Ακυρώνονται οι άδειες που έχουν εκδοθεί για έργα ΑΠΕ και απαγορεύεται στο εξής η έκδοση νέων αδειών σε περιοχές που βρίσκονται εντός των ορίων έξι ορεινών όγκων και συγκεκριμένα στα Λευκά Όρη, στον Ταΰγετο, στο Σμόλικα και στα όρη Τύμφη, Σάος και Χατζή.
Οι νέοι περιορισμοί τίθενται στο πλαίσιο της νέας πρωτοβουλίας του ΥΠΕΝ για τα «απάτητα βουνά», τα οποία έχουν στόχο την προστασία της βιοποικιλότητας και των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής μέσω της απαγόρευσης της ανθρωπογενούς παρέμβασης.
Πρόκειται για τη θεσμοθέτηση των έξι πρώτων ΠΑΔ (Περιοχές Άνευ Δρόμων), μια πολιτική η οποία συνίσταται στη απαγόρευση διάνοιξης νέων δρόμων πέραν των νόμιμα υφιστάμενων (δηλαδή των δασικών δρόμων που ήδη υπάρχουν) και της αποτροπής διεύρυνσης της τεχνητής επιφάνειας που υπάρχει στις περιοχές μέσω του κατακερματισμού, δηλαδή της διάνοιξης νέων δρόμων και της περαιτέρω ανθρωπογενούς παρέμβασης.
Σύμφωνα με όσα ανέφερε η ηγεσία του ΥΠΕΝ σε συνέντευξη Τύπου το μεσημέρι της Τρίτης, σε αυτές τις εκτάσεις δεν θα μπορούν να γίνονται πλέον χωροθετήσεις ΑΠΕ καθώς δεν επιτρέπεται να δημιουργηθεί καμία τεχνητή επιφάνεια, ακυρώνονται οι άδειες που ήδη έχουν εκδοθεί από τη ΡΑΕ ενώ δεν προχωρά η αδειοδότηση σε προτάσεις που έχουν ήδη υποβληθεί. Σύμφωνα με το υπουργείο, η νέα στρατηγική αναμένεται να επηρεάσει κάποιες εκατοντάδες μεγαβάτ εγκατεστημένης ισχύος αιολικών και ενός μικρού υδροηλεκτρικού στα όρη Σάος, Χατζή και στα Λευκά όρη και η απαγόρευση, όπως ανέφερε ο υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Γιώργος Αμυράς, είναι νόμιμη καθώς αποδίδεται σε λόγους προστασίας του δημοσίου συμφέροντος.
Οι έξι αυτοί ορεινοί όγκοι προστατεύονται με υπουργική απόφαση ισχύος δύο ετών (σύντομα θα βγει και το ΦΕΚ) ενώ κατόπιν θα ενταχθούν στις Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες (ΕΜΠ).
To πρόβλημα του κατακερματισμού της γης στη Ελλάδα – Ο ρόλος των ΠΑΔ
Η Ελλάδα βρίσκεται πρώτη στη λίστα των ευρωπαϊκών κρατών με τη μεγαλύτερη αύξηση των τεχνητών επιφανειών (την περίοδο 2009-2015 κατέγραψε αύξηση 17%). Το οδικό της δίκτυο είναι μεγαλύτερο από 367.000 χλμ με αποτέλεσμα να χωρίζεται η επικράτεια σε 4.659 τμήματα γης καθιστώντας πολύ μικρή την πιθανότητα (5,43%) να βρεθεί κάποιος σε απόσταση μεγαλύτερη του 1 χλμ από δρόμο. Το χαρακτηριστικό αυτό αποτελεί πλήγμα για τη βιοποικιλότητα και τα οικοσυστήματα και μέσω του καθεστώτος των Περιοχών Άνευ Δρόμων (ΠΑΔ) προτείνεται η απαγόρευση διάνοιξης νέων δρόμων και δημιουργίας άλλων τεχνητών επιφανειών καθώς και η αυτόματη υπαγωγή σε καθεστώς υψηλής προστασίας.
Οι ΠΑΔ παρουσιάζουν πολλά πλεονεκτήματα καθώς συνεισφέρουν υπέρ της διατήρησης της φυσικής βιοποικιλότητας, εμποδίζουν την είσοδο ξενικών ειδών, παρέχουν διαδρομές μετανάστευσης και ενδιάμεσων στάσεων, δεσμεύουν άνθρακα και μειώνουν τις επιπτώσεις των αερίων του θερμοκηπίου.
Πρόκειται για μία πρακτική που θεσμοθετείται από το 2001 στις ΗΠΑ ενώ στην Ευρώπη, οργανισμοί όπως οι IUCN, WCPA, WWF εκτιμούν ότι θα ενσωματωθεί στους διεθνείς στόχους που θα θέσει η σύνοδος των Ηνωμένων Εθνών για τη Βιοποικιλότητα το Μάιο του 2022 στην Κίνα.
Μέσω των ΠΑΔ επιτυγχάνονται συγκεκριμένοι στόχοι βιώσιμης ανάπτυξης (12,13,15), στόχοι παγκόσμιας Στρατηγικής για την βιοποικιλότητα, η Ευρωπαϊκή και Εθνική στρατηγική για τη Βιοποικιλότητα κλπ.
Σύμφωνα με τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστα Σκρέκα, η Ελλάδα είναι η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα που δημιουργεί καθεστώς αυστηρής προστασίας για σημαντικούς ορεινούς όγκους με στόχο να παραδοθούν παραδοθούν τα αδιατάραχτα τοπία/βουνά στις επόμενες γενιές.
Σύμφωνα με τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστα Σκρέκα, η Ελλάδα είναι η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα που δημιουργεί καθεστώς αυστηρής προστασίας για σημαντικούς ορεινούς όγκους με στόχο να παραδοθούν τα "αδιατάραχτα" τοπία/βουνά στις επόμενες γενιές.
Το υπουργείο έχει ήδη συγκεντρώσει και μελετά στοιχεία για 55 αδιατάρακτα φυσικά τοπία άνω των 10 τετραγωνικών χιλιομέτρων και σε περίπτωση που κριθεί απαραίτητο (με γνώμονα την αναγκαιότητα προστασίας του περιβάλλοντος και της βιοποικιλότητας) μέρος αυτών θα μπορούσε να ενταχθεί στο ίδιο καθεστώς.
Η πρωτοβουλία αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης πολιτικής η οποία επεκτείνεται και στις παράκτιες περιοχές με το ΥΠΕΝ να μελετά παράλληλα και το project των «ανέγγιχτων» παραλιών όπου εξετάζεται να τεθούν σε αυστηρό καθεστώς προστασίας 1.000 παρθένες παραλίες. Κατά το πρότυπο που εφαρμόζεται και στους ορεινούς όγκους, και σε αυτή την περίπτωση θα απαγορεύεται οποιαδήποτε ανθρωπογενής παρέμβαση όπως είναι η διάνοιξη δρόμων, η λειτουργία κυλικείων κλπ.
Πώς ορίζονται τα Απάτητα Βουνά;
Ως «Απάτητα Βουνά» ορίζεται η Περιοχή Άνευ Δρόμων (ΠΑΔ) με την περιμετρική ζώνη ενός χιλιομέτρου της (ΠΑΔ + ακτίνα 1 χλμ). Σε αυτές τις περιοχές απαγορεύεται η διάνοιξη νέων δρόμων και η δημιουργία άλλων τεχνητών επεμβάσεων, που μεταβάλλουν ή αλλοιώνουν το φυσικό περιβάλλον. Επιπλέον, υπάγονται σε καθεστώς υψηλής προστασίας.
