Πώς διαμορφώνεται η πραγματικότητα σήμερα εν μέσω κατακλυσμιαίων αλλαγών ισορροπιών; Η νέα παγκόσμια τάξη θα καθορίζεται από το δίκαιο του ισχυρότερου, οδηγώντας σε μία ισχυρή σύγκρουση ανάμεσα στις δημοκρατικές αξίες και την ανάδυση του αυταρχισμού; Και ποιος τελικά είναι ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο νέο αυτό τοπίο; Τα θέματα αυτά συζητήθηκαν στο πλαίσιο του 10oυ Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών, υπό τον συντονισμό του Επικεφαλής του Γραφείου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Ελλάδα, Κωνσταντίνο Τσουτσοπλίδη.
Η "νέα τάξη πραγμάτων" που επιχειρείται να δημιουργηθεί μοιάζει ουσιαστικά με την παλιά τάξη πραγμάτων των προηγούμενων αιώνων — έναν κόσμο όπου οι ισχυροί επιβάλλουν τη θέλησή τους χωρίς κανόνες, ανέφερε ο Ευρωβουλευτής Ελλάδας, Νέα Δημοκρατία (ΕΛΚ), Δημήτρης Τσιόδρας. Όπως τόνισε, η Ευρώπη έχει πορευτεί εδώ και δεκαετίες με ειρήνη και συνεργασία, και δεν πρέπει να επιστρέψει σε εποχές αυταρχισμού, πολέμων και επιθετικών εθνικισμών. Σύμφωνα με τον ίδιο, ο νέο-ιμπεριαλισμός που αναδύεται από τις ΗΠΑ είναι ένας επικίνδυνος δρόμος, και ανοίγει την όρεξη κρατών, όπως η Ρωσία, να επιδιώξουν "αποκατάσταση" παλιών θέσεων. «Αν θέλεις ειρήνη, πρέπει να προετοιμάζεσαι και για πόλεμο» σημείωσε, υπογραμμίζοντας πως είναι κρίσιμη η δημιουργία κοινής αμυντικής πολιτικής στην Ε.Ε. Σχολιάζοντας τις κινήσεις του Προέδρου των ΗΠΑ Donald Trump, εξήγησε πως υπάρχει διαφορά αξιών ανάμεσα στην παραδοσιακή συμμαχία ΗΠΑ-Ευρώπης και στη σημερινή στάση των ΗΠΑ υπό Trump, ο οποίος κινείται χωρίς ιδεολογικές αξίες, αλλά με γνώμονα συμφέροντα και “deals”. Εντούτοις, υπογράμμισε ότι η δημοκρατία στις ΗΠΑ δεν ταυτίζεται απαραίτητα με τον Trump, επισημαίνοντας πως παρά τα προβλήματα, το σύστημα έχει αντοχές. Επιπρόσθετα, μιλώντας για τις αποφάσεις επιβολής δασμών, σημείωσε πως θα έχει αρνητικό αντίκτυπο για τους Αμερικανούς πολίτες αλλά θα οδηγήσει, επίσης σε απώλειες παγκοσμίως. Σε αυτό το περιβάλλον, ανέφερε ότι η Ε.Ε. που αποτελεί το μεγαλύτερο εμπορικό μπλοκ μπορεί να διαπραγματευτεί από θέση ισχύος και να αμβλύνει τις ζημιές από τις διεθνείς εντάσεις. Όπως τόνισε, η πίεση που δέχεται η Ευρώπη σήμερα είναι και ευκαιρία για να προχωρήσει γρηγορότερα προς πολιτική και στρατηγική ενοποίηση και πως οι δημοκρατικές δυνάμεις πρέπει να απαντήσουν στις ανησυχίες των πολιτών με ξεκάθαρες πολιτικές λύσεις και όχι με φόβο ή αυταρχικές λογικές.
Παραθέτοντας ένα παράδειγμα από μία εκδήλωση για τα 70 χρόνια των ανθρωπίνων δικαιωμάτων του ΟΗΕ, όπου μια γυναίκα από το Αφγανιστάν σημείωσε πως «μόνο ένα φως υπάρχει στον κόσμο, η Ε.Ε. που μπορεί να υποστηρίξει και τις γυναίκες στο Αφγανιστάν» ο Ευρωβουλευτής Ελλάδας, ΠΑΣΟΚ - Κίνημα Αλλαγής (Σ&Δ), Νίκος Παπανδρέου, υπογράμμισε τον κομβικό ρόλο της Ε.Ε. την ώρα που στις Ηνωμένες Πολιτείες καταρρέει ο κοινωνικός ιστός και αποδομούνται οι δημοκρατικές αξίες. Αναλύοντας τη νέα πραγματικότητα που δημιουργείται και τις νέο-ιμπεριαλιστικές τάσεις που διαμορφώνονται στην αμερικανική εξωτερική πολιτική, τόνισε πως τελικά οδηγεί στην δημιουργία νέων εθνικιστικών τάσεων σε διάφορες περιοχές. Ως παράδειγμα έφερε τη δημιουργία εθνικής ταυτότητας στην Ουκρανία ως αποτέλεσμα του πολέμου με τη Ρωσία. Όπως τόνισε, αποδόμηση της αμερικανικής δημοκρατίας ξεκίνησε ήδη από την εποχή του Reagan, με think tanks που υπονόμευσαν τις ιδέες της αλληλεγγύης και της συμμετοχής, ενώ άσκησε κριτική στη λογική του "ελεύθερου εμπορίου αλά καρτ" και στους δασμούς που επηρεάζουν την παγκόσμια οικονομία, προβλέποντας ότι αυτό θα γυρίσει μπούμερανγκ στις ΗΠΑ και θα προκαλέσει κοινωνικές αντιδράσεις. Μάλιστα, εξέφρασε την εκτίμηση πως μέσα στους επόμενους μήνες θα δούμε την απομάκρυνση του Elon Musk από την κυβέρνηση των ΗΠΑ αλλά και πτώση της αποδοχής του Donald Trump στις ενδιάμεσες εκλογές. Στον αντίποδα, σημείωσε πως η Ευρώπη διατηρεί ακόμα το "φυτίλι" της δημοκρατίας, και «η λύση απέναντι στην άνοδο της ακροδεξιάς είναι να πείσουμε τους πολίτες ότι η δημοκρατία είναι η πραγματική λύση».
«Η Ευρώπη πρέπει να μάθει από τα λάθη του παρελθόντος» σημείωσε η Co-Chair του Ευρωπαϊκού Πράσινου Κόμματος, Παρασκευή Τσέτση, επισημαίνοντας ως παράδειγμα την εξάρτηση από τη Ρωσία στον ενεργειακό τομέα, που προκάλεσε γεωπολιτικά, οικονομικά, περιβαλλοντικά και κοινωνικά προβλήματα. Όπως τόνισε, χρειάζεται να υπάρξει στρατηγική αυτονομία, ειδικά σε θέματα άμυνας και ενέργειας. «Αυτό σημαίνει κοινές ευρωπαϊκές λύσεις και όχι 27 διαφορετικές εθνικές στρατηγικές», ανέφερε, συμπληρώνοντας πως οι λύσεις αυτές θα πρέπει να προβλέπουν και τον αντίκτυπο των κλιματικών αλλαγών που ήδη «πληρώνουν» οι Ευρωπαίοι πολίτες. Αναφερόμενη στον Πρόεδρο Trump, χαρακτηρίζοντάς τον αυταρχικό, κυνικό και επικίνδυνο για τη διεθνή ισορροπία, σημείωσε πως η Ευρώπη πρέπει να σταθεί ενωμένη απέναντι σε τέτοιου τύπου πιέσεις. «Η Ευρώπη πρέπει να έχει μία ενιαία φωνή» τόνισε, συνεχίζοντας πως η ισχυροποίηση της δημοκρατίας πρέπει να αποτελεί το κέντρο των προσπαθειών στην Ευρώπη. Σύμφωνα με την κα. Τσέτη, η Ε.Ε. πρέπει σήμερα να αναζητήσει νέους εταίρους και συνεργασίες που συμμερίζονται τις ίδιες δημοκρατικές αξίες με σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα. Επισήμανε, δε, πως η κοινωνική Ευρώπη πρέπει να είναι ο στόχος, και πως η αντιμετώπιση θεμάτων όπως η ενεργειακή φτώχεια και η άνοδος της ακροδεξιάς περνάει μέσα από την ενδυνάμωση της δημοκρατίας, της συμμετοχής των πολιτών και της αλληλεγγύης. Στο πλαίσιο αυτό, δήλωσε πως η περίοδος αυτή αποτελεί μία ευκαιρία για την Ε.Ε. να δημιουργήσει ένα νέο πλέγμα που θα οδηγήσει σε μία νέα αρχή συμπληρώνοντας πως οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δείχνουν πως οι πολίτες θέλουν περισσότερη Ευρώπη.
