Η Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν εξασφάλισε μια δεύτερη πενταετή θητεία ως πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής μετά από την ψηφοφορία στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και υπόσχεται μια πιο κυκλική και ανθεκτική οικονομία. Η επανεκλογή της χαιρετίστηκε από πολλές πρωτεύουσες της ΕΕ, οι οποίες επιδιώκουν σταθερότητα ενόψει της πολιτικής αναταραχής στους κόλπους της ΕΕ, της συνεχιζόμενης σύγκρουσης στην Ουκρανία και πιθανών συνεπειών από τις επερχόμενες εκλογές στις ΗΠΑ.
Παρά την υποστήριξη (η οποία προήλθε από τη δική της κεντροδεξιά ομάδα του ΕΛΚ, καθώς και από την Προοδευτική Συμμαχία Σοσιαλιστών και Δημοκρατών (S&D), το φιλελεύθερο τμήμα Renew Europe αλλά και τους Πράσινους), η πρόεδρος της Κομισιόν αντιμετωπίζει κριτική από διάφορες πολιτικές παρατάξεις. Κάποιοι θεωρούν ότι ήταν ασυνεπής ως προς την δέσμευσή της στην Πράσινη Συμφωνία της ΕΕ και τα πρότυπα κράτους Δικαίου, ενώ άλλοι, ιδιαίτερα από την Ακροδεξιά, θεωρούν τις πολιτικές της ως υπερβολικά κεντρώες. Οι επικρίσεις επεκτείνονται επίσης στη μεταναστευτική πολιτική, για τις οποίες ορισμένοι ισχυρίζονται ότι δεν υπάρχουν επαρκείς εγγυήσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Η πολιτική της Κομισιόν για την Κυκλική Οικονομία
Στον κύκλο επαφών που πραγματοποίησε η πρόεδρος της Κομισιόν με ευρωβουλευτές σε όλο το πολιτικό φάσμα πριν από την ψηφοφορία, παρουσίασε μια ολοκληρωμένη λίστα με συγκεκριμένη στρατηγική, στην οποία συμπεριλαμβάνεται η μείωση των γραφειοκρατικών βαρών για τις μικρές επιχειρήσεις και η πρόταση μιας «νέας καθαρής βιομηχανικής συμφωνίας» για την ώθηση των επενδύσεων στην απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές και την πράσινη τεχνολογία.
Ανατρέχοντας στις πρωτοβουλίες κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας της, είναι διακριτές οι κατευθυντήριες γραμμές οι οποίες βασίζονται στο μότο ότι «πρέπει και θα παραμείνουμε στην πορεία προς τους στόχους που ορίζονται στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία». Η Επιτροπή πρέπει τώρα να επικεντρωθεί στην «εφαρμογή όσων έχουμε συμφωνήσει, δουλεύοντας στενά με όλους τους ενδιαφερόμενους και εστιάζοντας στις μεγάλες προκλήσεις μας», είχε αναφέρει.
Για την πορεία της ΕΕ προς την κλιματική ουδετερότητα έως το 2050, ο νόμος για το κλίμα θα θεσπίσει έναν ενδιάμεσο στόχο για το 2040, ο οποίος θα απαιτεί τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 90% σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990.
Για να διασφαλίσει τον απρόσκοπτο εφοδιασμό της βιομηχανίας, η Κομισιόν σχεδιάζει να επεκτείνει τον κοινό μηχανισμό προμηθειών της ΕΕ ώστε να περιλαμβάνει κρίσιμες πρώτες ύλες και υδρογόνο εκτός από το φυσικό αέριο. Το πρόγραμμα αναφέρει επίσης ότι η ΕΕ θα αναπτύξει νέες εμπορικές και επενδυτικές εταιρικές σχέσεις που σχετίζονται με κρίσιμα ορυκτά και πρώτες ύλες.
Κεντρική θέση στην ατζέντα της Προεδρίας κατέχει η στροφή προς μια πιο κυκλική και ανθεκτική οικονομία. Ο προτεινόμενος νόμος περί κυκλικής οικονομίας στοχεύει στην ενίσχυση της βιωσιμότητας δημιουργώντας ζήτηση στην αγορά για δευτερογενή υλικά και καθιερώνοντας μια ενιαία αγορά για τα απόβλητα, ιδίως όσον αφορά στις κρίσιμες πρώτες ύλες. Αυτή η προσπάθεια θα συμπληρωθεί από ένα νέο πακέτο για τη χημική βιομηχανία για την απλούστευση των κανονισμών REACH, δηλαδή του πλαισίου για την καταχώριση, την αξιολόγηση, την αδειοδότηση και τους περιορισμούς των χημικών προϊόντων που παράγονται και χρησιμοποιούνται στην Ευρώπη καθώς και από μέτρα για την αντιμετώπιση του ζητήματος των «παντοτινών χημικών» δηλαδή των υπερφθοριωμένων αλκυλιωμένων ουσιών (PFAS).
Το ενεργειακό κόστος και τα μέτρα εξοικονόμησης
Στο ίδιο πνεύμα με την προηγούμενη θητεία παραμένει η προεδρία της Κομισιόν όσον αφορά στο ενεργειακό κόστος, την χρήση ΑΠΕ και τα μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας. Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ήδη από την προεκλογική της καμπάνια είχε αναφέρει συγκεκριμένες δεσμεύσεις: «Πρέπει να μειώσουμε τους λογαριασμούς ενέργειας για εταιρείες και νοικοκυριά. Χάρη στα ευρωπαϊκά μέτρα, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας έχουν φτάσει σε υψηλό ρεκόρ, δηλαδή σε πάνω από το 50% της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στην ΕΕ το τελευταίο έτος. Η εξάρτηση από τα ρωσικά ορυκτά και το αέριο έχει μειωθεί σημαντικά ενώ μειώθηκε συνολικά η κατανάλωση χάρη στα μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας» τόνισε.
«Ωστόσο, εξακολουθούμε να αντιμετωπίζουμε πολλές προκλήσεις. Η αγορά ενέργειας πρέπει να λειτουργήσει καλύτερα για να μειωθούν οι τιμές και να διασφαλιστεί το όφελος των καταναλωτών από το χαμηλότερο κόστος παραγωγής του καθαρού ενέργεια. Θα συνεχίσουμε να απομακρυνόμαστε από τα ορυκτά καύσιμα, θα ενισχύσουμε τις κοινές προμήθειες για καύσιμα, και ανάπτυξη της διακυβέρνησης που απαιτείται για μια πραγματική Ενεργειακή Ένωση. Θα κλιμακώσουμε τις επενδύσεις και θα δώσουμε προτεραιότητα σε υποδομές και τεχνολογίες καθαρής ενέργειας. Αυτό θα περιλαμβάνει ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και τεχνολογίες χαμηλών εκπομπών άνθρακα, υποδομές για δίκτυα, αποθήκευση και δέσμευση CO2. Θα επενδύσουμε επίσης σε μέτρα ενεργειακής απόδοσης, στην ψηφιοποίηση του δικού μας ενεργειακού συστήματος και την ανάπτυξη ενός δικτύου υδρογόνου» πρόσθεσε.
Πνεύμα βιώσιμης ανάπτυξης και για την υγειονομική περίθαλψη
Ο τομέας της υγειονομικής περίθαλψης κατέχει επίσης εξέχουσα θέση στα σχέδια κυκλικής οικονομίας της προεδρίας της Κομισιόν. Η ΕΕ έχει αντιμετωπίσει σοβαρές ελλείψεις ιατροτεχνολογικών προϊόντων και φαρμάκων, γεγονός που αναδεικνύει την ανάγκη για μεγαλύτερη ανθεκτικότητα. Ο προτεινόμενος νόμος περί κρίσιμων φαρμάκων θα στοχεύει στη μείωση των εξαρτήσεων από κρίσιμα φάρμακα και συστατικά. Αυτή η πρωτοβουλία αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης προσπάθειας για την ολοκλήρωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης Υγείας, διασφαλίζοντας διαφοροποιημένες αλυσίδες εφοδιασμού, προηγμένες θεραπείες, ανθεκτικά συστήματα υγείας και στρατηγικούς καταλόγους βασικών φαρμάκων.
Η εστίαση της Λάιεν στην υγειονομική περίθαλψη επεκτείνεται σε προληπτικά μέτρα υγείας, με ιδιαίτερη έμφαση στην ψυχική υγεία, τις καρδιαγγειακές παθήσεις και τις θεραπείες για εκφυλιστικές ασθένειες. Με βάση το Σχέδιο Καταπολέμησης του Καρκίνου, θα υπάρξει αυξημένη υποστήριξη για την έρευνα για τον αυτισμό και τις προσπάθειες για την καταπολέμηση της μικροβιακής αντοχής.
Αναγνωρίζοντας την αυξανόμενη απειλή των κυβερνοεπιθέσεων στα συστήματα υγείας, η επικεφαλής της Κομισιόν θα προτείνει ένα ευρωπαϊκό σχέδιο δράσης για την κυβερνοασφάλεια των νοσοκομείων και των παρόχων υγειονομικής περίθαλψης εντός των πρώτων 100 ημερών της θητείας της. Αυτό το σχέδιο στοχεύει στη βελτίωση της ανίχνευσης απειλών, της ετοιμότητας και της αντιμετώπισης κρίσεων.
