Στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης παραπέμπει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή την Ελλάδα με την αιτιολογία ότι η ελληνική νομοθεσία δεν εφαρμόζει ορθά την οδηγία 2014/52/ΕΕ για την εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων, η οποία ουσιαστικά υποχρεώνει τα κράτη μέλη να διενεργήσουν εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων για ορισμένα μεγάλα έργα υποδομής.
Πρόκειται για μία οδηγία η οποία ρυθμίζει διαδικαστικά ζητήματα και θέματα ζητήματα μη συμμόρφωσης επηρεάζουν ολόκληρη τη διαδικασία εκτίμησης περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Το εν λόγω πλαίσιο θεωρείται ότι έχει ιδιαίτερη σημασία για την εσωτερική αγορά επιχειρηματικό περιβάλλον, διότι αποτελεί μέρος των ίσων όρων ανταγωνισμού για τις δημόσιες και τις ιδιωτικές επενδύσεις. Στο πλαίσιο αυτό, όπως αναφέρει η ΕΕ, «η οδηγία επηρεάζει τα συγχρηματοδοτούμενα από την ΕΕ έργα και η Επιτροπή πρέπει να διασφαλίσει ότι η εθνική νομοθεσία ευθυγραμμίζεται με τους κανόνες της ΕΕ το συντομότερο δυνατόν».
Οι «ατασθαλίες»
Συγκεκριμένα, η χώρα μας φέρεται να μην εφαρμόζει τις διατάξεις για την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων σε όλα τα έργα που εξυπηρετούν σκοπούς εθνικής άμυνας (σύμφωνα με την οποία προβλέπεται ωστόσο εξαίρεση όταν το κράτος μέλος θεωρεί ότι η εφαρμογή της διαδικασίας για την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων θα επηρέαζε αρνητικά τους σκοπούς άμυνας ή έκτακτων περιστατικών πολιτικής προστασίας).
Δεύτερον, η Ελλάδα φέρεται να μην έχει συμπεριλάβει στο νομικό της πλαίσιο σχετική διάταξη που να υποχρεώνει τις ελληνικές αρχές να ενημερώνουν το κοινό για οποιαδήποτε απόφαση λαμβάνεται από άλλο κράτος μέλος σχετικά με έργα με διασυνοριακές επιπτώσεις στην ελληνική επικράτεια.
Στο ίδιο πλαίσιο, όπως υποστηρίζει η Επιτροπή, η ελληνική νομοθεσία δεν περιλαμβάνει ακόμη την υποχρέωση διενέργειας εκτίμησης περιβαλλοντικών επιπτώσεων για ορισμένα έργα, όπως εγκαταστάσεις επανεπεξεργασίας ακτινοβολημένων πυρηνικών καυσίμων ή τελική διάθεση ραδιενεργών αποβλήτων ή εσωτερικές πλωτές οδοί και λιμένες που επιτρέπουν τη διέλευση πλοίων άνω των 1 350 τόνων.
Σημειώνεται ότι η Επιτροπή απέστειλε στην Ελλάδα προειδοποιητική επιστολή τον Οκτώβριο του 2019 και, στη συνέχεια, αιτιολογημένη γνώμη τον Δεκέμβριο του 2020. Όπως αναφέρει η χθεσινή απόφαση της Επιτροπής, «παρά την κάποια πρόοδο, οι ελληνικές αρχές δεν έχουν αντιμετωπίσει πλήρως τις αιτιάσεις. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή παραπέμπει την Ελλάδα στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
Οι διορθωτικές κινήσεις
Σε μια προσπάθεια συμμόρφωσης με μέρος των παρατηρήσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας με τίτλο: «Διατάξεις για την απλοποίηση της περιβαλλοντικής αδειοδότησης, των περιβαλλοντικών επιθεωρήσεων και την προστασία του περιβάλλοντος, επείγουσες δασικές, χωροταξικές και πολεοδομικές διατάξεις, θέσπιση πλαισίου για την ανάπτυξη των Υπεράκτιων Αιολικών Πάρκων, αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης και ζητήματα κυκλικής οικονομίας» που έχει τεθεί σε διαβούλευση προβλέπει συγκεκριμένες παρεμβάσεις. Αναλυτικότερα, στις διατάξεις του Νόμου για την Προστασία της Βιοποικιλότητας, ρίζεται ρητά ότι διατηρούνται τα υφιστάμενα περιβαλλοντικά αδειοδοτημένα έργα αλλά για πρώτη φορά, σε συμμόρφωση σχετικών παρατηρήσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, θεσμοθετείται διαδικασία δέουσας εκτίμησης επιπτώσεων για έργα και δραστηριότητες που δεν αδειοδοτούνται περιβαλλοντικά. Η διαδικασία αξιολογείται από την οικεία Μονάδα Διαχείρισης Προστατευόμενης Περιοχής του Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α., προκειμένου να εκτιμηθεί αν επηρεάζουν σημαντικά την προστατευόμενη περιοχή.
Στο ίδιο πλαίσιο, τροποποιείται η διαδικασία εξαίρεσης συγκεκριμένων έργων (για σκοπούς εθνικής άμυνας και έκτακτα περιστατικά πολιτικής προστασίας) από τη συνήθη διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης (υπό προϋποθέσεις) σε συμμόρφωση με σχετικές παρατηρήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η ρητή εξαίρεση περιορίζεται στα έργα που είναι αμιγώς στρατιωτικά (όπως στρατιωτικά αεροδρόμια και λιμάνια, αποθήκες καυσίμων και αγωγοί καυσίμων).
