Σε ισχύ τέθηκε ύστερα από πολύμηνες διαπραγματεύσεις και πισωγυρίσματα ο νόμος για την αποκατάσταση της φύσης, μια από τις μεγαλύτερες περιβαλλοντικές τομές της ΕΕ η οποία απαιτεί από τις χώρες να θεσπίσουν μέτρα για την αποκατάσταση για το 1/5 των χερσαίων και θαλάσσιων περιοχών της ΕΕ έως το 2030 ενώ απαιτεί, έως το 2050, να έχουν αποκατασταθεί και όλα τα υποβαθμισμένα οικοσυστήματα.
Στο πλαίσιο εφαρμογής του νέου νόμου, οι χώρες της ΕΕ αναμένεται να υποβάλουν Εθνικά Σχέδια Αποκατάστασης στην Επιτροπή εντός δύο ετών από την έναρξη ισχύος του κανονισμού (άρα έως τα μέσα του 2026), υποδεικνύοντας τους τρόπους με τους οποίου θα επιτύχουν τους στόχους. Θα πρέπει επίσης να παρακολουθούν και να αναφέρουν περιοδικά την πρόοδό τους. Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος θα συντάσσει τακτικές τεχνικές εκθέσεις σχετικά με την πρόοδο προς την επίτευξη των στόχων ενώ η Επιτροπή, με τη σειρά της, θα υποβάλει έκθεση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο σχετικά με την εφαρμογή του.
Ο νόμος για την αποκατάσταση της φύσης τίθεται σε εφαρμογή ύστερα από καθυστερήσεις που προέκυψαν λόγω αντιδράσεων από την πλευρά συγκεκριμένων χωρών, κομμάτων αλλά και των αγροτών.
Τα κράτη μέλη της ΕΕ είχαν αρχικά σχεδιάσει να εγκρίνουν τον Νόμο για την Αποκατάσταση της Φύσης τον Μάρτιο – έως ότου η Ουγγαρία υποχώρησε απροσδόκητα την τελευταία στιγμή. Μέχρι τον Ιούνιο, παρά την ευρεία υποστήριξη του κοινού, φαινόταν σαν χαμένη υπόθεση. Στη συνέχεια, οι ευρωεκλογές και οι αντιδράσεις των αγροτών προκάλεσαν νέες καθυστερήσεις για να ψηφιστεί τελικά στις 17 Ιουνίου του 2024 και να τεθεί σε εφαρμογή στις 18 Αυγούστου 2024.
Το τελικό κείμενο που εγκρίθηκε τελικά είναι αποδυναμωμένο σε σχέση με το αρχικό και ουσιαστικά ψηφίστηκε χάρη στην μεταστροφή της Αυστρίας, η οποία είχε αρχικά δηλώσει ότι θα απέχει. Από το κείμενο έχουν απαλειφθεί οι απαιτήσεις για την αποκατάσταση της γεωργικής γης, με τους στόχους για την αναζωογόνηση τουλάχιστον του 30% των στραγγισμένων τυρφώνων να παραμένουν εθελοντικοί για τους αγρότες και τους ιδιώτες γαιοκτήμονες. Παράλληλα, συγκεκριμένοι στόχοι για πράσινες πόλεις καταργήθηκαν επίσης ενώ μέχρι το 2030, οι κυβερνήσεις δεν έχουν πλέον καμία νομική υποχρέωση να αποκαταστήσουν περιοχές εκτός τοποθεσιών που ήδη προστατεύονται από το δίκτυο Natura 2000 της ΕΕ. Το τελικό κείμενο εισήγαγε επίσης έναν μηχανισμό για την αναστολή των κανόνων σε περίπτωση κρίσης επισιτιστικής ασφάλειας και αποδυνάμωσε την πλειοψηφία των δεσμευτικών στόχων του νόμου.
Οι αντιδράσεις
Οι πολέμιοι του νόμου είχαν υποστηρίξει ότι απειλεί τους τομείς της γεωργίας, της αλιείας και της δασοκομίας, καθώς απαιτούσε την αποκατάσταση των τυρφώνων που είχαν αποξηρανθεί για τη γεωργία.
Εν τω μεταξύ, οι υποστηρικτές του θεωρούν ότι θα συμβάλει στη βελτίωση της ποιότητας του εδάφους και του νερού μακροπρόθεσμα και θα ενισχύσει την ανθεκτικότητα στις κλιματικές καταστροφές.
Οι περιβαλλοντολόγοι σε όλη την Ευρώπη χαιρέτησαν την ψηφοφορία ως νίκη ορόσημο, με την ΕΕ να την αποκαλεί «ένα σημαντικό ορόσημο για την ανθεκτικότητα της Ευρώπης».
Αξίζει να σημειωθεί ότι στην ΕΕ, το 81% των βιότοπων είναι σε κακή κατάσταση ενώ για κάθε ένα ευρώ που επενδύεται στην αποκατάσταση της φύσης προστίθενται 4 έως 38 ευρώ σε οφέλη.
