Το Brent μέσα σε διάστημα 10 ημερών έφθασε στα 139 δολάρια και κατόπιν σημείωσε πτώση κοντά στα 100 δολάρια προκαλώντας σοκ στη διεθνή αγορά και εκτοξεύοντας στα ύψη τις τιμές των καυσίμων. Οι Έλληνες καταναλωτές βρέθηκαν, από τη μία στιγμή στην άλλη, να αγοράζουν πετρέλαιο θέρμανσης σε τιμές άνω των 1,65 ευρώ το λίτρο και να πληρώνουν για τη βενζίνη πάνω από 2 ευρώ το λίτρο στην Αττική και αρκετά περισσότερα στα νησιά.
Παρά τη σταδιακή αποκλιμάκωση των διεθνών τιμών από το τέλος της προηγούμενης εβδομάδας, οι τιμές των καυσίμων παραμένουν υψηλές στην Ελλάδα πυροδοτώντας έντονες αντιδράσεις από την πλευρά των καταναλωτών, της αγοράς και της αντιπολίτευσης ενώ η κυβέρνηση βρίσκεται μια ανάσα πριν από την ανακοίνωση μέτρων ανακούφισης για τους ευάλωτους πολίτες, με την σχετική στήριξη να αναμένεται να δοθεί στους πολίτες μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας.
Παρά τις προβλέψεις παραγόντων της αγοράς από την προηγούμενη Παρασκευή ότι οι τιμές θα κατέγραφαν αισθητή πτώση μέσα στις επόμενες ημέρες, τα καύσιμα, όπως έγραψε και το Insider.gr, παρουσιάζουν μια πολύ ήπια αποκλιμάκωση. Οι τιμές της βενζίνης παραμένουν κοντά στα 2 ευρώ ενώ και το πετρέλαιο θέρμανσης δεν έχει σημειώσει, για την ώρα, κάποια θεαματική πτώση σε σχέση με τα 1,62 ευρώ το λίτρο.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Ανάπτυξης, τη Δευτέρα, η πανελλαδική μέση τιμή για την αμόλυβδη 95 οκτανίων διαμορφώθηκε στα 2,11 ευρώ το λίτρο, για το diesel κίνησης στα 1,997 ευρώ το λίτρο και για το diesel θέρμανσης στα 1,621 ευρώ το λίτρο. Όπως είναι αναμενόμενο, ακόμη υψηλότερες είναι οι τιμές που καταγράφηκαν στα νησιά αλλά και σε αρκετά μέρη της ηπειρωτικής χώρας. Στο νομό Κυκλάδων, η τιμή της αμόλυβδης διαμορφώθηκε στα 2,269 ευρώ το λίτρο, στο νομό Δωδεκανήσου στα 2,232 ευρώ το λίτρο, στο νομό Χανίων στα 2,161 ευρώ το λίτρο ενώ υψηλές ήταν οι τιμές και νομούς της ηπειρωτικής χώρας όπως στη Φωκίδα (2,149 ευρώ το λίτρο) ή στην Ευρυτανία (2,189 ευρώ το λίτρο).
H κατάσταση στην αγορά καυσίμων ήταν ελάχιστα βελτιωμένη την Τρίτη ωστόσο η μεγάλη διακύμανση των τιμών το προηγούμενο διάστημα δημιούργησε ένα κακό προηγούμενο με αποτέλεσμα να καθίσταται δυσχερής η βραχυπρόθεσμη ή ακόμη και μεσοπρόθεσμη πρόβλεψη των τιμών από την πλευρά της αγοράς.
Σε κάθε περίπτωση, λαμβάνοντας υπ’ όψιν την ελληνική πραγματικότητα, η πτώση στην τιμή της αντλίας φαίνεται ότι δεν συμβαδίζει με την πτώση στις διεθνείς τιμές, κάτι που εξηγείται εν μέρει από το γεγονός ότι η όποια διαφορά περνάει στις εγχώριες τιμές με καθυστέρηση τριών ή τεσσάρων ημερών σε σχέση με τη χρονική στιγμή της μεταβολής. Όμως, το πρόβλημα δεν είναι μόνο χρονικό. Η ελληνική αγορά καυσίμων χαρακτηρίζεται από συγκεκριμένες ιδιαιτερότητες, οι οποίες μπορεί να μην θέτουν εύκολα πλαφόν σε μια τυχόν ανοδική πορεία των τιμών αλλά σίγουρα θέτουν πλαφόν σε μια τυχόν καθοδική πορεία.
Τι συμπεριλαμβάνουν τα 2 ευρώ στην τιμή της βενζίνης – Παράδειγμα
Παρά την απότομη πτώση της διεθνούς τιμής του πετρελαίου, οι Έλληνες καταναλωτές δεν είδαν άμεσα τη μείωση αυτή να περνάει στην αντλία ενώ ακόμη και όταν αυτή περάσει, θα μείνουν και πάλι με την εντύπωση ότι η αγορά κάτι τους «χρωστάει».
Και ενώ κάποιοι εξακολουθούν αποδίδουν τις υψηλές τιμές σε φαινόμενα αισχροκέρδειας από την πλευρά της αγοράς, μια «ακτινογραφία» της τελικής τιμής επιβεβαιώνει τον καταλυτικό ρόλο της φορολογίας. Αν ληφθεί ως παράδειγμα η μέση τιμή της αμόλυβδης 95 οκτανίων της 9ης Μαρτίου στην Αττική (η βενζίνη αποτελεί πιο γλαφυρό παράδειγμα δεδομένου ότι ο ΕΦΚ ανά 1000 λίτρα ανέρχεται 700 ευρώ έναντι των 400 ευρώ στο πετρέλαιο), η οποία διαμορφώθηκε στα 2,042 ευρώ, το 43,6% αυτής δηλαδή τα 0,89 λεπτά αφορούν στην τιμή του διυλιστηρίου, το 54,6% ήτοι τα 1,114 ευρώ αφορούν στους φόρους και τους δασμούς (ΦΠΑ, ΕΦΚ κλπ) ενώ το 1,9% δηλαδή το 0,038% αναφέρεται στο μεικτό περιθώριο κέρδους. Η τιμή του διυλιστηρίου, δηλαδή το 43,6% του κόστους που πληρώνει ο καταναλωτής επηρεάζεται κυρίως από τις διεθνείς τιμές του πετρελαίου ενώ ο ΦΠΑ επιβάλλεται στο άθροισμα της τιμής του διυλιστηρίου και του ΕΦΚ (Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης). Επομένως, πρακτικά, όσο μεγαλύτερο είναι το νούμερο στο οποίο «πατάει» ο ΦΠΑ, τόσο περισσότερο ανεβαίνει η τιμή στην αντλία. Για το λόγο αυτό παράγοντες της εγχώριας αγοράς έχουν θέσει επανειλημμένως τα τελευταία χρόνια θέμα μείωσης ΕΦΚ και ΦΠΑ ενώ τις τελευταίες ημέρες προτάσσουν την ανάγκη μείωσης του ΦΠΑ καθώς όπως ανέφεραν κυβερνητικοί παράγοντες δεν υπάρχουν δημοσιονομικά περιθώρια για μείωση του ΕΦΚ.
Εν αναμονή των νέων μέτρων που θα ληφθούν για την ανακούφιση των καταναλωτών
Η κυβέρνηση αναμένεται να ανακοινώσει, ενδεχομένως και σήμερα, μέτρα για τα καύσιμα για την ανακούφιση των ευάλωτων καταναλωτών. Παρά τις εκκλήσεις της αγοράς, αξιωματούχοι της κυβέρνησης με δηλώσεις τους έχουν απορρίψει τα οριζόντια μέτρα, κάτι που επιβεβαιώνεται και από την Έκθεση του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή που εκδόθηκε το Μάρτιο. «Θεωρούμε ότι η επαναφορά της δημοσιονομικής ισορροπίας αποτελεί μείζονα προτεραιότητα. Συνεπώς, όσον αφορά τη δημοσιονομική πολιτική, οι όποιες επεκτατικές παρεμβάσεις πρέπει να είναι προσωρινές και να περιοριστούν αποκλειστικά στην απορρόφηση του αυξημένου ενεργειακού κόστους με στόχευση στις ευάλωτες ομάδες. Αντίθετα, θα πρέπει να αποφευχθούν οριζόντιες παρεμβάσεις καθώς και μόνιμα μέτρα δημοσιονομικής χαλάρωσης που δεν σχετίζονται με το ενεργειακό κόστος», αναφέρει χαρακτηριστικά ή έκθεση δίνοντας τον τόνο της πολιτικής γραμμής που έχει επιλεγεί στον κλάδο των καυσίμων.
Ως αντίβαρο στις υψηλές τιμές, το κυβερνητικό επιτελείο έχει εξετάσει τη δημιουργία ειδικής πλατφόρμας για την επιστροφή φόρου καυσίμων στους πιο ευάλωτους με βάση εισοδηματικά κριτήρια (με το εισοδηματικό όριο να τείνει να προσδιοριστεί 25.000-30.000 ευρώ ετησίως) ενώ στο τραπέζι των συζητήσεων βρίσκεται και το κουπόνι για καύσιμα ένα μέτρο το οποίο ενδεχομένως να μπορούσε να εφαρμοστεί σε μια πιο διευρυμένη βάση πολιτών.
Σημειώνεται ότι χθες, Τρίτη, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Γιάννης Οικονόμου, μιλώντας στον τηλεοπτικό σταθμό ΑΝΤ1, ανέφερε ότι «γίνεται κάθε προσπάθεια να εξαντληθεί κάθε δυνατότητα για να είναι ενισχυμένη και ουσιαστική η βοήθεια σε όλους τους κλάδους».
