόταν το φθινόπωρο. Η οικονομική δραστηριότητα αναμένεται να ανακάμψει, αν και με ήπιο ρυθμό, στο β' τρίμηνο, αλλά με πιο ζωηρό ρυθμό στο γ' τρίμηνο, με «οδηγό» την ιδιωτική κατανάλωση και με επιπλέον στήριξη από το παγκόσμιο εμπόριο.
Ανάπτυξη 3,8% στην Ευρωζώνη το 2021 - Επιστροφή στα προ κρίσης επίπεδα έως τα μέσα του 2022
Μετά την πρόβλεψη για ύφεση 6,8% και 6,3% στην Ευρωζώνη και την ΕΕ αντίστοιχα το 2020, η οικονομία της Ευρωζώνης αναμένεται να «τρέξει» με ρυθμό 3,8% το 2021 και της ΕΕ με ρυθμό «3,7%». Για το 2022, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τοποθετεί την ανάπτυξη στο 3,8% για την Ευρωζώνη και στο 3,9% για την ΕΕ. Οι προβλέψεις είναι σημαντικές βελτιωμένες σε σχέση με τις φθινοπωρινές εκτιμήσεις της Κομισιόν, καθώς το ΑΕΠ αναμένεται τώρα να φτάσει στα προ κρίσης επίπεδα έως τα μέσα του 2022. Σημειώνεται, ωστόσο, πως αυτή η ταχύτερη της αναμενόμενης επιστροφή στα προ κρίσης επίπεδα, θα οδηγήσει και πάλι σε μια σημαντική απώλεια ΑΕΠ σε σχέση με την οικονομική παραγωγή που θα είχε επιτευχθεί με βάση τις προβλέψεις πριν από το ξέσπασμα της πανδημίας. Το χαμένο ΑΕΠ απεικονίζεται στο παρακάτω γράφημα ως η απόσταση ανάμεσα στην μαύρη και τη γκρι γραμμή.
Βλέπει τεχνική ύφεση στο α' τρίμηνο
Επικαλούμενη την υποτονική οικονομική δραστηριότητα στις αρχές του νέου έτους, η Επιτροπή προβλέπει ότι η Ευρωζώνη θα διολισθήσει σε τεχνική ύφεση το α' τρίμηνο (δύο διαδοχικά τρίμηνα ύφεσης).
Αναλυτικότερα, το πραγματικό ΑΕΠ αναμένεται να συρρικνωθεί κατά 0,9% στην Ευρωζώνη και κατά 0,8% συνολικά στην Ευρωπαϊκή Ένωση, που σημαίνει ότι η ευρωπαϊκή οικονομία θα διανύσει δεύτερο διαδοχικό τρίμηνο ύφεσης. Το πραγματικό ΑΕΠ αναμένεται να κινηθεί πτωτικά στα περισσότερα κράτη - μέλη με τη μεγαλύτερη απώλεια οικονομικής παραγωγής να αναμένεται στην Πορτογαλία (-2,1%), την Ιρλανδία (-1,6%) και την Αυστρία (-1,4%).
Κοιτάζοντας πέρα από το πρώτο τρίμηνο, η Κομισιόν επισημαίνει πως καθώς οι εμβολιασμοί θα προχωρούν και τα περιοριστικά μέτρα σταδιακά θα χαλαρώνουν, η οικονομική δραστηριότητα στην ΕΕ και την Ευρωζώνη αναμένεται να αρχίσει να ανακάμπτει στο δεύτερο τρίμηνο, αν και με ήπιο ρυθμό. Βάσει του σεναρίου ότι θα γίνει σημαντική άρση των περιορισμών στο δεύτερο εξάμηνο του 2021, ο ρυθμός μεγέθυνσης αναμένεται να επιταχυνθεί στο 3% στο τρίτο τρίμηνο και να διατηρηθεί στο δ' τρίμηνο (1% σε τριμηνιαία βάση) τόσο στην ΕΕ όσο και στην Ευρωζώνη, λαμβάνοντας ώθηση και από την ισχυρότερη εξωτερική ζήτηση. Η εποχιακή πτώση των κρουσμάτων καθώς και η σημαντική χαλάρωση των περιοριστικών μέτρων θα επιτρέψει στις χώρες με ανεπτυγμένο τον τομέα του τουρισμού να επωφεληθούν από την ανάκαμψη της ενδοευρωπαϊκής τουριστικής κίνησης το καλοκαίρι.
Οι κίνδυνοι για τις προβλέψεις
Η Κομισιόν τονίζει στην έκθεσή της ότι η αβεβαιότητα και οι κίνδυνοι που περιβάλλουν το βασικό της σενάριο παραμένουν αυξημένοι. Συνδέονται με την εξέλιξη της πανδημίας και την αποτελεσματικότητα της διανομής των εμβολίων.
Σε σύγκριση με τις φθινοπωρινές προβλέψεις, οι κίνδυνοι για το outlook έχουν γίνει πιο εξισορροπημένοι καθώς κάποιοι κίνδυνοι καθοδικής απόκλισης έχουν εξαλειφθεί και κάποια σενάρια ανοδικής απόκλισης έχουν επαληθευτεί, με προεξάρχουσα την έγκριση πολλών εμβολίων για τον κορονοϊό. Στις θετικές εξελίξεις περιλαμβάνεται και η εμπορική συμφωνία της ΕΕ με το Ηνωμένο Βασίλειο που μειώνει το κόστος απένταξης της Βρετανίας από την Ενιαία Αγορά και την Τελωνειακή Ένωση και υποβαθμίζει τον κίνδυνο περαιτέρω κλιμάκωσης της εμπορικής διαμάχης.
Η θετική εξέλιξη σχετίζεται κυρίως με την πιθανότητα η διαδικασία εμβολιασμού να οδηγήσει σε ταχύτερη χαλάρωση των περιοριστικών μέτρων και συνεπώς σε ταχύτερη και ισχυρότερη ανάκαμψη. Θετικά θα μπορούσε να εκπλήξει και η ισχύς της ανάκαμψης.
Αντίθετα, υπάρχει κίνδυνος η αναζωπύρωση των κρουσμάτων, ως αποτέλεσμα των μεταλλαγμένων και πιθανότατα πιο μεταδοτικών στελεχών του ιού ή η αρχή διανομή των εμβολίων να προκαλέσει καθυστερήσεις στην άρση των μέτρων και να έχει αρνητικό αντίκτυπο στην εμπιστοσύνη, κρατώντας τις προληπτικές αποταμιεύσεις σε υψηλά επίπεδα και αναβάλλοντας τις επενδυτικές αποφάσεις.
Μια παρατεταμένη κρίση θα μπορούσε επίσης να αφήσει πιο βαθιές ρωγμές στον ιστό της ευρωπαϊκής οικονομίας.
