Το - πρώην - ζεύγος Μπιλ και Μελίντα Γκέιτς, μαζί με τον επενδυτή Γουόρεν Μπάφετ άλλαξαν τον τρόπο που βλέπει ο κόσμος τις δωρεές των δισεκατομμυριούχων χάρη στο Giving Pledge, την φιλανθρωπική πρωτοβουλία που πήραν το 2010 για να πείσουν τους δισεκατομμυριούχους του κόσμου να δώσουν περισσότερα χρήματα προς κοινωφελείς σκοπούς σε όλο τον κόσμο.
Οι τρεις τους υποσχέθηκαν να δώσουν το μεγαλύτερο κομμάτι της περιουσίας τους σε «καλό σκοπό», είτε κατά τη διάρκεια της ζωής τους, είτε μετά θάνατον, προσκαλώντας και προκαλώντας τους υπόλοιπους δισεκατομμυριούχους του πλανήτη να κάνουν το ίδιο.
Όμως η πρωτοβουλία αυτή δεν είναι παρά μια υπόσχεση που κανείς δεν τους αναγκάζει να κρατήσουν. Είναι μεν μία δημόσια υπόσχεση και ο κόσμος τους κρατά υπόλογους, όμως έχουν δικαίωμα να αλλάξουν γνώμη ανά πάσα στιγμή.
Άλλωστε, ακόμα και έτσι, υπάρχουν «παράθυρα» για όσους όντως «υπέγραψαν» την Giving Pledge, όπως για παράδειγμα φαίνεται να κάνει ο Τζεφ Μπέζος.
Ο πλουσιότερος άνθρωπος του κόσμου - και ιδρυτής της Amazon - μετά από χρόνια δριμείας κριτικής υποσχέθηκε να δώσει 10 δισ. δολάρια από την προσωπική του περιουσία σε δωρεές. Όμως αντί να τα δώσει «μία και καλή» σε οργανισμούς που ήδη υπήρχαν, τελικά ίδρυσε το Earth Fund, έναν φιλανθρωπικό οργανισμό που ελέγχει η εταιρεία του και που στόχο έχει να βοηθήσει σε δράσεις για την προστασία του περιβάλλοντος από την κλιματική αλλαγή. Ένας τομέας που επιβαρύνεται πολύ από τη λειτουργία της Amazon και της AWS. Όμως μέχρι στιγμής, ο Μπέζος έχει δώσει ένα πολύ μικρό τμήμα του συνολικού ποσού και κανείς δεν μπορεί να τον υποχρεώσει να το κάνει άμεσα (ή και καθόλου).
Στον αντίποδα βρίσκεται ο Γουόρεν Μπάφετ.
Ο επενδυτής της Berkshire Hathaway ανακοίνωσε αυτή την εβδομάδα πως παραχωρεί σε δωρεές - επιπλέον - μετοχές της Berkshire, συνολικής αξίας 4,1 δισ. δολαρίων. Μάλιστα, ανακοίνωσε την κίνηση με ένα μήνυμα στο Twitter, στο οποίο έγραφε «Η κοινωνία χρειάζεται τα χρήματά μου, εγώ όχι». «Σε πολλές δεκαετίες, έχω συγκεντρώσει έναν σχεδόν αδιανόητο χρηματικό ποσό κάνοντας απλώς αυτό που αγαπώ. Δεν έχω κάνει θυσίες, όπως δεν έχει και η οικογένειά μου», γράφει.
Η νέα δωρεά τον φέρνει ακόμα πιο κοντά στον στόχο του 2006, όταν είχε δεσμευτεί να χαρίσει όλες του τις μετοχές στην Berkshire μέσω ετήσιων δώρων. Όμως μαζί με τη νέα δωρεά, ανακοίνωσε και την παραίτηση του από το ρόλο του διαχειριστή στο ίδρυμα των Bill & Melinda Gates, με φόντο το διαζύγιο του ισχυρού ζεύγους.
Η είδηση του αναπάντεχου διαζυγίου των Γκέιτς δημιούργησε ερωτήματα για το μέλλον του οργανισμού που το ζεύγος δημιούργησε μαζί και η αξία του οποίου εκτιμάται στα 50 δισ. δολάρια. Όμως αν η «ιστορία» (βλ. το διαζύγιο μεταξύ των Μακένζι και Τζεφ Μπέζος) μας έχει δείξει κάτι, αυτό είναι πως πιθανότατα οι - χωρισμένοι πλέον - φιλάνθρωποι θα δώσουν ακόμα περισσότερα σε φιλανθρωπίες. Τουλάχιστον τα πρώτα χρόνια. Στο πλαίσιο της φορολογικής «ανακούφισης» που προσφέρει το αμερικανικό σύστημα.
Την αρχή του 2021, ο CEO της Gravity Payments Νταν Πράις αποκάλεσε τη φιλανθρωπία ένα «κόλπο» για καλές Δημόσιες Σχέσεις (PR). Για την ακρίβεια, με ένα tweet του, αναφέρρθηκε στους πλούσιους που δίνουν χρήματα σε φιλανθρωπίες «για να λάβουν διθυραμβικά άρθρα, ένα νοσοκομείο με το όνομα τους και σημαντικές διαγραφές φόρων», «χάρη σε ένα από τα μεγαλύτερα PR κόλπα του καπιταλισμού». Ενώ τόνιζε πως ο μέσος δισεκατομμυριούχος δωρίζει σε φιλανθρωπίες μικρότερο ποσοστό από τα χρήματα του, από ότι ο μέσος μη-δισεκατομμυριούχος.
Αν και κυνικό, το σχόλιο του Πράις απαντά σε μεγάλο βαθμό στο ερώτημα «τι κερδίζουν οι δισεκατομμυριούχοι μοιράζοντας την περιουσία τους». Η ελάφρυνση των φόρων βρίσκεται ίσως πιο ψηλά στη λίστα και η ελάφρυνση της συνείδησης κάπου πιο χαμηλά.
