Καθώς η ημερομηνία για τις κρίσιμες διπλές εκλογές της Τουρκίας ορίστηκε επίσημα για τις 14 Μαΐου, οι δύο κύριες συμμαχίες ξεκίνησαν τις προσπάθειες να διευρύνουν την εκλογική τους βάση και να γεφυρώσουν τα πολιτικά ρήγματα.
Οι κινήσεις για διεύρυνση της εκλογικής βάσης βρίσκονται σε εξέλιξη, καθώς αρκετές δημοσκοπήσεις που συγκεντρώνει το Reuters δείχνουν ότι ο υποψήφιος της αντιπολίτευσης για την προεδρία, Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, έχει προβάδισμα έως και 10% έναντι του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Ο Κιλιτσντάρογλου, που επιλέχθηκε ως υποψήφιος της αντιπολίτευσης μετά από «δραματικές» διαβουλεύσεις την περασμένη εβδομάδα, δήλωσε τη Δευτέρα ότι ήταν σε εξέλιξη διαβουλεύσεις για τη συνάντησή του με τους συμπροέδρους του φιλοκουρδικού Δημοκρατικού Κόμματος των Λαών (HDP). Σύμφωνα με το Al-Monitor, η συνάντηση με το τρίτο μεγαλύτερο κόμμα του κοινοβουλίου - που πιθανόν να χρίσει τον «βασιλιά» στην προεδρική κούρσα - αναμένεται να γίνει αυτή την εβδομάδα. Όμως, σε αντίθεση με τις προηγούμενες προσεγγίσεις του Κιλιτσντάρογλου στα αριστερά κόμματα, μπορεί να δημιουργήσει ρήγματα με την απρόθυμη σύμμαχό του, Μεράλ Ακσενέρ του Καλού Κόμματος (iYi). Η Ακσενέρ ανέφερε ότι ενώ δεν είχε αντίρρηση για μια συνάντηση μεταξύ του HDP και του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP) του Κιλιτσντάρογλου, το HDP δεν είχε θέση στη συμμαχία της αντιπολίτευσης γνωστή ως Τραπέζι των Έξι. Ο Κιλιτσντάρογλου απάντησε ότι θα επισκεφθεί το HDP ως προεδρικός υποψήφιος της αντιπολίτευσης, όχι ως πρόεδρος του CHP.
- ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Γεωργία: Πορεία προς τη Ρωσία ή τη Δύση;
Σε αναζήτηση ισλαμιστών συμμάχων
Από την άλλη πλευρά, ο Τούρκος πρόεδρος στράφηκε σε δύο ισλαμιστικά κόμματα, το Huda Par και το Yeniden Refah. Την περασμένη εβδομάδα, ο Ερντογάν συναντήθηκε με τον ισλαμιστή Κούρδο πρόεδρο του Huda Par, Ζεκαρία Γιαπιτσιόγλου για δεύτερη φορά φέτος. Μετά τη συνάντηση, ο Γιαπιτσιόγλου ανακοίνωσε ότι το κόμμα του δεν θα επιλέξει υποψήφιο για την προεδρία, αλλά θα υποστηρίξει την υποψηφιότητα του Ερντογάν. Την ίδια μέρα, δύο ανώτερα στελέχη του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) του Ερντογάν επισκέφθηκαν την έδρα του Yeniden Refah, συναντώντας τον πρόεδρό του, Φατίχ Ερμπακάν- τον γιο του πρώην πρωθυπουργού Νετζμετίν Ερμπακάν, που υπήρξε μέντορας του Τούρκου προέδρου.
«Ευχαριστούμε το Huda Par για την υποστήριξή του στην προεδρία του Ερντογάν», δήλωσε ο εκπρόσωπος του AKP Ομέρ Τσελίκ μετά την επίσκεψη του αντιπροέδρου του ΑΚΡ Αλί Ιχσάν Γιαβούζ, για άλλη μια φορά τη Δευτέρα στα κεντρικά γραφεία του Huda Par για να μιλήσει περαιτέρω για τη συμμαχία. «Οι συνομιλίες και με τα δύο μέρη βρίσκονται σε εξέλιξη και συνεχίζονται σε θετικό κλίμα», συμπλήρωσε ο εκπρόσωπος του ΑΚΡ.
Βέβαια η υποστήριξη του κουρδικού Huda Par μπορεί να είναι προβληματική για τους υπάρχοντες δεξιούς συμμάχους της Λαϊκής Συμμαχίας του Ερντογάν, δηλαδή το Κόμμα Εθνικιστικού Κινήματος (MHP) του Ντεβλέτ Μπαχτσελί. Το Huda Par ιδρύθηκε το 2012 από τα μέλη της Mustazaf-Der, που ήταν συνδεδεμένοι με την κουρδική Χεζμπολάχ, μια εξτρεμιστική κουρδική σουνιτική ισλαμιστική ομάδα που δραστηριοποιήθηκε τη δεκαετία του 1990. Η Χεζμπολάχ απήγαγε περισσότερους από 100 αντίπαλους ισλαμιστές και Κούρδους ακτιβιστές, τους βασάνισε και τους έθαψε σε αυτά που ονομάστηκαν «ταφικά σπίτια». Ο Γιαπιτσιόγλου είπε σε τηλεοπτικό πρόγραμμα πέρυσι ότι δεν θεωρούσε τη Χεζμπολάχ «τρομοκρατική ομάδα». Επιπλέον, το καταστατικό του κόμματος ζητά να αναγνωριστεί η κουρδική ως η δεύτερη επίσημη γλώσσα της χώρας - ένα αίτημα που είναι «ανάθεμα» για τους Τούρκους εθνικιστές.
Ο Μπαχτσελί, ο οποίος περιόδευσε στις σεισμόπληκτες περιοχές μαζί με τον Ερντογάν το Σαββατοκύριακο, παρέμεινε σιωπηλός για το Huda Par. Όμως τα εθνικιστικά κόμματα εκτός της κυβερνητικής συμμαχίας επιτέθηκαν αμέσως, με προκλητικές δηλώσεις για τον Μπαχτσελί. «Δεν υπάρχει διαφορά μεταξύ της συμμαχίας με το Huda Par και το PKK (το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν, το οποίο θεωρείται τρομοκρατική ομάδα από την Τουρκία, την ΕΕ και τις ΗΠΑ),» ανέφερε ο Ντογκού Περιντσέκ, ο σκληρά αντιδυτικός ηγέτης του Κόμματος Vatan. «Η συνεργασία μαζί τους είναι απαράδεκτη. Δεν βλέπω πώς το υποστηρίζει ο Μπαχτσελί», δήλωσε ο Περιντσέκ.
Από την πλευρά της αντιπολίτευσης, ο εκπρόσωπος του CHP Φαΐκ Οζτράκ κατηγόρησε το AKP ότι «είναι τόσο απελπισμένο», ώστε να ενώσει τις δυνάμεις του με τις πολιτικές προεκτάσεις της τρομοκρατικής οργάνωσης που δολοφόνησε τον αρχηγό της αστυνομίας Γκαφάν Οκάν, την ισλαμίστρια φεμινίστρια συγγραφέα Κόνκα Κουρίς, τον ακτιβιστή ανθρωπίνων δικαιωμάτων Ιζετίν Γιλντιρίμ και τον δημοσιογράφο Χαλίτ Γκουνγκέν.
Κίνηση με ρίσκο
«Αυτή είναι μια επικίνδυνη κίνηση από την πλευρά του Ερντογάν, αν και πρέπει να θυμόμαστε ότι το Huda Par υποστήριξε την υποψηφιότητα του Ερντογάν και στις εκλογές του 2018», δήλωσε στο Al-Monitor ο Μπερκ Έσεν, αναπληρωτής καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο Sabanci της Κωνσταντινούπολης. «Εκτός του ότι προκαλεί ρήξη στην υπάρχουσα συμμαχία, ο Ερντογάν μπορεί να χάσει ψήφους συνολικά, συμπεριλαμβανομένων των ψήφων των Κούρδων στα νοτιοανατολικά», ανέφερε ο Έσεν.
Στις δημοτικές εκλογές του 2014, το Huda Par κέρδισε 4% στο Ντιγιαρμπακίρ- την de facto πρωτεύουσα της νοτιοανατολικής περιοχής της χώρας με έντονο το κουρδικό στοιχείο- 5% στο Μπιτλίς και 7,8% στο Μπατμάν. Ωστόσο, στις τελευταίες εκλογές σημείωσε ποσοστά λιγότερα από 1%.
Η προσέγγιση του Ερντογάν με το Yeniden Refah, από την άλλη πλευρά, εξόργισε τις γυναίκες τόσο εντός του AKP, όσο και εκτός αυτού. Το Yeniden Refah, το οποίο άσκησε έντονες πιέσεις για την αποχώρηση της Τουρκίας από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, μια πανευρωπαϊκή συμφωνία που αναθέτει στους υπογράφοντες να λάβουν μέτρα για την πρόληψη της βίας κατά των γυναικών, θέλει επίσης να καταργήσει το άρθρο 6284, ένα άρθρο του τουρκικού ποινικού κώδικα που προσφέρει κρατική προστασία στις γυναίκες που αντιμετωπίζουν κακοποίηση στο σπίτι.
Λίγο μετά την είδηση της συνάντησης μεταξύ του AKP και του Yeniden Refah, ο Μελίχ Γκιουνέρ- επικεφαλής της ριζοσπαστικής πτέρυγας της νεολαίας του κόμματος- έγραψε στο Twitter ότι οι όροι του Yeniden Refah για οποιαδήποτε συμμαχία με το AKP περιελάμβαναν το κλείσιμο των συλλόγων LGBTI, τον τερματισμό της «επ' αόριστον διατροφής» στις γυναίκες μετά το διαζύγιο και την κατάργηση του άρθρου 6284. Αργότερα διέγραψε το tweet και ανέστειλε τον λογαριασμό του, αφού η υπουργός Οικογένειας και Κοινωνικών Υποθέσεων Ντέρια Γιανίκ απάντησε ότι η κατάργηση του άρθρου δεν ήταν «ανοιχτή προς συζήτηση».
Το Yeniden Refah εξέδωσε μια βιαστική ανακοίνωση, με την οποία αρνήθηκε ότι θα έδινε στήριξη στον Ερντογάν υπό «προϋποθέσεις». Αλλά ο δημοσιογράφος Ισμαήλ Σαϊμάζ, δημοσίευσε ένα κείμενο που φέρεται να δείχνει τους 30 όρους που έδωσε το Yeniden Refah στο AKP. Περιλάμβανε όχι μόνο τα σημεία που ανέφερε ο Γκιουνέρ, αλλά και την ποινικοποίηση της μοιχείας.
«Κανονικά, τα μικρά κόμματα είχαν μικρή δύναμη στις συμμαχίες, αλλά επειδή είναι μια κούρσα που μπορεί να κριθεί στο νήμα, έχουν ενισχύσει τη διαπραγματευτική τους ισχύ», είπε ο Έσεν στο Al-Monitor. Ένας νέος εκλογικός νόμος μειώνει το όριο εισόδου στη Βουλή της Τουρκίας από το 10% στο 7%, το οποίο όμως εξακολουθεί να είναι πολύ υψηλό σύμφωνα με το Συμβούλιο της Ευρώπης.
Είναι πιθανό να αντιμετωπίσουμε μια έντονη προεκλογική περίοδο, με μικρά κόμματα να συμμετέχουν στις εκλογικές συμμαχίες και να ελπίζουν να κερδίσουν τουλάχιστον ποσοστό 3%, που τα καθιστά επιλέξιμα για κρατική επιδότηση», είπε Έσεν.
Ο Μαχμούτ Οβούρ, αρθρογράφος της φιλοκυβερνητικής εφημερίδας Sabah, είπε ότι η Λαϊκή Συμμαχία του Ερντογάν μπορεί επίσης να προσεγγίσει τη κεντροδεξιά Πατρίδα και την κεντροαριστερά Δημοκρατική Αριστερά - δύο κόμματα που ήταν στην εξουσία τις δεκαετίες του 1980 και του 1990 αλλά σήμερα είναι ασήμαντα.
Σύμφωνα με το Εκλογικό Συμβούλιο της Τουρκίας, στη χώρα υπάρχουν 36 πολιτικά κόμματα που μπορούν να συμμετάσχουν στις εκλογές της 14ης Μαΐου. Μόνο το ένα τρίτο αναμένεται να συμμετάσχει και λιγότερα θα είναι τα κόμματα που θα ονομάσουν τον δικό τους προεδρικό υποψήφιο.
Επιμέλεια Τέρρυ Μαυρίδης
