Τους τριγμούς του «λουκέτου» στην αγορά αλλά και τα σημάδια ανθεκτικότητας στη ροή προς τα κρατικά ταμεία δείχνουν τα πρώτα στοιχεία για την Εκτέλεση Κρατικού Προϋπολογισμού Ιανουαρίου 2021 που ανακοίνωσε σήμερα ο αναπληρωτής ΥΠΟΙΚ Θεόδωρος Σκυλακάκης.
Όπως δήλωσε, «με βάση τα προσωρινά στοιχεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού τα έσοδα από φόρους τον Ιανουάριο ανήλθαν σε 3,690 δισ. ευρώ, μειωμένα κατά 295 εκατ. ευρώ ή 7,4% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2021. Η μείωση αυτή οφείλεται στις επιπτώσεις του lockdown, που κράτησε περισσότερο από ότι είχε υπολογιστεί όταν καταρτίστηκε ο προϋπολογισμός, αντανακλά εντούτοις την διατήρηση μιας ικανοποιητικής κουλτούρας πληρωμών από την πλευρά των φορολογουμένων, που αποτελεί θετική παρακαταθήκη για τα δημόσια οικονομικά όταν στην επόμενη μέρα της πανδημίας ξεκινήσει η ανάκαμψη της οικονομίας».
Πηγές του ΥΠΟΙΚ ανέφεραν πως υπάρχει σχετικά καλή εικόνα και το Φεβρουάριο, αλλά πρόσθεσαν πως είναι σχετικά νωρίς.
Οι ίδιες πηγές υπολόγισαν περί τον Μάρτιο τις αποφάσεις για ηλεκτρονικές συναλλαγές, εξηγώντας πως θα δοθεί μεγάλη σημασία στο πόσος θα είναι ο δημοσιονομικός χώρος. Αλλά και το πολλαπλό πρόβλημα έκθεσης στην πανδημία που έχει η Ελλάδα.
«Θα πρέπει να δούμε τι θα γίνει με την πανδημία για να ληφθούν οι αποφάσεις» αναφορικά με διορθώσεις στα φορολογικά βάρη των εισοδημάτων του 2020, ανέφεραν πηγές του ΥΠΟΙΚ, μιλώντας για το στόχο των ηλεκτρονικών συναλλαγών. Και τούτο διότι έχει σχέση η όποια απόφαση και με το δημοσιονομικό χώρο που θα έχει διαθέσιμο η κυβέρνηση.
Θα έχει σχέση η απόφαση και με τα τελικά οικονομικά στοιχεία που θα υπάρχουν διαθέσιμα αργότερα, κοντά στον Μάρτιο. Για παράδειγμα για τη συνολική εικόνα των δαπανών που θα έχουν οι τράπεζες αναφορικά με τις ηλεκτρονικές συναλλαγές.
Το βασικό σενάριο της κυβέρνησης δεν έχει αλλάξει σε σχέση με το χρόνο, ανέφεραν. Δηλαδή με το γεγονός ότι θα πάμε με περιοριστικά μέτρα έως και τον Απρίλιο. Αυτό που έχει αλλάξει είναι το είδος των περιοριστικών μέτρων, «τα οποία διαπιστώσαμε ότι τον Ιανουάριο και Φεβρουάριο ήταν πολύ πιο περιοριστικά και αυτό επηρεάζει πολύ πιο έντονα την εκτέλεση του προϋπολογισμού, σε συνδυασμό και με ένα δεκαπενθήμερο του Δεκεμβρίου που είχε και αυτό εντονότερα περιοριστικά μέτρα» ανέφεραν οι ίδιες πηγές.
Τις όποιες αλλαγές στις προβλέψεις για το 2021 θα τις οριστικοποιήσει η κυβέρνηση μετά την ολοκλήρωση και του υφιστάμενου lockdown. Πρέπει, όπως εξήγησαν αρμόδιες πήγες, να φανεί η αντίδραση της οικονομίας όταν τελειώσει το «λουκέτο». Επισήμαναν πως υπάρχει και μία άλλη παράμετρος που μπορεί να συνδράμει θετικά και αυτή είναι η αναβαλλόμενη κατανάλωση, η οποία φάνηκε - σε συνδυασμό με τις εκπτώσεις - και το δεκαπενθήμερο κατά το οποίο ήταν ανοιχτό το λιανεμπόριο και μπορεί να είναι αρκετά σημαντική.
Σημαντικό είναι η πορεία των υγειονομικών δεδομένων στο Ισραήλ γιατί δείχνει πώς επανέρχεται η κανονικότητα στην οικονομική ζωή μετά τον εμβολιασμό. Τα επόμενα δεδομένα θα φανούν μετά τα μέσα Φεβρουαρίου και από την αγορά της Βρετανίας μέσα στο Μάρτιο θα υπάρχουν αρκετά στοιχεία σε αρκετές χώρες για το πώς επηρεάζουν οι εμβολιασμοί την οικονομία για να γίνονται πιο λογικές, πιο κοντά στην πραγματικότητα, εκτιμήσεις για την πορεία σε σχέση και με τον τουρισμό.
Οι παράγοντες αβεβαιότητας
Πηγές του ΥΠΟΙΚ εξηγούν πως η Ελλάδα, δεδομένου ότι είναι ίσως η πιο ευάλωτη χώρα σε όλη την Ευρώπη από πλευράς τουρισμού, έχει και μεγαλύτερες αβεβαιότητες σε σχέση με τον μέσο όρο. Η Ελλάδα έχει επίσης ένα συνδυασμό υψηλού χρέους αν και είναι καλά ρυθμισμένο. Έχει και πολύ μεγάλες επιπτώσεις σε κλάδους πέραν του τουρισμού, όπως η εστίαση, οι μεταφορές, ο πολιτισμός, ο αθλητισμός.
Συνολικά η Ελλάδα έχει μεγαλύτερο κομμάτι συμμετοχής των υπηρεσιών στο ΑΕΠ από ό,τι ο μέσος ευρωπαϊκός όρος. Το πιο περιορισμένο κομμάτι της βιομηχανίες και ων εξαγωγών καθιστά τη χώρα πιο ευάλωτη οικονομικά και υγειονομικά. Επίσης στην Ελλάδα υπάρχουν δύο μεγάλες συγκεντρώσεις: το λεκανοπέδιο και η Θεσσαλονίκη. Χώρες όπως η Φιλανδία, η Νορβηγία, η Δανία, η Εσθονία δεν έχουν πρωτεύουσα με πάνω από ένα εκατομμύριο ανέφεραν οι ίδιες πηγές μιλώντας για χώρες που τα πάνε καλύτερα υγειονομικά από ότι η Ελλάδα.
Εκτιμάται επίσης από πηγές του ΥΠΟΙΚ πως είναι εντελώς απίθανο να μην υπάρξει επιστροφή στην ανάπτυξη εντός του 2021. Γιατί η βάση του 2020, όπως εξήγησαν οι ίδιες πηγές, είναι πάρα πολύ χαμηλή με μηδενικό σχεδόν τουρισμό και μεγάλο lockdown. «Αυτό που ζει η παγκόσμια οικονομία δύσκολα μπορεί να συγκριθεί με μία περίοδο που δεν είναι πολεμική» είπαν.
Εκτίμησαν επίσης πως θα υπάρχει δημοσιονομική ευελιξία και το 2021. Η Ευρώπη θα έχει ένα πολύ δύσκολο πρώτο τρίμηνο, σε πολλές χώρες υπάρχουν πολύ μεγάλα lockdown τα οποία είναι σοβαρότερα διότι η Ελλάδα παράγει το πιο μεγάλο μέρος του ΑΕΠ το τρίτο τρίμηνο. Ενώ η Βόρεια Ευρώπη λόγω της βιομηχανίας και των εξαγωγών δεν έχει αυτή την πολύ έντονη εποχικότητα. Κατά συνέπεια, εκτιμάται ότι θα υπάρχει επίπτωση και το 2022 αναφορικά με το φόρο εισοδήματος επιχειρήσεων και φυσικών προσώπων (τα έσοδα είναι κατά 40%- 50% υψηλότερα ως ποσοστό του ΑΕΠ σε κράτη όπως η Γερμανία) λόγω της απουσίας φοροαποφυγής. Αυτό σημαίνει ότι η μεταφερόμενη ζημιά ισχύει για όλους για την επόμενη χρονιά και άρα η ανάγκη να ζητήσουν ευελιξία και το 2022, αναφέρουν οι ίδιες πηγές.
Η ανακοίνωση του ΥΠΟΙΚ
Αναλυτικά, σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού, σε τροποποιημένη ταμειακή βάση, για την περίοδο του Ιανουαρίου 2021, παρουσιάζεται έλλειμμα στο ισοζύγιο του κρατικού προϋπολογισμού ύψους 1,561 δισ. ευρώ έναντι στόχου για έλλειμμα 1,091 δισ. ευρώ που έχει περιληφθεί για το αντίστοιχο διάστημα του 2021 στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2021 και ελλείμματος 768 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2020. Το πρωτογενές αποτέλεσμα διαμορφώθηκε σε έλλειμμα ύψους 1.473 εκατ. ευρώ, έναντι στόχου για πρωτογενές έλλειμμα 1.031 εκατ. ευρώ και πρωτογενούς πλεονάσματος 495 εκατ. ευρώ για την ίδια περίοδο το 2020.
Το ύψος των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε σε 3.848 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας μείωση κατά 812 εκατ. ευρώ ή 17,4% έναντι της εκτίμησης για το έτος 2021 που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2021. Η μείωση αυτή οφείλεται κυρίως στα μειωμένα έσοδα από Φόρους, καθώς και από το ΠΔΕ.
Τα συνολικά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθαν σε 4.122 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 803 εκατ. ευρώ ή 16,3% έναντι του στόχου. Τα έσοδα από φόρους ανήλθαν σε 3.690 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 295 εκατ. ευρώ ή 7,4% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2021. Η μείωση αυτή, που είναι αποτέλεσμα του δεύτερου κύματος της πανδημίας, αναμενόταν, όπως είχε αναφερθεί στα δελτία εκτέλεσης κρατικού προϋπολογισμού των μηνών Νοεμβρίου και Δεκεμβρίου 2020.
Η ακριβής κατανομή μεταξύ των κατηγοριών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού θα πραγματοποιηθεί με την έκδοση του οριστικού δελτίου. Οι επιστροφές εσόδων ανήλθαν σε 274 εκατ. ευρώ, αυξημένες κατά 9 εκατ. ευρώ από το στόχο (265 εκατ. ευρώ). Τα έσοδα του Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) ανήλθαν σε 145 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 615 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου.
Οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού για την περίοδο του Ιανουαρίου 2021 ανήλθαν στα 5.409 εκατ. ευρώ και παρουσιάζονται μειωμένες κατά 342 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου (5.751 εκατ. ευρώ).
Πιο συγκεκριμένα, σημαντικό μέρος των υπό κατανομή πιστώσεων που επρόκειτο να μεταφερθούν στην κατηγορία των μεταβιβάσεων εντός του Ιανουαρίου, τελικά δεν μεταφέρθηκαν, διότι υπήρξε μεταγενέστερη του προϋπολογισμού απόφαση, να εξυπηρετηθεί μερικώς το μέτρο της επιστρεπτέας προκαταβολής και από πόρους του ΠΔΕ.
Οι ταμειακές πληρωμές που σχετίζονται με τα εξοπλιστικά προγράμματα του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας (κατηγορία αποκτήσεων παγίων περιουσιακών στοιχείων), κινήθηκαν αυξητικά σε σχέση με τον αρχικό στόχο κατά 539 εκατ. ευρώ, προς εξυπηρέτηση των σχετικών συμβάσεων. Το σκέλος του ΠΔΕ κινήθηκε αντίρροπα σε σχέση με τον τακτικό προϋπολογισμό, παρουσιάζοντας αύξηση σε σχέση με τον στόχο κατά 597 εκατ. ευρώ, (πληρωμές 927 εκατ. ευρώ έναντι στόχου 330 εκατ. ευρώ).
Η προσωρινή εικόνα των κυριότερων πληρωμών των μέτρων κατά της πανδημίας για τον μήνα Ιανουάριο, έχει ως εξής:
α) η δαπάνη αποζημίωσης ειδικού σκοπού λόγω της πανδημίας του COVID-19 (μισθωτών) ύψους 386 εκατ. ευρώ, η οποία πληρώθηκε από το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων (κατηγορία μεταβιβάσεων),
β) η επιστρεπτέα προκαταβολή ύψους 167 εκατ. ευρώ από την κατηγορία των μεταβιβάσεων και 740 εκατ. ευρώ από το ΠΔΕ,
γ) η κρατική αποζημίωση εκμισθωτών ύψους 19 εκατ. ευρώ, λόγω μειωμένων μισθωμάτων που λαμβάνουν.
Οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού για την περίοδο του Ιανουαρίου 2021 παρουσιάζονται αυξημένες σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2020 κατά 728 εκατ. ευρώ, με τη μεγαλύτερη αύξηση στο σκέλος του ΠΔΕ κατά 693 εκατ. ευρώ, λόγω του προαναφερόμενου μέτρου της επιστρεπτέας προκαταβολής.
