Σε «πονοκέφαλο» για κυβέρνηση, Θεσμούς και τράπεζες έχει εξελιχθεί η προστασία της πρώτης κατοικίας ενόψει της εκπνοής του Νόμου Κατσέλη στο τέλος του έτους.
Στις 31 Δεκεμβρίου 2018, καταργείται μετά από οκτώ χρόνια το άρθρο 9, το οποίο προβλέπει προστασία της πρώτης κατοικίας για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά με βάση μια σειρά κριτηρίων, όπως το μηνιαίο επίπεδο διαβίωσης, η οικογενειακή κατάσταση, η αντικειμενική αξία ακινήτου κ.α.
Τους τελευταίους μήνες, κυβέρνηση και τράπεζες αναζητούν μια φόρμουλα που θα διαδεχθεί τον Νόμο Κατσέλη, χωρίς να προσφέρει ασυλία στους στρατηγικούς κακοπληρωτές, αλλά να προστατεύει πράγματι όσους βρίσκονται σε σοβαρή οικονομική δυσχέρεια.
Θετικές σε «προστασία χωρίς παρενέργειες» οι τράπεζες
Σε συζητήσεις με την κυβέρνηση για την εύρεση ενός λειτουργικού μοντέλου προστασίας της α’ κατοικίας, το οποίο όμως δεν θα έχει παρενέργειες βρίσκονται οι τράπεζες, όπως επιβεβαίωσε ο πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών Νικόλαος Καραμούζης σε εκδήλωση του ΣΕΒ τη Δευτέρα.
«Είμαστε έτοιμοι να συμφωνήσουμε σε ένα πλαίσιο που δεν θα έχει παρενέργειες», είπε χαρακτηριστικά και επισήμανε ότι στον Νόμο Κατσέλη έχουν υπαχθεί κόκκινα στεγαστικά δάνεια ύψους 18 δισ. ευρώ –ένα πολύ υψηλό μέγεθος εάν αναλογιστεί κανείς ότι το σύνολο των κόκκινων δανείων ανέρχονται στα 88 δισ. ευρώ, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία.
Ο κ. Καραμούζης επισήμανε ότι η κυβέρνηση εξετάζει μοντέλα προστασίας που έχουν εφαρμοστεί σε άλλες χώρες. Ένα από αυτά είναι το κυπριακό σχέδιο «ΕΣΤΙΑ», το οποίο κερδίζει έδαφος μεταξύ των υπόλοιπων προτάσεων. Το πλεονέκτημά του είναι ότι προσφέρει κρατική επιδότηση έως το 1/3 της δόσης του στεγαστικού για τους εξαιρετικά αδύναμους. Όπως εξήγησε πρόσφατα ο Θεόδωρος Καλαντώνης, αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος και επικεφαλής του Troubled Asset Group της Eurobank, το εν λόγω σχέδιο προβλέπει και κούρεμα της οφειλής ίσο με τη διαφορά ανάμεσα στην αξία του ακινήτου και το υπόλοιπο της οφειλής, όταν το δάνειο υπερβαίνει την αξία του ακινήτου.
Ένα άλλο στοιχείο του ΕΣΤΙΑ είναι ότι πέραν της προσημείωσης που ήδη φέρει το ακίνητο υπέρ της πιστώτριας τράπεζας, εγγράφεται και νέα προσημείωση υπέρ του Δημοσίου. Η προσημείωση του ακινήτου και από το Δημόσιο σε συνδυασμό με την επιδότηση της δόσης του δανείου, σε περίπτωση πώλησης του ακινήτου, δημιουργεί δικαιώματα στο Δημόσιο το οποίο θα αξιώσει την είσπραξη μέρους του τιμήματος από την πώληση κατά το ποσό που αναλογεί βάσει της επιδότησης που έχει καταβάλλει.
Επιφυλακτικοί οι Θεσμοί
«Κόκκινο πανί» αποτελεί για τους δανειστές ο Νόμος Κατσέλη, καθώς θεωρείται ότι προσφέρει ασυλία στους στρατηγικούς κακοπληρωτές –όσους έχουν τη δυνατότητα αλλά εσκεμμένα δεν πληρώνουν- λόγω των πολυετών καθυστερήσεων στα δικαστήρια. Είναι χαρακτηριστικό ότι σήμερα 135.000 σχετικές υποθέσεις περιμένουν να εκδικαστούν.
Σε πρόσφατες δηλώσεις του στην Αθήνα, ο Φραντσέσκο Ντρούντι, επικεφαλής της αποστολής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας στην Ελλάδα, είχε διαμηνύσει ότι «δεν πρέπει να υπάρξει πισωγύρισμα» όσον αφορά σε παράταση του Νόμου Κατσέλη και τόνισε ότι θα πρέπει να υπάρξει σχέδιο δράσης ώστε ο υψηλός αυτός αριθμός υποθέσεων να διευθετηθούν πριν το 2021.
Σύμφωνα με πληροφορίες, οι Θεσμοί διατυπώνουν έντονες επιφυλάξεις και εμφανίζονται αρνητικοί σε οποιοδήποτε οριζόντιο μέτρο προστασίας της πρώτης κατοικίας. Οι εποπτικές αρχές επισημαίνουν σε κάθε ευκαιρία στις τράπεζες την ανάγκη να εντοπίσουν τους στρατηγικούς κακοπληρωτές που υπολογίζεται ότι ανέρχονται στο 25% στα στεγαστικά δάνεια, κάτι το οποίο έκαναν και κατά τις πρόσφατες επισκέψεις τους στην Αθήνα ενόψει της κατάθεσης των νέων στόχων για τα NPEs έως το 2021.
Ειδικά για το μέτρο της επιδότησης των δόσεων στα στεγαστικά δάνεια που επεξεργάζεται η κυβέρνηση, πάντως, οι εποπτικές αρχές δεν εμφανίζονται αρνητικές, σύμφωνα με πληροφορίες του insider.gr. Ένα τέτοιο μέτρο θα βοηθούσε να «πρασινίσει» ένα τμήμα στεγαστικών δανείων με δημόσια χρήματα που έχουν ήδη προϋπολογιστεί. Κρίνουν, συνεπώς, ότι η επίδραση ενός υβριδικού μέτρου θα μπορούσε να είναι ευνοϊκό για τον τραπεζικό κλάδο.
Οι φόβοι που εκφράζουν αφορά στον ηθικό κίνδυνο που εμπεριέχουν τέτοια σχήματα, καθώς διαβρώνουν την κουλτούρα πληρωμών μέσω του ηθικού κινδύνου που εμπεριέχουν. Το τελικό αποτέλεσμα είναι να διακυβεύεται η επίτευξη των στόχων για μείωση των κόκκινων δανείων και εξυγίανση του κλάδου, που αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα για επιστροφή της ελληνικής οικονομίας στην κανονικότητα.
Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, μάλιστα, οι Θεσμοί ασκούν πιέσεις προκειμένου να κατέβει ο πήχης των πλειστηριασμών α’ κατοικίας κάτω από τις 100.000 ευρώ, στο εύρος δηλαδή όπου εντοπίζονται τα περισσότερα «κόκκινα ακίνητα». Σημειώνεται ότι μέχρι στιγμής, οι τράπεζες δεν έχουν «αγγίξει» πρώτες κατοικίες κάτω των 150.000 ευρώ, στους οκτώ μήνες που λειτουργεί η πλατφόρμα ηλεκτρονικών πλειστηριασμών.
