Να είστε ανοιχτοί σε «άγριες» ιδέες για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, λέει ο Μπιλ Γκέιτς και αναρωτιέσαι: Είναι ο κόσμος έτοιμος να φάει κρέας που δεν προέρχεται από ζώα, αυγά που δεν έκαναν οι κότες και αλεύρι από... σκουλήκια;
Σε συνέντευξή του στο περιοδικό «ΜΙΤ Τechnology Review», στο πλαίσιο της κυκλοφορίας του νέου του βιβλίου με τίτλο: «Πώς θα αποφύγουμε την κλιματική καταστροφή: Οι λύσεις που έχουμε και οι ανακαλύψεις που χρειαζόμαστε» (How To Avoid A Climate Disaster: The Solutions We Have And The Breakthroughs We Need), ο Μπιλ Γκέιτς πρότεινε οι πλούσιες χώρες να καταναλώνουν 100% συνθετικό κρέας προκειμένου να μειωθούν οι εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου.
Ο δισεκατομμυριούχος συνιδρυτής της Microsoft, ο οποίος είναι τώρα πρόεδρος του Ιδρύματος Bill and Melinda Gates και του επενδυτικού ταμείου Breakthrough Energy Ventures, αν και παραδέχεται πως δεν είναι ο κατάλληλος αγγελιαφόρος του μηνύματος της κλιματικής αλλαγής, δέχτηκε μεγάλη κριτική από πολλούς που δεν είναι έτοιμοι ακόμα να αφήσουν τα μπέργκερ τους. Εξάλλου, είναι επενδυτής είτε ο ίδιος είτε μέσω της Breakthrough Energy Ventures σε πολλές εταιρείες τροφίμων, όπως οι Beyond Meats, Impossible Foods και Memphis Meats.
Τι είναι το εναλλακτικό κρέας;
Η γκάμα των εναλλακτικών προϊόντων κρέατος αυξάνεται σταθερά και περιλαμβάνει υλικά, όπως η σόγια, το τόφου, τα μανιτάρια, οι φακές και μια ποικιλία φρούτων που χρησιμοποιούνται για χάμπουργκερ και λουκάνικα, ενώ σταδιακά κάνει την εμφάνισή του και το εργαστηριακό κρέας, που παράγεται από ζωικά κύτταρα.
Η τεχνολογία αναφέρεται στην ανάπτυξη ενός σχεδίου που μπορεί να εκτυπωθεί αμέτρητες φορές. Αρχικά, το λογισμικό του εκτυπωτή δημιουργεί ένα λεπτομερές μοντέλο μπριζόλας, που περιλαμβάνει τους μυς, το λίπος και το αίμα, με βάση το κομμάτι που επιλέγεται να εκτυπωθεί. Αυτό, στη συνέχεια εκτυπώνεται με vegan «μελάνια».
Ενώ η τεχνολογία αυτή είναι σε πολύ πρώιμο στάδιο, και έχει ακόμη να ξεπεράσει τα εμπόδια της γεύσης και του κόστους, μακροπρόθεσμα το εργαστηριακό κρέας θα μπορούσε να δώσει στους καταναλωτές τη γεύση και τις θρεπτικές ιδιότητες του βοείου κρέατος χωρίς ωστόσο τη σφαγή του ζώου.
Σύμφωνα με την Barclays, η αξία της αγοράς του εναλλακτικού κρέατος ανέρχεται στα 14 δισ. δολάρια ετησίως σε πωλήσεις, ενώ εντός της επόμενης δεκαετίας μπορεί να φτάσει έως και τα 140 δισ. δολάρια.
Εργαστηριακά προϊόντα και κυτταρική γεωργία
Εν μέσω της έντονης κριτικής που ασκείται στη βιομηχανική γεωργία για ανήθικες πρακτικές και επιβλαβείς επιπτώσεις στο περιβάλλον, η δημιουργία start –up τροφίμων όλο και ενισχύεται, ενώ η βιομηχανία κρέατος παλεύει να ανταποκριθεί στη ζήτηση, την ίδια ώρα που ευθύνεται για σχεδόν το 15% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
Ο Josh Tetrick, ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της Eat Just, είναι «υπεύθυνος» για το πρώτο εργαστηριακό κοτόπουλο. Για εκείνον όμως, το αυγό έκανε την κότα και έτσι το 2018 δημιούργησε το Just egg από πράσινα φασόλια mung (ροβίτσα) το οποίο στην εμφάνισή του είναι σαν τα γνωστά scrambled eggs.
Η Σιγκαπούρη ήταν η πρώτη χώρα, που στα τέλη του 2020 άναψε το «πράσινο φως» για τις κοτομπουκιές της Eat Just, ενώ σχεδιάζει να καλωσορίσει και το κοτόπουλο Tindle Thy, της Next Gen, η οποία άντλησε σχεδόν 10 εκατ. δολάρια από επενδυτές. Τα συστατικά του περιλαμβάνουν νερό, σόγια, σιτάρι, βρώμη, λάδι καρύδας και μεθυλοκυτταρίνη, ένα μαγειρικό συνδετικό, αλλά το κλειδί για τη γεύση που μοιάζει με κοτόπουλο είναι ένα μείγμα φυτικών λιπών, που του επιτρέπουν να μαγειρεύεται και σαν κρέας κοτόπουλου.
Η πρώην project manager της Uber, Grace O’Brien, εκμεταλλεύτηκε τον ελεύθερό της χρόνο, 3.000 δολάρια από τις οικονομίες της και δημιούργησε ένα νέο είδος vegan αυγού στην κουζίνα της. Χωρίς προηγούμενη εμπειρία στην επιστήμη των τροφίμων, η O'Brien διαθέτει πλέον ένα βιώσιμο προϊόν, το Peggs, και προσπαθεί να συγκεντρώσει χρηματοδότηση μέσω της καμπάνιας της στο Kickstarter για να μετατρέψει το πάθος της σε επιχείρηση.
Η Memphis Meat έχει δημιουργήσει κρέας από κοτόπουλα, μοσχάρι αλλά και πάπια, με τη μέθοδο της καλλιέργειας των κυττάρων.
Η Aleph Farms στο Ισραήλ καλλιεργεί μπριζόλες χρησιμοποιώντας τρισδιάσταση βιοεκτύπωση με πραγματικά ζωικά κύτταρα αλλά χωρίς τη σφαγή ζώου. Στην ίδια χώρα, η Redefine Meat επίσης εκτυπώνει κρέας, με τη start up να έχει ήδη συγκεντρώσει χρηματοδότηση της τάξης των 29 εκατ. δολαρίων.
Αλλά και η Novameat Tech, με έδρα τη Βαρκελώνη σχεδιάζει να ξεκινήσει την πώληση vegan κρέατος με εκτύπωση 3D.
Εξάλλου, στις ΗΠΑ η Beyond Meat και η Impossible Foods ήδη κατέχουν τη μερίδα του λέοντος στα «ψεύτικα» μπέργκερ. Η πρώτη ανακοίνωσε πρόσφατα πως θα ανοίξει την πρώτη παραγωγική μονάδα εκτός ΗΠΑ και συγκεκριμένα στην Κίνα.
Vegan σοκολάτες το next big thing
Το παράδοξο είναι ότι ενώ πολύ μικρό ποσοστό του παγκόσμιου πληθυσμού χαρακτηρίζεται vegan, η ζήτηση για μη ζωικά προϊόντα ενισχύεται όλο και περισσότερο, καθώς πολλοί κρεατοφάγοι αναζητούν εναλλακτικές ακόμη και στα γαλακτοκομικά προϊόντα.
Η χιλιανή start up NotCo, με κεφάλαια 120 εκατ. δολαρίων έως τώρα, χρησιμοποιεί την τεχνητή νοημοσύνη για μοριακή ανάλυση προκειμένου να βρει νέους συνδυασμούς φυτικών συστατικών. Στα προϊόντα της περιλαμβάνονται τα NotMayo, NotIceCream, NotMilk και NotBurger και έχει ήδη εισέλθει στις αγορές της Αργεντινής, της Βραζιλίας και των ΗΠΑ, επιδιώκοντας την είσοδό της και σε Κολομβία, Μεξικό και Περού.
Αλλά και η πιο γνωστή, η ελβετική Nestle προσθέτει φέτος την πρώτη vegan σοκολάτα στα προϊόντα της, την KitKat V, η οποία θα τεθεί σε δοκιμαστική πώληση σε πρώτη φάση διαδικτυακά και σε καταστήματα επιλεγμένων χωρών, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο.
Η κύρια πρόκληση στην παραγωγή εναλλακτικών λύσεων για τη σοκολάτα γάλακτος είναι να διασφαλιστεί ότι αναμιγνύεται καλά με το κακάο και τη ζάχαρη για μια κρεμώδη υφή, αναφέρει στο Bloomberg ο Alexander von Maillot, επικεφαλής ζαχαροπλαστικής της Nestle.
Η Lindt & Spruengli AG ξεκίνησε την πώληση σοκολάτας με βάση το γάλα βρώμης. Η Mars παρουσίασε μια vegan έκδοση των μπαρ Galaxy της στο Ηνωμένο Βασίλειο και η Cadbury της Mondelez International ανακοίνωσε σχέδια για παραγωγή σοκολάτας γάλακτος με βάση τα φυτά.
Η Ευρώπη ακόμα αργεί
Όλα αυτά μοιάζουν λίγο «ξένα» σε ευρωπαϊκό επίπεδο, όπου το 2017 πάνω από 950.000 θάνατοι (1 στους 5) οφείλονταν στην ανθυγιεινή διατροφή. Τον Ιανουάριο, η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι προνύμφες του σκώληκα των αλεύρων (tenebrio molitor) μπορούν να καταναλωθούν χωρίς κίνδυνο, «είτε με τη μορφή ολόκληρου, αποξηραμένου εντόμου, είτε σε μορφή σκόνης».
Η Κομισιόν θα υπέβαλε στα κράτη - μέλη ένα σχέδιο προκειμένου να επιτραπεί η κυκλοφορία στην αγορά των αποξηραμένων σκωλήκων του αλεύρου και των παραγώγων τους, ενώ το οριστικό «πράσινο φως» δόθηκε την περασμένη εβδομάδα.
Επίσης, σε μελέτη, που δημοσίευσε πρόσφατα η Κομισιόν, αναφέρεται ότι τα μεταλλαγμένα προϊόντα (NGT), δηλαδή όσα έχουν υποστεί γονιδιωματική τροποποίηση, μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε φυτά, ζώα και μικροοργανισμούς για αγροδιατροφικές, βιομηχανικές και φαρμακευτικές εφαρμογές και να συμβάλλουν σε βιώσιμα συστήματα γεωργικών προϊόντων διατροφής.
Στην Αφρική, την Ασία και τη Λατινική Αμερική καταναλώνονται περίπου 1.000 είδη εντόμων, ωστόσο στην ΕΕ, τα εκτροφεία εντόμων (παράγουν μερικές χιλιάδες τόνους ετησίως) παράγουν αποκλειστικά ζωοτροφές, κατά κύριο λόγο για τα ψάρια.
Τέλος στις κακές πρακτικές, ώρα για υγιεινή διατροφή
Οι σκληρές συνθήκες παραγωγής και οι μαζικές σφαγές των ζώων στην κτηνοτροφία βιομηχανικής κλίμακας αφορούν όλο και περισσότερους. Οι παραγωγοί τροφίμων προσπαθούν να αποτρέψουν τις κακές πρακτικές, ωστόσο αυτές είναι δύσκολο να εξαλειφθούν πλήρως.
Παράλληλα, οι καταναλωτές εξετάζουν την υπερβολική κατανάλωση κρέατος λόγω των κινδύνων της υψηλής χοληστερόλης στο αίμα και των καρδιακών παθήσεων που σχετίζονται ιδίως με το κόκκινο κρέας. Επίσης, ο κίνδυνος από τη χρήση αντιβιοτικών και ορμονών στα ζώα είναι επίσης ανησυχητικός.
Μια υγιεινή διατροφή που βασίζεται κυρίως στα τρόφιμα φυτικής προέλευσης μειώνει τον κίνδυνο ασθενειών που απειλούν τη ζωή αλλά και τις επιπτώσεις του διατροφικού μας συστήματος στο περιβάλλον.
Η κατανάλωση λιγότερου ή καθόλου κρέατος έχει πολλαπλά οφέλη για το περιβάλλον, όπως η προστασία του φυσικού οικοτόπου, η διατήρηση των καλλιεργήσιμων εκτάσεων σε πολλές γενιές και η μείωση της σπατάλης τροφίμων. Μάλιστα, σύμφωνα με μελέτες, μόνο το 3% της παγκόσμιας γης διατηρείται ανέγγιχτο.
Η «πείνα» για μια διατροφή πιο συνειδητή, χωρίς τύψεις, είναι ξεκάθαρη και είτε μας αρέσει είτε όχι η επιλογή μιας πιο vegan διατροφής φαίνεται μονόδρομος στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.
