Καμπανάκι κινδύνου κρούει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) για επιδημίες άνθρακα που έχουν καταγραφεί σε πέντε χώρες της ανατολικής και βόρειας Αφρικής, με τον κίνδυνο να μεταδοθούν σε περισσότερες.
Σε χθεσινή του ανακοίνωση τονίζει ότι μέχρι τώρα έχουν εντοπιστεί 1.166 ύποπτα και 37 επιβεβαιωμένα περιστατικά, καθώς και 20 θάνατοι. Οι χώρες που πλήττονται είναι η Κένυα, το Μαλάουϊ, η Ουγκάντα, η Ζάμπια και η Ζιμπάμπουε.
Από τις πέντε χώρες, η Ζάμπια βιώνει την μεγαλύτερη έξαρση της τελευταίας 12ετίας. Κρούσματα έχουν αναφερθεί σε εννέα από τις δέκα περιφέρειές της.
Έως πρότινος, στη χώρα αναφέρονταν μόνο σποραδικά κρούσματα άνθρακα στα ζώα και πολύ σπάνια σε ανθρώπους. Σημειώνεται ότι οι συρροές των περιστατικών εκδηλώνονται με διαφορετικούς τρόπους σε κάθε χώρα.
Όπως δήλωσε ο Dr. Matshidiso Moeti, περιφερειακός διευθυντής του ΠΟΥ για την Αφρική για να τελειώσουν αυτές οι εξάρσεις, πρέπει «να σπάσουμε τον φαύλο κύκλο της μόλυνσης των ζώων που ύστερα μολύνουν τους ανθρώπους».
Ο ΠΟΥ επισημαίνει ότι ο μεγάλος κίνδυνος με την έξαρση στη Ζάμπια είναι να εξαπλωθεί στις γειτονικές χώρες. Εκτιμά επίσης ότι σε όλες τις χώρες οι συρροές κρουσμάτων σχετίζονται με πολλαπλούς παράγοντες, όπως το κλιματικό σοκ, η επισιτιστική ανασφάλεια, η χαμηλή αντίληψη του κινδύνου, η έκθεση στη νόσο μέσω του χειρισμού κρέατος από μολυσμένα ζώα.
Η «ταυτότητα» της νόσου
Ο άνθρακας είναι μία βακτηριακή νόσος. Το υπαίτιο βακτήριο ζει στη φύση (π.χ. στο χώμα) και συνήθως προσβάλλει οικόσιτα και άγρια φυτοφάγα ζώα. Οι άνθρωποι μολύνονται όταν έρχονται σε επαφή με τα μολυσμένα πτώματα ζώων ή με μολυσμένα ζωικά προϊόντα.
Η μετάδοση του άνθρακα μεταξύ των ζώων και μεταξύ των ανθρώπων δεν είναι συνηθισμένη, εντούτοις έχουν αναφερθεί περιστατικά μόλυνσης από άνθρωπο σε άνθρωπο μέσω μολυσμένων πληγών.
Όπως αναφέρουν τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ (CDC), οι άνθρωποι μολύνονται από τον άνθρακα όταν εισέλθουν στο σώμα τα σπόρια του και ενεργοποιηθούν. Τότε αρχίζουν να πολλαπλασιάζονται, να εξαπλώνονται έξω από το σώμα, να παράγουν τοξίνες και να προκαλούν σοβαρή νόσο.
Τα σπόρια του άνθρακα μπορούν να εισέλθουν στο σώμα με την εισπνοή, την κατανάλωση μολυσμένης τροφής/νερού ή μέσω πληγών στο δέρμα. Οι περισσότεροι άνθρωποι που μολύνονται είναι εργαζόμενοι και επαγγελματίες που έρχονται σε επαφή με μολυσμένα ζώα ή ζωικά προϊόντα, όπως μαλλί, δέρματα, τρίχωμα (π.χ. κτηνίατροι, κτηνοτρόφοι, εργάτες σε κτηνοτροφικές μονάδες, αγρότες που έχουν οικόσιτα ζώα, κυνηγοί κ.λπ).
Οι εργαζόμενοι ενδέχεται, για παράδειγμα, να εισπνεύσουν τα σπόρια του άνθρακα κατά την βιομηχανική επεξεργασία μολυσμένων ζωικών προϊόντων, όπως το μαλλί (πνευμονικός άνθρακας) ή μπορεί να υπάρξει δερματική μετάδοση, εάν οι εργαζόμενοι έχουν ανοιχτές εκδορές ή πληγές στα χέρια τους (δερματικός άνθρακας).
Η νόσος μπορεί επίσης να μεταδοθεί με την κατανάλωση ωμού ή μισοψημένου κρέατος από μολυσμένα ζώα (γαστρεντερικός άνθρακας). Η τελευταία περίπτωση παρατηρείται συνήθως σε χώρες όπου δεν γίνεται εμβολιασμός ρουτίνας εναντίον του άνθρακα ή δεν ελέγχονται πριν τη σφαγή τα ζώα που προορίζονται για κατανάλωση
Στη Βόρεια Ευρώπη έχει ανιχνευθεί και ένας νέος τύπος της νόσου, ο εγχεόμενος άνθρακας. Αυτός ο τύπος παρατηρήθηκε σε τοξικομανείς που έκαναν ενδοφλέβια χρήση ηρωίνης. Προς το παρόν δεν έχουν αναφερθεί ανάλογα περιστατικά στις ΗΠΑ.
Με ποια συμπτώματα εκδηλώνεται
Σύμφωνα τον ΕΟΔΥ, ο πνευμονικός άνθρακας προκαλεί αρχικά βραχεία εμπύρετη νόσο. Ύστερα, αναπτύσσεται οξεία αναπνευστική ανεπάρκεια με υποξαιμία (μειωμένα επίπεδα οξυγόνου στο αίμα) και δύσπνοια. Στην ακτινογραφία θώρακος παρατηρούνται ευρήματα διεύρυνσης του μεσοθωράκιου.
Ο δερματικός άνθρακας προκαλεί μία βλάβη στο δέρμα που αρχικά είναι βλατίδα, δηλαδή ένα μικρό, ψηλαφητό εξόγκωμα (έπαρμα). Ύστερα γίνεται φυσαλίδα και τελικά νεκρωτική εσχάρα (νεκρωμένος σκουρόχρωμος ιστός) με εντύπωμα (βαθούλωμα) και περιβάλλον οίδημα (πρήξιμο). Η βλάβη είναι συνήθως ανώδυνη, αλλά μπορεί να συνυπάρχουν συστηματικά συμπτώματα (πυρετός, κακουχία).
Ο γαστρεντερικός άνθρακας εκδηλώνεται με οξύ, έντονο πόνο στην κοιλιά (κοιλιακό άλγος), διάρροια, πυρετό και σηψαιμία.
Όσον αφορά τον εγχεόμενο άνθρακα, τα CDC διευκρινίζουν πως εκδηλώνεται όπως ο δερματικός άνθρακας. Η διαφορά είναι ότι η μόλυνση μπορεί να φθάνει κάτω από το δέρμα ή μέσα στον μυ όπου έγινε η έγχυση του ναρκωτικού. Ο εγχεόμενος άνθρακας μπορεί να εξαπλωθεί ταχύτερα στο σώμα και να είναι πιο δύσκολο να αναγνωριστεί και να αντιμετωπιστεί.
