Την εκτίμηση πως τα νέα lockdown στην Ιρλανδία και – κυρίως - στην Γερμανία και οι τριγμοί που θα προκαλέσουν και το 2022 στα φορολογικά έσοδα των εν λόγω κρατών προοιωνίζουν μία απόφαση των ΥΠΟΙΚ της ΕΕ για παράταση της δημοσιονομικής ευελιξίας και το 2022 μετέφεραν σήμερα πηγές του ΥΠΟΙΚ.
Περιέγραψαν επίσης τον οδικό χάρτη των – εκ των πραγμάτων – σταδιακών αποφάσεων για το επόμενο πακέτο μέτρων στήριξης που θα αφορούν στη «μετάβαση» της οικονομίας που θα πρέπει να γίνει πριν από το «άνοιγμα» το οποίο προς το παρόν υπολογίζεται περί τον Απρίλιο.
Αναφέρθηκαν στη δυνατότητα που υπάρχει για πρόσθετα περιθώρια στήριξης πέραν των 7,5 δισ. ευρώ μέσα από τη σχετικά καλύτερη πορεία των φορολογικών εσόδων. Ωστόσο περιέγραψαν και την αβεβαιότητα ενός νέου lockdown σαν κι αυτό που βιώνουν αλλά κράτη, αλλά και το πόσο μεγάλη ασάφεια θα υπάρχει αναφορικά με τις τουριστικές κρατήσεις.
Προανήγγειλαν επίσης τροπολογία με την οποία θα μπορούν να ξεκινήσουν τα πρώτα έργα από το Ταμείο Ανάκαμψης. Με στόχο δαπάνη 2,1 δισ. ευρώ το πρώτο εξάμηνο, όση είναι και η προκαταβολή που αναμένει η Ελλάδα από την ΕΕ.
Καλύτερο και το «μνημονιακό» έλλειμμα
Πηγές του ΥΠΟΙΚ εξήγησαν πως τα σημερινά στοιχεία εκτέλεσης προϋπολογισμού αναφορικά με το πρωτογενές πλεόνασμα προαναγγέλλουν και καλύτερη επίδοση σε σχέση με αυτό που είχε υπολογιστεί και σε εθνικολογιστικό επίπεδο.
Ο Ιανουάριος μέχρι στιγμής έχει υστέρηση σε σχέση με τους αναθεωρημένους στόχους, επισημαίνουν πηγές του ΥΠΟΙΚ. Και τούτο καθώς το κλείσιμο της οικονομίας δεν είχε προβλεφθεί. Αλλά η υστέρηση, όπως επισημαίνεται, δεν συνδέεται τόσο πολύ με την αγορά αλλά με την ψυχολογία, η οποία παίζει καθοριστικό ρόλο στην πορεία των πληρωμών. «Υποθέτουμε και ελπίζουμε πως θα έχουμε μία διαφορετική εικόνα σε σχέση με την ψυχολογία» με το άνοιγμα της αγοράς, είπαν.
Τα σενάρια για το «άνοιγμα» και για την ανοσία
Εκτίμησαν οι ίδιες πηγές πως το Φεβρουάριο θα επανέλθει η αγορά σε κανονική λειτουργία. Ανάλογα με αυτήν την επαναφορά «θα αξιολογηθεί και η παράταση μέτρων» τύπου αποζημιώσεων ειδικού σκοπού τον επόμενο μήνα, εξήγησαν. Πάντως διευκρίνισαν πως δεν θα υπάρξει αναστολή στον ΦΠΑ τον Ιανουάριο.
Για την πορεία του ΑΕΠ φέτος, εξήγησαν πως δεν μπορεί να προβλεφθεί τι θα γίνει, «θα πρέπει να δούμε την αντίδραση των καταναλωτών σε σχέση με την αναβαλλόμενη κατανάλωση». Ειδική επισήμανση έγινε για την πορεία της Ιρλανδίας και της Γερμανίας και για το πώς κατεγράφη μία ξαφνική επιδείνωση μέσα σε λίγες εβδομάδες, αφού δείχνει το βαθμό αβεβαιότητας που παραμένει.
«Πάμε για στήριξη τριών τεσσάρων μηνών με μεγάλο άγνωστο Χ την αβεβαιότητα των εμβολίων, δηλαδή το αν ο εμβολιασμός των ευάλωτων ομάδων θα οδηγήσει σε πολύ μεγάλη αποσυμπίεση στο σύστημα υγείας ή όχι» ανέφεραν πηγές του ΥΠΟΙΚ για τον κυβερνητικό σχεδιασμό. Εξήγησαν πως πρόκειται για ένα στάδιο το οποίο έρχεται πριν από την ανοσία του πληθυσμού (η ανοσία απαιτεί εμβολιασμό στο 60% του συνόλου σύμφωνα με τους ειδικούς και η προφύλαξη των ευάλωτων ομάδων απαιτεί ένα 20% -25% ποσοστό εμβολιασμένων).
Αξία μέτρων στήριξης
Εκτίμησαν πηγές του ΥΠΟΙΚ πως τα 7,5 δισ. ευρώ μέτρων στήριξης «μαζί με κάποια ελευθερία που μας δίνουν τα φορολογικά έσοδα υπάρχει περίπτωση να επαρκούν» για το 2021. Επισήμαναν πως «θα δούμε τι θα γίνει στην πορεία» και εξήγησαν πως υπάρχουν μέτρα που είναι φορολογικού χαρακτήρα και μπορούν να αντισταθμιστούν με φορολογικά έσοδα τα οποία θα έρθουν αν η οικονομία εξελιχθεί καλύτερα «όπως το ελπίζουμε με βάση τις συντηρητικές εκτιμήσεις μας για τα φορολογικά έσοδα». Έφεραν πως παράδειγμα μέτρου χωρίς ταμειακό κόστος μία απόφαση για τον τρόπο επιστροφής της Επιστρεπτέας Προκαταβολής. Αφού κάτι τέτοιο δεν έχει ταμειακό κόστος αλλά μόνο δημοσιονομικό κόστος που αντισταθμίζεται από «μία καλύτερη πορεία των εσόδων» είπαν.
Πότε θα ληφθούν αποφάσεις
Για το πλάνο των αποφάσεων επί των μέτρων στήριξης πηγές του ΥΠΟΙΚ είπαν πως «πλάνο υπάρχει, έχει συζητηθεί και είναι αναλυτικό. Αλλά δεν έχει οριστικοποιηθεί και θα οριστικοποιείται ανάλογα με το τι είναι ανάγκη να ειπωθεί κάθε συγκεκριμένη χρονική στιγμή με βάση τις εξελίξεις στην οικονομία και τις δυνατότητες που υπάρχουν». Ο ένας λόγος είναι ότι η πανδημία κρύβει ακόμα βεβαιότητες «που μπορεί να αλλάξουν το πλάνο ακόμα και δομικά» αν π.χ. υποχρεωθεί η χώρα να μπει και πάλι σε lockdown. Ο δεύτερος λόγος είναι η σωστή χρονική στιγμή: πολύ νωρίς δεν ωφελεί στο «κλίμα» και πολύ αργά, κατά το στάδιο ανοίγματος, δεν προσμετράται στην επιλογή του επιχειρηματία.
«Πρέπει να γίνει έγκαιρα ο συνυπολογισμός, γιατί αν ειπωθεί αργά, οι επιχειρήσεις θα έχουν λάβει ήδη αποφάσεις» είπαν οι ίδιες πηγές προσδιορίζοντάς τις εν λόγω αποφάσεις περί τον Απρίλιο, τότε «θα έχεις μιλήσει πολύ αργά» ανέφεραν, διαμορφώνοντας έτσι ένα «πλάνο» ανακοινώσεων πιο πριν. Πάντα υπό τις παρούσες συνθήκες σταδιακής «εξόδου» από τα περιοριστικά μέτρα.
Οι ίδιες πηγές είπαν πως αντίστοιχη είναι η ψυχολογία και αναφορικά με την κουλτούρα πληρωμών. «Δεν πρέπει να υπάρχουν μεγάλες αβεβαιότητες για μελλοντικές ρυθμίσεις, αλλά ούτε και να είναι υπερβολικές οι αναγγελίες γιατί έτσι επηρεάζονται οι πληρωμές που γίνονται στο μεσοδιάστημα» ανέφεραν. Προανήγγειλαν έτσι ουσιαστικά σταδιακές ανακοινώσεις έως τον Απρίλιο.
«Φέτος θα είναι καλύτερη χρονιά από ότι το 2020, θα είναι μία χρονιά που απαιτεί από την κυβέρνηση πάρα πολύ μετρό για να μπορέσουμε να διαχειριστούμε τη μετάβαση από μία περίοδο που το κράτος έπρεπε να στηρίξει τη δραστηριότητα των επιχειρήσεων και να κρατήσει τις εργασίες ζωντανές σε μία περίοδο που αυτή η άσκηση να τελειώσει και το κράτος θα πρέπει να περάσει στην επόμενη φάση στήριξης της ανάκαμψης της οικονομίας» ανέφεραν πηγές του ΥΠΟΙΚ. Μίλησαν για μία περίοδο μετάβασης από τα μέτρα στήριξης των θέσεων εργασίας και των επιχειρήσεων στην φάση της ανάκαμψης με άλλα εργαλεία όπως είναι το ταμείο ανάκαμψης. «Είναι μία φάση που αποτελεί πολύ μεγάλη αυτοσυγκράτηση και μία αλλαγή οπτικής γωνίας» είπαν.
Με μερικούς δημοσιονομικούς κανόνες και το 2021
Για την απόφαση που θα πρέπει να πάρει η Ευρώπη για την επαναφορά των δημοσιονομικών κανόνων επισημάνθηκε από αρμόδιες πηγές ότι είναι συνάρτηση του πώς θα τα πάνε όλα τα κράτη - μέλη ανά την Ευρώπη. «Η Ευρώπη θα έχει ύφεση το πρώτο τρίμηνο» επισήμαναν.
Εξήγησαν πως τα lockdown σε μεγάλες οικονομίες επηρεάζουν το ΑΕΠ. Και αυτό έχει συνέπειες στα κέρδη των επιχειρήσεων και στο φόρο εισοδήματος ο οποίος στην υπόλοιπη Ευρώπη έχει πολύ σοβαρότερες επιπτώσεις στον προϋπολογισμό για το 2022. Οι άμεσοι φόροι εισοδήματος νομικών και φυσικών προσώπων είναι στο 8% του ΑΕΠ στην Ελλάδα, όταν στην Ευρώπη είναι στο 12% του ΑΕΠ, εξηγούν. Τούτο σημαίνει, όπως επισημαίνουν οι ίδιες πήγες, πως η πίεση θα είναι υπαρκτή για να παραμείνει ένας σημαντικός βαθμός οικονομικής ελευθερίας και το 2022, όπως αυτή απεικονίζεται στην επίπτωση των φόρων εισοδήματος στα έσοδα των επόμενων ετών. Και τούτο γιατί οι φόροι εισοδήματος είναι που μεταφέρονται κατά κύριο λόγο σε επόμενα έτη. Tο πλήγμα αναμένεται να είναι αρκετά ισχυρό. Και έτσι εκτιμάται πως η επάνοδος στην δημοσιονομική «κανονικότητα» θα γίνει με κάποιο σταδιακό τρόπο.
Για τον τουρισμό η εκτίμηση για φέτος είναι για κατά 60% επάνοδο στα επίπεδα του 2019. Μία εκτίμηση η οποία είναι αισιόδοξη σε σχέση με τις κρατήσεις που σήμερα υπάρχουν, όπως αναφέρουν αρμόδιες πηγές. Αλλά ο τουρισμός φέτος θα είναι εντελώς αβέβαιος εξηγούν. Δεν θα ξέρει κανείς πώς θα κινηθεί. «Οι κρατήσεις δεν είναι ασφαλής ένδειξη για την εξέλιξη του τουρισμού» επισημάνθηκε.
Τροπολογία για το Ταμείο Ανάκαμψης
Πηγές του ΥΠΟΙΚ εξήγησαν πως απαιτείται τροπολογία για να ξεκινήσουν πιο νωρίς τα πρώτα έργα από το Ταμείο Ανάκαμψης της ΕΕ, επισημαίνοντας πως αυτή η τροπολογία θα κατατεθεί το επόμενο διάστημα στη Βουλή. «Η στόχευση είναι να έχουμε ξεκινήσει τουλάχιστον για ποσό αντίστοιχο με την προκαταβολή που είναι 2,1 δισ. ευρώ και να ξεκινήσουμε όσο γίνεται πιο γρήγορα» είπαν.
Εξήγησαν πως απαιτείται τροπολογία γιατί θα πρέπει τα ποσά να ενεργοποιηθούν. Η τροπολογία θα ορίσει ότι μπορεί να ξεκινήσει μία επένδυση ή ένα πρόγραμμα χωρίς ακόμα να έχει ενταχθεί αυτό στο ταμείο ανάκαμψης. Θα εντάσσεται στο Εθνικό πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων. Με άλλα λόγια θα αναλαμβάνεται το ρίσκο και η δαπάνη από εθνικούς πόρους, κάτι που απαιτεί συνυπογραφή των υπουργείων Ανάπτυξης, του Ταμείου Ανάκαμψης και της Γενικής Γραμματείας Δημοσιονομικής Πολιτικής του ΥΠΟΙΚ που αναλαμβάνει το ρίσκο για να ξεκινήσει εμπροσθοβαρώς ένα έργο ή ένα πρόγραμμα. Τα πρώτα έργα που θα ενταχθούν δεν έχουν κλειδώσει οριστικά, είπαν αρμόδιες πηγές. Η εν λόγω κατηγοριοποίηση θα γίνει μετά την τροπολογία, ανέφεραν.
Για το επίδομα θέρμανσης οι ίδιες πηγές είπαν πως τώρα γίνεται η καταμέτρηση στην ΑΑΔΕ. Και ανάλογα με τα κονδύλια του Προϋπολογισμού θα προσδιορισθεί το σημείο ισορροπίας στις καταβολές. Παρήγγειλαν απόφαση μέσα στις επόμενες μέρες μαζί με το πόσο και μετά θα αρχίσει η εκταμίευση των κονδυλίων. Έχουν υπολογισθεί περί τα 90 εκατ ευρώ αλλά θα εξεταστεί αν θα πρέπει να κρατηθεί ένα ποσό ώστε να καλύψει το δεύτερο κύκλο αιτήσεων.
Για το ποσό της Επιστρεπτέας Προκαταβολής είπαν πως δεν αλλάζει από τα 1,5 δισ. ευρώ. Και τούτο γιατί θα πρέπει να αφαιρεθούν οι καταβολές του 4ου κύκλου που έδωσε 400 εκατ επιπλέον. Επίσης ανέφεραν πως πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι ο Σεπτέμβρης και ο Οκτώβρης είναι μήνες μεγάλης τουριστικής δραστηριότητας η οποία χάθηκε στο 100%. Αλλά και η βοήθεια που προσέφερε το click away, η οποία φάνηκε και στα έσοδα του Δεκεμβρίου. Προσμετράται και ότι από τις 550.000 αιτήσεις του προηγούμενου κύκλου τελικά επιλέξιμες ήταν 445.000 περίπου αιτήσεις.
