Η καταστροφή στο Μάτι πυροδότησε μια έντονη πολιτική διαμάχη αλλά και αντίστοιχο επιστημονικό προβληματισμό για θέματα σχεδιασμού, πρόληψης, κινητοποίησης πόρων, χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού και εφαρμογής. Όλοι σχεδόν ανέφεραν την ανάγκη ΣΧΕΔΙΟΥ, ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ, ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΥ και ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ. Όμως όλα αυτά απαιτούν την ύπαρξη, προστασία και επιχειρησιακή εμπέδωση της ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΚΤΗΣΗΣ και της ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ!
Αυτό που δοκιμάστηκε στο Μάτι (και δοκιμάζεται σε κάθε ανάλογη περίπτωση) είναι η εν τοις πράγμασι κυριαρχία του ιδιωτικού συμφέροντος έναντι του δημοσίου συμφέροντος και η υποχώρηση της δημόσιας υπηρεσίας (εδώ ως πολιτική προστασία) υπέρ της ύπαρξης ενός συνονθυλεύματος δημοσίων, ημι-δημοσίων και ιδιωτικών φορέων που υποτίθεται ότι θεραπεύουν τις ανάγκες πολιτικής προστασίας. Η ιδιωτική πολεοδόμηση στο Μάτι αποκάλυψε τα όρια και τις συνέπειες της αποδοχής ότι μόνο ατομικοί σκοποί και συμφέροντα υφίστανται, μόνο η αγορά μπορεί ή είναι καταλληλότερη να διαρρυθμίσει τις ατομικές επιδιώξεις και προτιμήσεις. Η εφαρμογή αυτού του προτύπου στο Μάτι είναι ενδεικτική: Η ιδιωτική ιδιοκτησία κατάφερε να επιβληθεί επί της δημόσιας κτήσης και του δημόσιου συμφέροντος (πχ., περιορισμός των κοινόχρηστων χώρων, χρήση αιγιαλού) οδηγώντας σε μια κατάσταση μη βιώσιμη, μια κατάσταση ανισορροπίας που υπονόμευσε το συλλογικό καλό που θα μπορούσε να εγγυηθεί ο χωροταξικός και πολεοδομικός σχεδιασμός, ο δημόσιος έλεγχος και η αποτροπή των αγοραίων κριτηρίων. Σε αυτό το πλαίσιο, όπως πολύ εύστοχα έχει αναδείξει η Καραμανώφ (2011), η όποια διοικητική δράση για ρύθμιση και έλεγχο χαρακτηρίζεται ως ενοχλητική, γραφειοκρατική, νομικίστικη και αντι-αναπτυξιακή και οδηγεί την όποια διοικητική δράση σε πρόχειρες και εμβαλωματικές ρυθμίσεις με εξαιρετικά αρνητικές συνέπειες για την εσωτερική λογική, συνοχή και πληρότητα του δικαίου (άλλωστε τα χωροταξικά και πολεοδομικά θέματα είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα πολυνομίας, κακονομίας και εν τέλει ανασφάλειας δικαίου).
Ο σχεδιασμός για δημόσιους σκοπούς αλλά και η αντιμετώπιση των αρνητικών συμβάντων προϋποθέτει ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΠΗΡΕΣΙΑ. Η δημόσια υπηρεσία έχει όμως κάποια θεμελιώδη χαρακτηριστικά: Λειτουργεί συνεχώς/ αδιατάρακτα διότι θεραπεύει το δημόσιο συμφέρον και εμπεριέχει το στοιχείο της εξουσίας, δηλ. της επιταγής- δέσμευσης του ατόμου (Τάχος, 2008). Και στην περίπτωση της πολιτικής προστασίας όμως, καταγράφονται τα τελευταία χρόνια φαινόμενα υποχώρησης, αποσάθρωσης και εν τέλει αποδόμησης της δημόσιας υπηρεσίας. Πολυκατακερματισμός αρμοδιοτήτων, έλλειψη των αναγκαίων ανθρώπινων και υλικών πόρων, ενεργός εμπλοκή ιδιωτικών φορέων και έλλειψη εσωτερικής συνοχής και λογικής συνθέτουν ένα πλαίσιο πολιτικής που εκ των πραγμάτων δεν μπορεί να διασφαλίσει το δημόσιο συμφέρον με τους καλύτερους όρους. Λίγο καιρό πριν την καταστροφή στο Μάτι, σε δημοσιευμένο έγγραφο του Δήμου Μαραθώνα γινόταν αναφορά στην ανυπαρξία ουσιαστικά τοπικής πολιτικής προστασίας, ενώ μια μικρή έρευνα στα επιχειρησιακά προγράμματα των Δήμων αποκαλύπτει την παντελή έλλειψη και μηχανημάτων έργου και λοιπών υλικών πόρων που απαιτεί η συστηματική διαχείριση των ζητημάτων πολιτικής προστασίας («ο κόσμος καίγεται και οι φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης είναι αναγκασμένοι λόγω έλλειψης μέσων και χειριστών να αναμένουν διαδικασίες διαγωνισμών για να αναθέσουν σε ιδιώτες καθαρισμούς ρεμάτων κ.ά.»). Η κατάσταση αυτή είναι χαρακτηριστική και πολλών άλλων, κρίσιμων τομέων δημοσίου συμφέροντος, όπως η ενέργεια, τα λιμάνια, ο τουρισμός και η ασφάλεια.
Η Καραμανώφ έγραφε το 2011 ότι η Ελλάδα μετατρέπεται ουσιαστικά σε ένα ασπόνδυλο μόρφωνα πολυδιασπασμένων αρμοδιοτήτων χωρίς εσωτερική συνοχή και λογική το οποίο φαίνεται να έχει ως κύριο σκοπό την διανομή των κρατικών αρμοδιοτήτων στον ιδιωτικό τομέα. Τόσο η καταστροφή στο Μάτι όσο και άλλα συμβάντα των τελευταίων ημερών (πχ., προβλήματα στη διασφάλιση ηλεκτροδότησης νησιών, κρίση σκουπιδιών σε νησιά) φωνάζουν όχι απλώς για σχεδιασμό και επιχειρησιακή ικανότητα αλλά για μια θεμελιώδη ανάκτηση της δημόσιας κτήσης και ισχυροποίησης της δημόσιας υπηρεσίας προκειμένου να θεραπευτούν προβλήματα δημόσιου συμφέροντος και να προστατευθεί η ζωή και η περιουσία των πολιτών και να μην υπονομευτεί εν τέλει η ίδια μας η βιωσιμότητα ως κοινωνίας και πολιτείας.
